Katalog

20 Çek halkı başkanına hâlâ tapıyor. Bu ufak tefek Bohemyalının bir çocuk motosikletiyle Prag Şatosu etrafında turlamasına, Frank Zappa ve Keith Richard'la içki ve sigara içip Batılı politikacıları korkaklıkla suçlamasına bayılıyor. Havel bahan üzerinde bulutlar I uccrna Sarayı daha iy i günler görmüştü. Prag' ın ünlü Wcnceslas Mcydanı'nın hcmcn dışında. asınmış, çrikmüşbir l().yüzyılbinayığını;birartnouveausinema(kentineneskisi),savurganlıksimgesibirbalo salonu, kemeraltıdükkânları,keyifsizkafcler... Lucerna Sarayı kcndmden cmin bir Vaclav Havel tarafındanyapılmıştı.î$imdi ise mimarıntadıve onun Çek C'umhurbaşkanı ve ınsan haklan savunucusu olan torunu için bir utanç simgcsı olarak duruyor. Lucerna'nın biçimi vc kent mcrkc7İndc bulunması, 1990'ların Prag'ında yasanan kültür karmasasındabinatacirlerinin iştahını kabarttı. Ancak saray, sahiplcri için bir karabasan olmakta gccikmeyecekti. "Lucerna", adlı pembe dızinin oyuncu kadrosu, iki erkck kardes, iki Dagmarlarve bir,zamanındakomünistbircasus olan kaypaktavırlı bir isadamındanoluşuyor. lkıcrkekkardeş, Doğu Avrupa'nınbilgebaşkanı Vaclav Havel ve iştenel çektirilmiş,atkuyruğusaçlımatematikçi Ivan. lkiDagınarlar ise onların cşleri. Ikisi arasında bir scvgi yitimi yok. Ve milyoner eski casus Vaclav Junek, bir zamanlarpetrol vesilah ticaretiyle ilgilenen komiinist ijirket Chernapol'un patronu. 19071915 yılları arasında büyükbaba Havel tarafından yapılan Lucerna 194K'dckomünistlcrceulusallastmldı veaileyeancak 1989'kadifedevrimi'yledöndü.8mılyonsterlin değerindeki bina Vatlav ve Ivan arasında paylaştırıldı. Ivan kendi payınıeşinedevretti. Derken, Vaclav tanınmış oyuncu Dagmar(Dasa)layaptığıcvlilıktcnkısabirsüresonraLucerna'yıhalkaaçtı. Vebirsüreyaptığıbirradyokonuşmasında dayengeDagmar'ısaçmasapankonusanbiryalancıılanctti. Kltilcr,yani iki Dagmar'lar, Lucerna'yıneyapacaklarınakarar veremediler, bunun üzerine baskan da kendi payını 4 m i Iyonsterline Junek'esattı. Haftalık RespeektdergisinineditörüvcPrag'ınenparlak gençgazetecilerindcn VladimirMlynar,"Bu,akılalmazbir ihanet,"diyor. "Junek, hırsın, komünistkapilalist altüst oluşunsimgcsi. Baskan Havel'inonunemellerinealetolmasına gerekyoktu." Komünist yönetimde Havel' i dört y ıl içeri tıkmışlardı Junek birC'hernapol yönelicisi olarak Çek gizli polısinin ve özelliklcKGB'ninenırindeParis'teçalışıyordu. Yenirejim kuruluncadaö/cllestirilenChernaporunmilyonerpatmnluğunatcrfictti. Havel ise, tamtersinc, komünistrejimekazandığı zaferin ardından Hob Dylan'amektupyazıyor,"Parakonusmaz oyemineder,"dıyordu. Vaclav her hatta kendi aristokrat radyosundan halka konusmalar yapıyor vc yeni bir kültürü lansc ed\yor. "Insanlar üc. özel fonu bir sevecen gülümseme ya da şefkatli dokunuşa değişmezlermi?"demistiyılbaşıkonuşmasındada. Çek halkı başkanınahâlâ tapıyor. Bu ufak tefek Bohemyalının bir çocuk motosikletiyle Prag