Katalog

CUMHURİYI.I DKRGİ ELİF'İN BABASI Bir yürekli kişiydi Elif'in babası bır aydın kişi Er kişi niyetine el bağladılar sağlığında Kıblesini şaşıranlar Amerikan gemilerine karşı diri diri Kıldılar namazını Dolmabahçe'de Bir öğle üzeri Demir atmış bağımsızlığımıza Gemiler gemiler çirkın gemiler Kış ortasında bir güneşli Pazar'dı Sağdı henüz Vardı böyle Pazar'lar yaşantılarımızda Ama hiçbır Pazar böylesine utanç vericı Böylesine aşağılık olamazdı çağımızda ". ' Elif'in tutup elinden babası Gemiler gösterecekti dizi dizi Tutsaklığın kırli duvarlarına çizilmiş Sonra ışıklı yüzler gösterecekti gencecık Işıklı yüzlerde parça parça bulut Sonra satılmışlık sonra kahpelık Sonra yeniden sevinç yeniden umut Sonra cop sonra şiş bıçak kanca Benzın patlaması gaz kokusu kan Köpekliğin köleliğin zıncir şakırtısı Ne varsa öğretecektı Elif'ciğıne Çocuklar değil miydi büyük yüzdelerle Bütün borçlarımızı üzerlerine alan Ne varsa tutsaklık adına öğretecektı Ne varsa uygarlık adına sunulan Bırakıp bütün bildiklerını bir yana Bize alanlarda ölmesini öğretti , "' ' 1970/Güvarcinim Uyurmu ' . Rıfat llgaz Aydın vurduğu yerden ses getirsin istiyorum... Rıfat Ilgaz'la 1990 yılında konuşmuştu Doğan Gündüz... Yani Sıvas yangını onu kalbinden vurmadan üç yıl önce. Yayımlanmamış bir söylcşiylc ölümünün dördüncü yılında anıyoruz Rıfat Ilgaz'ı... DOĞANCİ'JNIHJZ 20Kasıml990 Körfez Savasıyılları... Özalllükümeli 'nin bir koyup üç aima fıesahı yapfıgı, Ortadogu 'nun jandarmahgına soyundugu giinler Ülkegenelinde bır belırsizlik, bekleyis ve endisefıakim, sıcaksavasın ılık rüzgârı kapımıza dekdayanmasma ragmen birkaç aydınınvc bazı sivil toplum örgütlerinin dısında, Amerika 'nın Orladuğu 'daki çıkarlannı korıımak ve ganımetten puy kupmaktan başka biramacı olmayan hükümetın bu gırişımme karşı çıkan, elestirenyok. Televizyonlannın basınageçmiş hirçok insan. karanltğtyırtan ısıkputlumulurının ardındaki naklcn eina yeti izliyor. Tarih hoyunca ınsanın kendine budenliyabancılastıgı, ölen ve yaralananların çıglıklarını içeceklehneçerezyaptıgıgörülmemisti. Yinedebütün tepkisizligin içinde "hendengeçtidemeyen, açıp kollarını iki yana korkulukolanlar " var. ması gerektigi halde basın toplcıntısına kattlma önehmizi tereddütsüz kahul ediyor. Ertesi gün, gazetelerde "Sanatçılardan müdahaleyetcpki", "KörfezSavası 'nakarsı kampanyu ", "Hııkııkçu ve sanatçılardan savasa huvır " baslıklarıyla verilen haberlerde Rıfaz llgaz 'ın "Adnan Menderes yönetinıi, NATO 'ya girmek için Kare 'ye asker yolladı. Şimdi ANAPiktidarı dıı Türkiye 'yi AT'yesokmakiçin Ürtadogıı ya askergönderebilir. AT'yegirmek için insan haklarına saygıyerine, bıttipoyunlaragirmekyanlıstır. BizOrtadogu Petrolünün bekçisi degiliz, jandarması hiç olumayız."dedigivazılıvor. Genç insunlurla birarada bulunmaktan sevinç duvmanız gönişmelenmizi sıkhıştırıvor. Sohbetlerekalılıvorum. Kinılervokkio sohbetlerde, Orhan l'elı, ( alıiı Irgat. Hasan Izzettin Dinamo, Salulı Hirsel. Aziz Nesin, Yaşar Nabi, Musa Anter vc. fiııgün okuya< agınız, 20 Kasım 1990 tarthli söyleşimızi du o günlerdeyapıyoruz. 