Katalog

16 Bedensel engelliler Türk toplumunda ikinci sınıf vatandaş. Sokaklar, yollar, alışveriş merkezleri, sinemalar, tiyatrolar, hatta ulaşım araçlan onlara kapalı. Yaşadıklan cvler bile onlara uygun yapılmamış. Şimdi onlar eylemde. Yaşamalannı imkânsızlaştıran mimari engellerin ortadan kaldırılması için protestolar düzenliyorlar... Hamalla mı gezelim yani? YAZl VK FOTOĞRAFLAR: HANİFE T ekerleklisandalyelibirgençmerdivenlerin başına gelcrck, sağa, sola gidiyoramabirtürlüınemiyor,duruyorvcbckliyor. lilindekistickeriçıkararak duvara yapıştırıyor. "Ben buradan geçcmcdim" IslanbulSakatlarSporKulübü'nünbaşlattığı vc daha soııra diğei"Ö7Ürlii dcrncklcrinin destck vcrdiği ey leınde geçiyor, bu sahneler. Bedensel engelliler, herhaftabirbelediyeye giderekgünlük hayattakan>ılaş,tıkları mimari cngcllerı protesto cdiyorlar, sessiz sedasız bir îjckildc Bedensel engelliler, ilk protestolarına FatihBelediyesi'ndenbaşlamışlar,dahasonra sırasıyla Bakırköy, Eminönü, Beşiktaş, Beyoğlu ve Şişli Belediyclcri'nc giderek mimari engellere, hayatlarını zorlastıran engellcrekarsı protestolarını sürdürüyorlar. Sinema, tiyatro, al ısveriş merkezleri gibi birçok ycre tekerlekli sandalyeyle, koltuk değneğiy le giremeyen öziirlü ınsanlar, bırakın buralarıyaşadıklarıevleredahizorgirebiliyorlar. Merdıvenlerin yanına rampaların yapılması,kamubınaları veyaherkesingiripçıktığı yerlere asansör konulması, tretuvarlarda mcyil bırakılması gibi yaşamlarını sıııırlayan mimari engellerin düzeltilmesi gibi yapı Iması çok da zor olmay an istekleri var. Bedensel engelliler, yapılanbirtakım şcylerinvealınankararlannkcndilerinedanışıl madan.sorulmadanyapıldığındandertyanıyor. IstanbulSakatlarSporKuliibüCienelSekrctcri Hiiseyinören, "Tretuvarlardaö/ürlülerin tekerlekli sandalyeleriyle geçebi lecekleri alanlar bırakılmi!}. Aneak yüksek eğimlı olduklarından düşme ihtimaliniz var. Dolayısıylayinebırkışiyemuhtaçsınız. Özürlülerinhayatınıkolaylaştıncıçahsmalaryapılmıyor. Yolyapımınımüteahhıtevermİ!}ler,o dakafasına göre bir meyilbırakmış"diyerek sorunlarını dıle getiriyor. Her haf'ta bır bcledıyeye giderek protesto etmelerinin nedenini Ören s.öyle açıklıyor: "Bu sorunu ancak yerel yönetimlcr çözcbilir. Ve bu sorunael atıııak zorundalar, protesto ederek konuyla ilgilenmelerini sağlamaya calı^ıyoruz." Hiiseyin Ören'inhemenkarjjisındaoturan ve kulübün halkla ilişkilerini yürüten Seyhan Sandıkyapan sözekarıştyor "Belediyeler özürlüler için otobüsaliyorveyabiryere rampa inşa ettiriyorlar. Ve bunu da hizmet olarak lanse ediyorlar. Zaten bunlar yapılması gcrekiyor. Belediyeler yapmaları gerekenseylerıhiznıetmisgibigösteriyorlar,bunun kadar saçma bir şey olamaz." Otobüs konusunun açılması üzerine ören, kızgınbirşekilde Istanbul Büyük^ehir Beledjyesi'ninhizmetesoktuğuözürlüotobüslerinesöyleniyor: "Istanbul'ayediözürlüotobüsügetirildi. Ama bunlar gerekli hatlara konulmadı. Ben Edi rnekapı 'da oturuyorum, Taksi m' e konulan özürlü otobüsüne bincbilmem için taksi Her )O' onların öniinde enRel. Çünkü belediyeler ve mimarlar en son onları düşi'tnüyor. tutuporayagitmemgerckir. Otobüsler,özürlülcrin daha rahat seyahat edebilmcsi için konulmuş ama çok fazla yararı olmuyor. Milyarlarcaliralık otobüs getirileccğine, var olanlanninişycrlcrindenbirbasamaksökülsedaha çok yararlı olacaktı." inmedim ve gideceğim