Şatosu etrafında turlamasına, h'rank Zappa veKcith Richard'la ickivc sigara içip Batılı politikacıları korkaklıkla suçlamasına bayılıyor. Vaclav Haverisarmalayanbusıhırlıaura Prag'ında Avrupa'nıncn çekici kentlerinden birı olmasma yardım etti. üy lc bir kent ki bu, eski Sovyet yeraltı dünyasıy la Anıerikan yeraltı dünyasının sürtüşmelerinı, genç Amerikalılar'a uyaşturucu satan Rus mafyasım vc serbest pa/.ar politikasının para olma/sa hiçbirscyolma7.düsturunubiraradabulmakmümkiin. ürtaçağimparatorlarından Rudolf II döncminindevsergisini açarkcn, Havel onun büyücüler, soytarılar vebilginlerle dolu bir kenti yönettiğinı söylemisti. Aslında kendisi de Prag'ınbugünküprensi. AmaÇeklerbaskanlarınıinanılmaz biçimde hâlâ severgörünürken, kamuoyuyoklamalan yü/de 80'lerdcnyÜ7de66'laradüslüğünügösteriyor. Öyle ya da böy le, bu düsüsün baslıca müsebbibi olarak, pahalı giysilcr meraklısı sarışın oyuncu esi Dasa Veskrnova göstcriliyor. Başkanın geçen yıl ölen ilk eşi Olgaçok saygın bir kisilikti. Prag'ın güzelhk salonları yeni First Lady için üretilmis sakalarla çalkalanıyor. Oenç bir işkadını onun için, "O, son derece yıkıcı bir kadın," tanımlamasını kullanıyor. Havel, ilk eşinin ölümii üzerinden biryıl geçmcden ikinci bir cvlilik yapmakla bir Çek tabusunu da yıkmış oldu ve buevlilikten az öncc de onu neredeyse ölümün eşiğine getiren akciğerkanseri vciltihabıylaburunburunagcldi. Veskrnovahemen evlenmck istyordu, çünkü onun ölcbilcceğinden korku yordu. Hcpdoğrubildiğiniyapmaklaövünen Vaclav dabunu kabuletti. Dört haftalık hastanedizisininçckımlerinde Dasabaşkişiydi; ülkenin en tanınmıs ccrrahlarını topladı, daha iyi bir hastaneye naklinitalep etti, bir sifacıgetirdi, hastanckoşullarını ve aletlerıni yerin dibinebatırdı. Hcnüz first lady dcğil, yalnızca başkanın sanalçı arkadaşı konumundaydı oysa. Tehlikeyiatlatınca.llaveloııcainsanıgözardıcdip, esincve bir düzine doktordan sadece birine teşekkür etti. Bu teşekkür kamuya açık yapılmıstı. Oysa yüz yataklı bu hastancde, son birkaçyıl içindeikiküçiikamcliyatdaolmustu. Havcl'inhastalığınıarastırandoktorlardan Pafkosunlarısöylüyor: " Havel, Londynska'da Çek halkımn sağlığıy la nasıl ilgilcnildiğini gördü ve bu onu neredeyse öldürüyordu. Bu, doktorlannsuçumudurVOnunladaherkeskadarilgilenildi.Teksorun, onun hcrkcs olmadığıydı." O.akciğerameliyatıolurkenbinlcrceÇck Prag'ın en ünlü katedrali St. Vitus'da sağlığı için duaediyordu. Pafko şöyle sürdürüyor: "Burası birözcl hastanedeğil vekoşullarını değiştirecekparami7dayok. AmaBaskan'ınburayayatması, halimizi anlaması açısından iyi oldu." Hiçkimseonun politikadan uzaklaşmasıni istemiyor. Eski sözcülcrinden biri ona moral otorite olarak gercksinirn duyduklarını söylüyor.Çekler aile mülküne yaptıkları ve ikinci kansıyüzündenbirazsitemediyorlar,ama onu hâlâ seviyor vc yitirmektcn korkuyorlar.^ The Guardian 'dan çeviren: NESRİNARMAH