Katalog

Cl.MIIURİYl I DKRCİ Kentlerde bazı meydanlar vardır ki çevresinde efsancler örülür, orada yaşanan her an tarihten bir andır. Kentin, bütün bir ülkenin nabzı orada atar, çok uzaklarda da olsa insanlar hep oraya bakar, orasını görür. İki Kent: Berlin ve Istanbul, îki Meydan: Potsdam ve Taksim Meydanınız yoksa tarihinizde yoktur MLRAT URAL unya kcntının tav^ancıklaıı / Polsdam Meydanfrula hoplamakta / Bu kırlara bakıııta nasıl ınanayım / Büyükbabamın bana anlattıklarına / Dünyanın göbeği buradaymi!j / (), gençlık yıllarında Adler arabasıyla / (iıızel bir kı/ı ge/dırırkerı." Saralı Kırsclı, 1982 yılında ya/dığı şıırdc, "Dunya Kentı" Berlın'ın Ikıncı Dünya Savaşı sırasında yerle bir olan, ünlü Postdam Meydanı'ni böylc anlatmısjtı Kcntlcrdc ba/ı meydanlar vardır ki çevresınde efsancler oriilur, orada yaşanan her an tarihten bir andır Kentin, butun bıı ülkenin nabzı orada atar, çok uzaklarda d< olsa insanlar hep oraya bakar, orasını goriir. Potsdam Meydanı da, bir /anıanlaı Berlın'ın, sadece Berlin değıl tuııı Alman ya'nın mcrkc/ıydı Matta o /anıanın genç leri, eğer hâlâ yaşıyorlarsa ^ımdının bu yükbabaları ıçın "dünyanın go/bebe ğı"ydı. Ve Almanya'nın son 250 yıllık ta rıhı bu nıeydanda ya^anmı^tı. Potsdam Meydanı'nın tarıhı ve günee öyküsü, Berlin Lyaletı Bılıııı, Ara^tırrm ve Kültür Bakanlığı, Alman Kultur Mer kezıGoethe Instıtut Istanbul ve Istanbıı Kultur ve Sanat Vakfı taıafından organız* edılcn ve MarlEkım 1997 ayları arasınd; Istanbul'da gerçeklestırılen ve gergekle^ti ıılccek olan "Sınırsı/' Istanbul Berlıı Kültuı Buluijmaları" etkınlıklerı kapsa mındakı "Istdiıbullulara sunuldu j Sergı, ı/leyenleıe, Potsdam Meyda nı'ııın tarıhscl gcçmışıyle bırlıkte günü müzde dünyanın cn büyıık ve en ıddıal kent projelerınden bırısı olarak kabul edi len yeni meydan düzenlemesı etraf'ındak tartış.ma ve yarışmaları, uygulanacak pro jcyı dc sunuyordu. Sergı ılc bırlıkte, Almanea olarak yayın lanan, ancak yerınde bir uygulamayl. Türkvc kapsamlı bir özetı vcrılcn "Dcney sel Nitelikte Bir Büyiikkent Parcası: Ber lın'dekı Potsdam Meydanı Planlamaları' adı altında bir de katalog hazırlandı. Potsdam Meydanı çevresinde ortaya çı kan tartışmalar vc uygulamalar, Beı lin'den çok daha eskı bir "dünya kenti olan tstanbul'da yaşayan bızler ıçın çol uzağımızda olan konular değil. Bu serg ve katalog, sadece mimarlan değil aslınd bütün kentlılerı, özcllıkle bir zamanla dünyanın en ünlü meydanlarına sahıp olaı Bizans'tan sonra giderek meydanlarını bı bir yitiren, günümüzde meydansız bi kente dönüşen Istanbul'da yaşayanları il gilendırıyordu. 1685 yılına kadar Potsdam Mcydanı'nıı olduğu alan kentin oldukça uzağında ba taklık ve çayırlık bir yerdi. Bu yıllard bolgcye hransa'daki baskı ve katlıamlaı dan kaçan Protcstanlar yerleijlırılmısj, böl ge kısa zamanda hahçe ve tarla halıne ge lıp Beılm kentı o yönc doğru gcniijlemıştı Potsdam Meydanı ılc ılgılı ılk düzcnlc mc pro|csı 173()'lu yıllara rastlıyor. Bugii de var olan Leıp/ıg C'addesı batı yonuıı doğru ıızatıldı, caddcnın son bukluğu yeı de sekızgen bir ıç meydan yapıdı. Leıpzı Meydanı böylece ^ekıllendı. Meydanı onünde kentin elrafını çevııen. askerlcrı fırarını ve vergı kaçakçılığını önlenıc ıçın yapılan surun barok tarzdakı Potsdaı Kapısı bulunuyor Böylece PotsdamLeir zig adlaıı bırlikte anılmaya başladı. Cıc cıkmı^ bir ortaçag kentı görünümıi verc Bcrhn'e Potsdam kapısından giren köyli ler gctırdıklerı ürünler ıçın vergı öduyoı lardı. Sonra bıraz ılcrdckı L,eıp/ıg Meydı nı'nda pazaı kurup ürünlerını satıyorlard m • * j T 8i