Katalog

12 P> kültiirbakanınınsdefinibaskıcıpolitikalarİ7İemcklesuçladığı vcısrarlaçokküllürlülüğü, sanatçılara veaydınlara saygi göstcrilmcsini istcdiği kimi hararetli tartışmaları ızlemeolanağı sağladı. Halkinfazlatanımadığımilletvekillerinin de yeraldığı yeni kabinc içerisinde, Islanıi soldan olduğu kadar modcrnist sağ kesimdcn gclcn Hatemi taraftarları tek bir istisna dısjnda bütün etkili bakanlıkları almış durumdalar. Hernekadargüvenlikveistihbarat bakanı llüccctülislam Kurbanali Dürri Necefabadı resmen hiikümcte karşı gözükse de muhal'azakârlararasında liberal olarak tanınıyor. Seçimkampanyalan sırasında herkes onun ılımlı tutumunu farketme olanağı buldu. CUMHURİYFT DERC.I YAZI VE FOTOĞRAFLAR: HÜLYA ERGÜN Z Politik İslamdan kopuş Görevli bakanlar ıçcrisindc hiçbir kadın bakanyok. Başkanıscönceliklccinsiyetideğil rckabeti temel aldıklarını ıfadc cdiyor. Aneak başkan, bakan yardımcılıkları oluş.turdu ve bugörevlerin birçoğunun başına kadınlan getirdi. tran'dailkkezbirkadınCumhurbaşkanı Yardımcısı veÇevrcnin KorunmasındanSorumlu Bakan oluyor. Sözkonusu bakan Masume Ibtıkâr, 36 yaşjnda, doktor, Terbiyeti Müddens Ünıversıtcsi'ndc konferans öğretmeni ve aynı zamanda kadın Ferzancdergisi yayıncılarından. Görcvı kımilerineönemsı/. görünsedebuatanmaçok anlamlıbirılerlemeyigözlcrönüneseriyor. lngilizce ve Fransızca'yı çok iyi konuşan, daima çarşaf giyen bu çağdaş ve ılımlı Müslüınan.Tahran AmerikanLisesi'ndenönce babasının doktora yaptığı ABD'de eğitım gördü. Masume lbtikâr 1995yılındadüzenlenenPekinUluslararasıKonferansı'nınha/ırlıklarına etkin bir biçimde katıldı. Bu da zaten atanmasına karşı cıkan muhafazakârların öfkesini daha da artırmış oldu. Tabii kı, çarşaf bir bakıma, ilk Iran Cumhurbaşkan Yardımcısı kadının kendisini çekiştircnlerı teskin etmek için ödediği bir bedel. Ondan birkaçaysonrada kadın haklarınınMüslüman savunucusu Zchra Şocayi Kadın lijleri Bakanı Danışmanlığı görevincgetirildi. Rehberler'in sergiledikleri niyete karşın Cumhurbaijkanı Hatemi birçok kez Iran'ı izolasyondan çıkarma isteğini dile getirdi ve uygarlıkladiyalogkurmayısavundu. Iranlidcrinin hedefi ülkcsiylc özellikle Avrupa Birliği vc Körle/ülkeleriyleilis,kilerininormalleştirmek. Geçen aralık ayındaTahran'da toplanan lslam Konferansı Zirvesı ve ABD'de yapılandıyalogçağrısıkuijkusuzbu dönemeei dogruluyor. Ka/anıınlariçerdculdugu kadar dışarıda da. Gerçekten, VVashıngton'un dısjayıcı politikalarısürecekolursa,bu,lran'dakihukuk devletiniyerleştırmeçabalarınınaksine,diııi otokrasi taraftarlannın giicüne güç katacak.Oysaki,şusıralarTahran'dasüregıden kavga arasında ya^unan ulgu, demokrasi tartışmalannın doğuşuna paralcl olarak yüce dogmanınsonu. Sıvılhalkıngüçlübirbivimde Hatemi lehine seterberliğe geemesi, bu kcsim ilc politik Islamtarartarları arasında ya^anan ayıı^ma sürecinı belırgınlcştırdı. Rafsancani hüküıncti kesin olarak önemlı bırpolitiksürccıolu!}turduysada,laikaydınlarındcstcğıolmaksızınbunoktayagelinemczdı. Aralarında ya/ar Sadi Sircani ve HıııirAlayi'nındeyeraldığı birçokki^i,bu ınücadelcyi hayallarıyluödcdi.. 44 yıl öncesındc Muhammed Musaddık hükümetini devircn Amcrika Birleşik Dcvletlcrı, Iran'daycsjerenbıı demokrasi umudunun önünii kcsmek ıstcyebilır mi dcrsiniz?