Katalog

6 ['LMMUZ 1997. SAYI 589 alınır diyc düşünüp, cylcm yapmaya karar vermişler. Sandıkyapan veÖren,protcstolançerçevesindegıdılenbeledtyeleriçins.öyledıyorlar: "Gcneldcbütünbclcdıyelerinbinaları, özürlülereuygundeğil. Bakırköy ve Şisjı Belediycbinaları nispctendahaiyiydi. En azından birdüz girisjeri ve asansörleri vardı. Fatih ve Beyoğlu Belediyeleri'ninbinaları ise çok eskiolduğundan, bedensel cngellilerehiç uygun değiller, bır asansörleri bilc yok. Birisjni/ihalledebilmekiçinüçüncü kata kadar mcrdi vcnlc çıkmak zorundasınız." 17 Alınan sözler Eylemlerisırasındagidilenbelediyelerin basjkanlarınınherbirigcrekbelediyebinası, gercksc soruıııluluklanııduki alanlar ıçerısindckıyollarvcbinaların bcdenscl engcllilere görc clüzcnleneeeğıni bclirtcrck bırtakımsözlervermısjler. "Beledıyebaş.kanlanndan,kaldırımlardü"Ben buradan geçi'inedim " eylemi. 7clccek, ö/ürlülere uygun olnıayan hıçbır yapıyaruhsatverilmeyecekgibibirçoksözluşlan da katılmış.laı.Türkiye'nin kirk sckiz İeraldık. Onlar dabırycrdepolitikayapıyorilinde sakatlarla ilgi lidcrnek vconıkide spor lar. Sözleıiııin nc kadurını tutacaklarım bile kulübü taalıyetgöstcrıyor. Kulüpüyelericymiyorum" diyor Ören, lekerleklı sandalyelcmi tüm Türkiyc'yc yaymay ı düşünüyorlar. smdedoğrulaıak. Bedensel engellilcrve ditstanbul için düijiindükleri protcsto süresi cn ğer özürlüler, Türktoplumuııda ikincisınıf azbiryıl. muamelesi görcn insanlar. Sokaklar.yollar, Ikibuçukaydirbuprotcstoyusürdürdükalıs.verİ!j merkezlerı, sınemalar, liyatrolar, lerini ama çok fazla yol katcdemediklerini hattaulas,ıınaraçlarıbileonlarakapalı. Hatsöylüyorlar. Eylemlerinebasın, sivil toplum tayaşadıkları evlerbile onlara uygun yapılkuruluijları ve sağlam insanlar kadar özürlümamış. lerin dcilgisizliğindenyakınıyorlar. Sandıkyapan, "Türkiyc'dehepdevletisuçluyoruz, ören,"Bırakınrcsmidaireleri,oturduğumuz evlere rahat rahat giripçıkarnıyoruz. Bir ama özürlüler de en az devlet kadar suçlu," diyor. Ve ekliyor, "Bizim çıkış noktamız baijkası olmadan evimizc giremiyoruz" digençlerdi. Onlar artık cngellere takılmasın, ycrek dertlerini dile getiriyor. lstanbu! Sakatlar Spor Kulübü bir hay 1 es işhayatınaatılsın,okuyabilsinlerdiyebuey1 ki bir binada. Ön tarafındakulübün sporcu leıni başlattık. Avrııpa'daki durunı bizdeki gibi değil, özürlüler tek başlanna sokaklarda larınınkullandığıbaskctsahası.Binasakatdolaşabiliyorlarvealışverişyapıpevlerinc lara uygun değil.Ikıkatlıolanbinanıngirisj dönebiliyorlar"diyor. merdi venli olduğu için uzıın bir merdivenin çıkılması gerekiyor. Kulüpüyeleri,protesto7.5milyonözürlü lannda kullandıkları "Bcn buradan geçemedim"ctiketınıgıristekıdııvarayapı>tırmayı Kulübün maraton takımı sporcuları da da ihnıal etmemışler. müsabakalarakatılmaküzereyurtdışınagitmişler. Bu sporcular, bu ülkelerde tek başlaBedensel cngelli ler, alışveriş.mcrkezleri, tiyatrolar, sincmalar, hastanelere de rahat ra nna çok rahat hareket edcbildiklerini söylüyorlar. hat girenıeıııektcn şikâyetçiler." Alatürk KültürMcrkc/ı'neveö/ellikle hastanelere I'ürkiye genelinde yedı buçuk milyon bilc giremiyoru/" dıyorlar. Cicncl Sekreter özürlü yaşıyor, bunun yaklaşık üç buçuk Örcn bir hastanedc yı I lar önce basından ge milyonu da bedensel engelli.Yıllardırözürçenbiı anısmıanlatıyor:"Okmeydanı SSK lüinsantannsokağaçıkmadığıya/ılıpçizilillastanesı'ninpolikliniğinegittım.asansörlerçalışmıyordu.Çalı^sadabinemcyecektım, çiinkii tekerlckli sandalycnı asansöresığınamıtjtı. Benı üçkatyukaııyataijidılar. Sedyesı bılebulunmayan bir ycrdi,!