Katalog

H) P+ rim. Caz dipsiz bir kuyudur. Hcr şeyi yaptım vcya şu noktaya vardını gibi bir şey bcninıhayat felsefemdeyok. Ünlüeazınüzisycnlcriylc çalıs,mam, tutunmam ve bcni kabul ctmelcn de bu f'clset'eye dayanıyor. fjunu yaptım dediğiniz an bence her sey biter. Benınüziğearaştırıeıbirruhlabakıyoıum. Daha ne kadar zenginle!>ebilirim, ritnıi ne kadar gcniş.lctcbilirim, farklı farklı mii/ik kültürlerinin sentczinı nasıl yapabilirim benimkaygım, isteğimbıı..." Caz yapmak içiıı klasik cğitimin şart ulduğunu fakal yetcrli olmadığım soylüyorTemizveeklıyor: "Klasıkçilerin doğaçlaması kısıtlanıyor katıeğitiııılerdendolayı. Halbukikonservaluvarlara doğaçlama dcrsi dc koysalar, yelpazelerini genis.letselerhıçbirzararı olmayacak klasigc, faydasından baska. Ciinkii bütün klasik besteleri yapanlardoğaçlamadan yola çıkmışlardır. Mozart, Becthovcn vs. Herhangi bir cğitimden bizim anladığımız anlamdageçmis,değiller. Eğitimlerikendileri icatcdiyorlar. Deneyedeneyebuluyorlar. (,'ıkışnoktalaniscbildığinizgibifolk... Başkabirşeydeğil..." OşimdiFinlandiya'daanaokulundanünivcrsileyc kadar uzanangcniij bir öğrcncikitlesineemprovizyon (doğaçlanıa)dersi veriyor. Onun tutkulanna saygı gösteren sanatçı, sıkı bir Şamanist olan genç karısıyla, küçük çocuğuyla ınutlu yaşatnını sürerken, hâlâ hangigruplane yapabilirim? Neleröğrenebilirim'in peşinde olmayı hig bırakmıyor. Doğaçlamanıniçeriğı gcrcği hepönplanda olmakne kadar hazveriyorsa ona,yerigeldiğinde arka planda olnıak da aynı kcyf i veriyor. Pakistanlı Sabri Bruder'lebirliktcçaldığındaarkaplarıageçip,bağda:>kurupçanak çömlek çaldığında, ba^kaları bu kabullenişineşaşırsada,onegerektmyorsamüzık,onu yapmaktan yana. "Betı o konserde bir soundumu, sesimi katıyorum. Bu da bana yeter" diyc açıklıyor bu yakla^ımını. Sürekli ün planda olmakistcycnmüzisycnlerinhırsmı daanlamadığını cklıyor: "Klasik müzıköğrenılcbilirveyaklasikçı olabilirsiniz.amacazmüzisycniolabilmeniz iı;infilkulaklanııasahipı>lmanızveeazıyürcğinizdc hissctmcniz gcrckir. Caz bir alıs,vcriştir. Kiminncyaptıgınıçokiyidinlcmcn gcrckir. ()n planda da, arka planda bir orkestra $cfi gibi hcrşcyı duyman, i/lemcn gcrekir. Çünkü cazın garantisi yoktıır. Her an, her ^cy olabilir. 'Bildup'dediğimizodoruknoktasına varmak dasanınm enstrümanlaracgemcn olmanın yanı sıra bir .«jcf gıbı duymanızla, dinlcmenızlc mümkiindiir. Klasikte de bu söz konusudur, ama bu denli değil, çünkü ne de olsa karşınızda bir ijcf,önünüzdenotavardır. Bizim müzisyenlerin en büyük eksikliği bu! Adam yanındakini dinlemiyor, kendisini bilc dinlemiyor. Şuisimşöyleyapmıştı onun gibi çalayımın peşinde. O zaman da olmuyortabii. Ayrıca cazda nc kadar doğaclama olursa olsun, yine de bağlı olduğun bir armoni, forın vardır. O rbrmun 8 mi, 16 mezür mü neyse solosunu yaparken o t'ormun aynı sayılarla düzgün gitmesilazım. Bizde doğaclama yapsalarbile, formlarbozuk. Formsuz, mezürsüzserbest, doğaclama müzikyapmaya calı.