2Temmuzl993 Insanlık tarihinin kendinden utandıgı n 2 Temmıız 199Jgünü, Sıvas 'ın iizerindeıı tüm vunlumuza vavılangvrieiligin, bagmızhgın kurunlık kesifdumunı, Istanbııl 'a, sizekadar ıılaştı. "Yaşanı yalanıa oldıı " divordunıız sondemecinizde. llk sızın adınızu endışelendim. Üzüntünün kıskacına teslim olmamzdan korktum 7 Temmuzgünü korktugum ba~ sımageldi. Önceleri bu söyleşiyi benim sorulanmla sizinyanıtlarmızı kursılıklı vererek hazırlamıstım. Fakatbugünsuruları çıkarttıgımda sizin söylediklerinizin hiçbiranlamyitimine ugramadan hirhirini tamamladıgının ayırdınavardım. Üstelikneacıdırkidilegetir~ diginiz gerçekler bugün bile dogrulugun* dan, degerinden bir parça bile kaybetmeden duruyordu. Biröglevakti yaptıgımız bu söylesiyi, sizin agzınızdan dostlarlupaylasalım istiyorum. Sözsizde; | "1926'daşiir yazmayabaşladım. 26'dart 42'ye kaç sene... 16 senedir şıır ya/ıyorum.Bunlarıniçindeedebiyat,sanatdcrgilcri de var. Varlık, Olıu,, Çağır... 1927'ler GüneşjOrhonSeyfi'ninçıkardığı.... | Benim aydın anlayı^ımı anlatırkcn ycti^me dürıcmimdckı aydınları da gö/ onunde tutuyorum. llkokul,ortaokııl, lısc vcmııallim mektcbı... Sonra (iazi lerbıyc Lnstıtüsü'nün Edebiyat Bölümü... Buralarda okurken Atatürk sağdı: Şu rastlantıya bakın ki ben enstitüyü 373S ders yılında bitiıdim; yani Alatürk'ün öldiiğü yıl. Tümokudugum sürccchep Atatürk 'übaşımı/da.yammı/da, yürcğinwdebuldum. Aydın olmanınılkilkesi Atatürkcü olmak, laik olmak anlamına gelirbuyüzden. (,'ağınıngerisindekalmamak,çağmbilimvesanatanlayışmındi!jinda kalmamak...Bualı^kanlıgımışugünlcrime llalkmı scven, yüregi insan sevgisiyle do kadar sürdürdügümden hiç kıujkum yok. Yalıısanatçı ve vazarlar bir araya gelerek Kör nıldığım olabilir. BilgicksikliklcrimdeolafezSavası 'm ve hükümetın Ortadogu 'dakisı bilir. Bunları ilerikı yıllarda se/ınlcdimsc eğer düzcltilmesi ıçın, değiştirilmesi için cak savasa katılma çabalarını kınamak ıımtıcıvla birbasın toplantısı düzenleyecek emek vermişimdir. llkelerimindışındakalmay ı eksiklik, kis,iliğimin bütünlüğü için oler. "Eteklerindekitaplarıyla. Anadolu 'nun lumsuzluk ularak görıııü^ünıdür. vücedagı "(!). Rıfat llgaz katılacuklararasında. Sağlığı iyi olmadtgı için bir refakatçıToplumcu gerçckçi olarak ürünlcrimizi ya ihtiyaa var. Onuevindenalıp toplantıya verdiğimiz yıllar bildiri yayımlamamışız. getirmek görevi bana düşüyor. Çünkü o yıllar bildiriyı" Yürüyüş" dergisiApartmamn merdivenlerini heyecanla çı nin önsözünde yazmıştım. O dönemde aykıp dairesine ıılaftıgımda, sagomuzuyla ka dınların ilk görevi genıi azıya alnuş olan ırkçılığa kari}i çıkmaktır. Ki II. Diinya Savapıyayaslunmış, fiiryüzlü deniz hakışlı bir Rıfat Hguz çıkıyor karşıma; "Ben hazınm ". şı'dır. Bizim de toplumcu gerçekçiliğimiz Apartmandu asunsör olmadıgı için merdi AlmanNazisaldırganlığından sonra biçimlenmiştir. Benim için öyle özel bırtarihtır venlerden ınecegiz. Ü ana kadar ayagının aksadığımnjarkında degilim. Bir imza gü ki... Istanbul'ageli^im 1939;oğlumundünnüne katılmuk için gittigi Kıhrıs 'ta geçirdigi yayagelişi 1940;üniversiteyegirİ!}iın 193940dersyılı; Edebiyat Fakültesi fclsefebölütrafİk kazasından sonra ayakta durmasım güçleştiren biragrı çekiyor. Bucağındanya mü... Yani dergilerle, aydın kesimle bir anda yılan sızı "koca çınar "ın uydınlıkyüzünesi yüzyüzegelişimin yılları. Bendebirdcnbir atilımbelirdi. Karagümrükgibi Istanbul'un lik bir gölge gihiyansıyor. Kendiniyorma