>iıııdincdurumdabılmıyorum." I layatı boyuncabiı insanabağimlı kalan, tek basjina pek bir ycrc gideıııeyen bu insanlarıntck ıstedıkleri ^ey, kendilcrinc biraz ilgi göstcrilerck ya^amlarıni kolaylaştıracak mimari engellerin kaldırılmasi.dü/cltilmcsi. Istanbııl Üniversilcsi Halkla llişkiler mczunu olan Seyhan Sandıkyapan'ın lıerhangi bir bedensel öziirü yok. () sadccc özürlülerin sorunlarını paylaşıyor. Protcstoların koordinasyonunu gerçekleştırıyor. Sağlam insanların.birgünkendilerinin de herhangi bır kaza sonucunda sakatkalabileceklerınıgözönünealarak, özürl ülcre ona göre davranmaları gerektiginisöylüyorveyönetimlerinduyarsizlığıni clestiriyor: "Sadecc mimari engellcrsorun değil. Özürlülere hiç değer vcrilrniyor, özürlüysen dördüncü sınıf insansın. Türkiye'de insana değer verilmiyor, özürlüyc ise hiç." Bu protestoyu ilk olarak Istanbul Sakatlar Spor Kulübü başlatmış,dahasonraö/ürlüdcrnekleri ve sivil toplum kuru Protestolarmıyeterincegiiçlü hulmuyorlar... İstanhııl Sakatlar Spor Kulühii yöneticilerinden Hüseyin Ören ve Seyhan Sandıkyapan. Protesto için gidilen Şi$lı Beledıyesi 'nde Gülay Atığ 'a dert anlattdar. yor, ama onları engclleyen etkenler konusunda bir ş.ey yapılmıyor. Yani bedensel engelliler, bir nevi ev hapsindeler. I Iüscyin Ören, özürlü bir insanın sokağa çikahılmesı için ckononıik rahatlığa kavuşmasıgerektiğinibelirterek, özürlülerin başka bir sorununa, ış bıılmaya değiniyor ve kcndindenörnek veriyor:"F^iryeregidebilmem için taksi tutmalıyım. I ,n yakın yere gulip evedönmem bir milyon lira.(,'ahi}mayan bir insan için bu büyük bir maliycttir. Özürlü insanın ailesine olan bağımlılıgındankurtulabilmcsi içinisbulıııası gerekiyor. Yasalara göre is.yerlcrindcyüzde iki oranındaözürlüçalıştırılması 7orunluluğu gctirilnıi^. Ancak bunu gerçekleştırmeycnlerede 500 binlira gibi gibi komik birceza uygulanıyor." Oren, yarasına dokunulmuş misali, anlattıkça anlatıyor, bir kez sözü Iş ve Işçi Bulma Kurumu'nagetiriyor. "Bu kuruma basjvuruyorsanız, 510 yıl beklemenizgerekır. Kazarabirişçıkarsa odasizinvasf'ınızauygun olmaz. Kcndi imkânlannızlaişbulabilirseniz,bulursunuz yoksa ilelebet ailenize bağımlı kalırsınız." Bedensel engelliler birçok insanın kendilerine acıyarak bakmasından hiç hos,lanmıyorlarveyardımistedikleribazı kiijilerin duyarsızlığından yakınıyorlar. Ören ve Sandıkyapan'la konuşurken odadan içeriye kulübün sporcuları giriyor. Basketoynayanbugençlcrden Murat onyedi, Mesut onaltı yaşında ve her ikisi de mimari cngcllerden ve insanların kendilerine acıyarak bakmalarından şikây etç i. Mesut' un tek bacağı nda sakatl ı k var. Sandalyeyerineellerinegeçirdiğiterliklerle yürüyor. Söy le anlatıyor: "Bir genç olarak bızıtn I ürkiye'de yerimiz yok gibi. Evime bilc rahat gırıp çıkamıyorum. Okula bile gidcmiyoruz, kabul ctmiyorlar, ücrct istiyor vc bakıcı tutun diyorlar. Sokakta uzaydan gelmis,im gibi, insanların bakışaçılarıçokt'arklı.Banaacınmasından hiç hoijlanmıyorum." On ycdi yasında olan Mıırat Ivmrah'ın, düşünceleri dc aynı yönde. "Yanımızda birhamaltaşımamızgcrckiyoı.Tramvaya.metroyabinemiyorsun,yolyü/ündcnisimkânlarınkısıtlanıyor.Tekbasımazordaolsayürüyebiliyorum, amabirkadın görüyoray canımyazıkdeyipacıyor. Bizacınmasınıistcmiyoruz, zatcn acınacak bir durumumuz yok" diyor vc acı konuşuyor: "İnsanların bedensel olarak özürlü olupta, bcyinscl açıdan sağlam olanları var. Birde bedensel açıdan sağlam olan ancak kafadan sakat olanlar var vemaalesefde onlar bizim başımızdalar." ören ve Sandıkyapan "Bir Fenerbahçe'nin,Galatasaray'ın,KfcsPilsen'inmaçlannainanılmazdereccdcyerveriliyor. Ama bizim spor takımımız Italya'yagitti, kimkımedumduma" diyorlar. Sorundan sorunaatlanıyor. HüscyinÖren, özürlülerin baska bir sorununa değiniyor. Birbedenselö/ürlününyaşantısıboyuncaen az dört beş, kere rapor almak zorunda kaldığınısöylüyor:"lscgirmek,askerlikyapmak, araba almak ve bunun gibi şcylcr için rapor almak zorundasınız. Rapor almak bir hafta bazen on gün sürüyor. Bu insanlarnasıl gider gclir düşünmüyorlar. Bcn yirmi üç yıllık özürlüyüm iyi olma gibi bir durumum yok. Butürsakatlara,ömürboyukullanabilecekleri bir rapor verilmesigerekir."^