ş,ıyorlar. Tabiiolmuyor..." Söy leşiden sonra Manhattan Bar'da ScnegalligruplakonserinebaşlıyorOkayTemiz. Grubunşefi YamarThiamonıuzunataktığı tama (konuşan davul) ve sabarla (bir eeşit davul) Batı Afrika ritimlerinin sıcaklığını, lirizmini, coşkusunu, rcngini dolduruyor 300 kişilik salona. Dinsel bir ayinde gibiyiz... Gözleri bir noktaya sabitlenmiş, parmakları o denli hızla davula değip kalkıyor ki flulaşıyor, görünmez oluyor. Bir kuşun kanatları gibi çırpıyorcllcrini.Bizckalan, uçuşunaeşlik ctmck...^ Yeni Zeluııdıı ılıın Sıınffila ı>e Hilesh Palı'l'in saadelL Morveç 'le birbirlerini dünyamn bütün karlart eriyinceye dek... llolı "Hadi gidip en se "Hadi gidip en sevdigimiz inegi sağalım, şimı vesonsuzadek." F.ğertanımadığınızbirerkeksizeNamibyasını ları ıçinde böyle tuhaf'bır laf'cdcrse sakin şaşırm. yın ve agılın nerede olduğunu sormayın. Cünk bu.aslındabircvlenmctcklıfi. Yani clbcttcdar beteriolabilirama iııek sağaeakdegilsiniz. llanıaşklarkontısundahcrhalkeldcavuçtar varsakullanıyor.Cîüney Kore'lilerindebukonud; kı muhayyelesi gcni!>: "Seni.saçlarım bir baharsoğanı gibi bcyazlaşıı caya kadar scveceğim." Taylan,globalle!>cnvaziyetcycnikdüşmüş: "Senbcnim küçük sinemayıldızımsın." Ruslardahernedemeksciiöyleilanıaşkediyoı lar: "Birpenguen kadar âşığım" Amaenho^uNijeryalılarınki: "Sen bcnım aslan avcımsın." Aşk meselesi kapanıp sıra evliliğe gelince d herkcsin bas,ka yöntemleri var. Örnegin, "Bi adamlaevlendik,yaolmazsa?"gibibirkuşkunu varsaArjantin, FiüpinlervePeru'dakibazıloplı luklann yaşadığı bölgclcrdc içinizcsindircrck mc rakınızı giderebilirsiniz. Arjantin'dcki Mataco, Filipinler'deki lfugao v Pcru 'daki Quechauagibi topluluklar,evli olmaya çftlcri birlikteyasamalan içintcşvik ediyorlar. Qı echaua yerlilerindcn Alberto Quintanilla ve cş "sirvinacuy"adı verilen veüçyıl surcndcncmesü resinden memnun kaldıklannı söylüyorlar: "Bizycrlilcr, gclinin bekâreli konusunda dah fazlaumursamazolamazdık. liğcrçinieruyuija ma/sa.kadııUa.'jinıplıiçutançduymadankendiıı başka bi r erkek scçcbi I ir" Malczya'daki Trobriandadasmdaki gençcrkek lerdeailelcritarafından"bukumatula"adıverileı küçük kulübeleryapmayaözendiriliyorlar, böyle eeevlenmek içinbirini seçmek üzercseksdeneme leri yapabiliyorlar. Birliktc yaşamak tutulmay. baslamıs benzer. Çünkü Avrupa ıla ve Kuzey Ame rika'da da çiftlcrın yüzdc 7()'i cvlcnmcdcn önc birliktc yaşamayı scçiyor. Amadiyelim ki evlenmek istemiyorsunuz. Oza man Kafkasya, Çeçenya ya da (îürcistan'a uzııı Natnibyu da cvlilik, oıııur boyıı iııek \uf>muyıı hcıizi\'or olımılı.