yere gittını. Bu tür olaylarla çok karsjilaştım." Hüseyın Oren, bir buçuk yıldır ıstanbul SakatlarKulübü'nünGenelSekreteri.Trafik eanavarının saldırısına uğrayanlardan. Onyedi yaşında mahkum olmıış tekerlekli sandalyeye.Haftanınbelirligünlerindcscmt pazarlarındaçalışıyor. Durumundandapck ^ikâyetçi değil veö/ürlüolduğu için utanıp sıkılanları hoş karşılamıyor. Her hafta bir belediyeyc giderek mimari engellerıprotestoetmefikrinınortayaçtkış hikâyesi dc şöyle: Kulüpteki gençlerdcn biri çok okumak istemii} ancak özürlü olduğu içinokulagidememiş.Zeytinburnu'ndaoturan genç, buradaki okullann hepsi merdivenli olduğundan inipçıkabilmesi zorolurgerekçesiyle hiçbir okula alınmamış. Kulüp üyeleribirinsanınokumahakkı nasıl elinden getiriyor hem de metrekare kaybı olarak görülüyor. Bunun sommlusu başta müteahhittir. Bu tür şeyleri maliyet artışı ve yer kaybı olarak görüyoriar. Proje ve yapıları denetleme yetkisi bulunan belediyeler de bunu yeterince yerine getlrmiyorlar Istanbul'daki yapılann yüzde altmış beşi kaçak ve bunlann hiçbirı denetlenmiyor Geriye kalan yüzde otuz beşin tamamı denetlense bıle bu sorun çözümlenmez. Belediyeler oy alacağım dıye kaçak yapıları önlemiyorlar. Tüzük ve yönetmeliklerde eksiklikler var. Binalara titiz bir ınceleme yapmadan ruhsat veriliyor. Özürlülerle ilgili mimari düzenlemeler, projelerde bulunsa bıle bunlar pratıkte uygulanmıyor. Belediyeler de doğru dürüst denetleme yapmıyorlar, açıkça göz yumuyorlar.^ Otobüse kucakta bindiğlm £ün Yaşadığı bir olayı anlatmadan edemiyor: "Önceden belediye otobüslerine binemiyordum. BirgünTaksim'deinsanlarınyardımlarıyla,kucaktabir otobüse bindim, tekerlekli sandalyeyidealdırdım.Şoförbcniotobüsten indirmek istedi." 'Tekerlekli sandalyenlc binemezsin. Sandalyen kalsın, sen geP dedi. Ben de 'sen ayaklarını kesersen nasıl gezersin'. 'Sandalyemi nereyebırakayım' dedim. Tartışarak karakola gittik, burada da bu olay için niye geldiniz falan dediler. Sonuçta ben Odası'yla protokol imzalıyorlar. Kimi ise imzalamıyor. Belediyeler yapıları denetleyemiyoruz diyoriar. Bir proje ve bina denetlemesine talibiz. Ancak birçok belediye bizimle protokol yapmıyor. Özellikle Refahlı hiçbir belediye Mimarlar Odası ile protokol yapmaya yanaşmıyor. Blnaların dış girişlerine rampa yapılmalı. Üst katlara çıkmayı sağlayacak asansör bulunmalı. Asansorler, tekerlekli sandalyelerın sığacağı büyüklükte olmalı. Binalann özürlü tuvaletlerinin bulunması gerekli. Eski binalarda da yenl düzenlemelere gidılmeli. Binalann özürlülere göre yapılamamasının en büyük nedeni maddi külfet getirmeai. Merdivenin yanırja rampa yapmak, tuvaletleri genişletmek hem maddi külfet MİMARİ ENGELLER Mimarlar Odası Istanbul Şubesi Başkanı ve Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cengiz Eruzun, Türkiye genelinde yapıların özürlülere göre inşa edilmediğini vurguluyor. "Yeni yönetmeliklerde, on ytl öncesine oranla bu konular daha çok yer almaya başladı. Bu tür aynntılar projede gösterıliyor, ancak inşaat yaparken uygulanmıyor. Ayrıca yapılarda projeye uyulup uyulmadığı yeterince kontrol edilmiyor. Yasalara göre, projeler Mimarlar Odası'nın onayından geçmek zorunda, ama belediyeler açısından ise durum daha farklı. Bu konuda yetki belediyelere bırakılmış. Kimi belediyeler yapılannın denetlenmesi konusunda Mimarlar Prof. Dr. Cenfiiz Eruzun