^ LeMondeI)iplomatiquc,Ocak 1998 Yazan: AzadehKianThiebaut(Fransa Ulusal Arastırma Merkczi Araştırmacısı) Kısulturuk Çevirvn. EROL ÖNDEROĞLU Zeytun: hocası Mustufu 'nın armağanı kırmızı kadifeyi kefeni yapacak... Oteki tannnın kadını: Zeytun eytun, "öteki tannnın çocuğu" dul bir kadın. Gözleri hüzünlü... Salt gözlcndcgil, bütün bedeni,davranışları acılarının yiikünü yansıtıyor. Hele bir de kocastnı anlatırken aldığı ifadesi varki yüzünün... Aşk üzerineçoköyküokudum. Birokadar dadinledim. Ihanetler,ihtiraslar,karşılıksız scvdalar, umutsuzbekleyişler, erkenyıtirilcn sevgililer, kötü adam ve/veya kadınlar, kıskançlıklar... Bir ya da birkaçını her öyküde buldum. "Mutlu son"lu öykülerc de inarıamadımnedense. Aşkkahramanları, bana göre herzaman mahzundur. Zeytun da işteböyle bir aşk kahramanı. Onun a^kı yoksulluk, çıkı^sızlık ve ölüm üzerine uzanıyor, sereserpe... Bu yüzden şu sö/cük hcp dilinin ucunda: "Kefenimialıpköycdöneceğim..." Zeytuni Diyarbakır'da yas,ıyor üstelik yoksulluksınınmnaltında... Yaşadıklarınınadı sefalet ama o en fazla törelerden yakınıyor. Nedenmi?Yenidenevlenmekistemiyorda ondan. Sefalet içinde bile olsa kalan ömrünü yalnıztamamlamakistiyor. Dıyarbakırvaroşlarındaki tümevlergibi Zcytun'un evi de yoksulluk kokuyor. Yoksulluk kokusunemi? Alışıkolmayanın midcsıni bulandıran bir esinti. Ve son derece "yerli"!.. Enöncmlibile^enleri:Güneşgöımcmişliğin nemi, erzak kokusu ve pislik. Tarnaın hepsini anladık da pislik ne oluyor diycbilirsiniz.Günlcrcehattahaftalarcasuyun akmadığı, insanların sabun, deterjan alacak paralarının olmadığı koşullarda "pislik"in hamınaddesinibulmakzorolmasagerck... Zeytun'un evine bu yıl hiç odunkömür girmcmis,, geçen yıl da. Alt komşuda yani Zcytun'un ölen kocasının abisinin evinde ısınıyorlar.Gerçiabininevindedcbirodada soba yanıyor. O da odun sobasında kömür ne kadaryanabilirse... Yerlerkilimlerlckaplı, pencercnin önünde bir divan. Çocuklar sık sıksobayauzatıyorlaı elleıini; ısınmakiçın Sobaelyakmıyor. Çoeuklarher^cyerağmengülüyor. Ama Zeytun memnun. Üşümemck ıçin paltoyla oturduğunıuz oda için "Burası sıcak" diyor. Yukarıya, kendi evıne çıkıncane dcmck istcdiği daha iyi anla^ılıyor. Son dörtyıldırdogrudürusthıçsobayunmami!) evıncgörea^ağısıgcrçeklcnçoksıcak!.. Oturma odası homboy Penccrede cam yok, naylonla kaplanmi1} Aralıklarından yağmurgirıni^olmalıçünküyerlcrıslak. Yaşandığına daır hiç bir i/ görülmemesi odanın sadeccya7İarı kullanılmasından... Mutfağın da kapı ve penccresı yok. Kocası ve kay ınpcdcri öldürülünce evin tamamlanamadığını söylüyor Zeytun. "Çatı yok. Üstü akıyor evın." diyor. Evin tek camlı odası yatmak ıçınkullanılıyor. Diğerbölümleriiçinsokaktansoğukdemckyanlışolmamalı. ! "Köydekiyaşambircennettı."B6yle söylüyor Zeytun. Kışın hem tezck yakıyorlarıııi!; hem deodun. Ne istcrlcrse y iyebiliyorı hırmış. Sonra... Sabun vaımış, ocakta su ısıtıpsıksıkbanyoyapabıliyorlarmı^. Ya^imdi? Şimdiyi.okokuyuanlatmayapek istekli jjörünmüyor Zeytun. (îeçmişe gidiyoryine. Lvlerindc kavurmanıneksik olmadığı günlere...(,'ocuklanisteyincectvercbiliyormuş, ^ekcrde. Gözleri parlıyorbunları anlatırken. (,'ocugunun isteğini ycııne getirebılen tüm annclerinyüzündekiaydınlığı,gözlerindeki ı^ıltıyıyakalıyorum Zeytun' unyüzünde. Bir aylık, on dört nefes... Zeytun, kuyınvalidesi llatkc Teyze'yle... Ikisi de aynı acıyı "ölüm "ii paylaşıyor... " .... Bana aldığı kcfcnidcyanındaydı...". Zeytun'unTürkçe'siyctcrli olmadığı, bcnde Kürtçe bılmediğim için çoğu /aman çcvir