Katalog

(AJMIIURlYI.r DERGİ kcndi lerine boi} bir köşe, bucak arayıp oturuvcriyorlarbulduklanycrc. Sonra, gemilcr, sessiz, sakin bırbıri ardına /inciılcri, palanıarları çekcrck uzaklasjivcriyorlar. Yoıjiü nuı, yoksa Niko nıu? Fakat adının nc öncıni var!..Cicmilerdckiyüzlcrcesindenbırtancsı, al yanaklı Anastasia'nın mimarbabası Kollarını küpcı>tcnin korkuluklarınadayanıiij, yazgısına kaderinc sövcrccsinc kar^ısındakü(,ülüpu/aklaşan,uzaklai>tıkçanoktalasjan Symirna'ya takılıp kalmış gözlcri. Ama, izmır'dcn dc ona nc?.. O Izınir'in arkasıııda, çok uzaklarda kalan Iç Anadolu'ya, çocukluğuna,gençliğinc, Mcrycm Ana'nın (icgiijtireıncdiğiyazgısınatakılmi!}. Sonra vcrclini "Yeni Vatan"Yunanistan.. Vc yenidcn, /orla baijlayan mücadclclerle dolu, zorlubirya$am.. Rum, Hııistiyanolduklan halde Anadolu'dan gcldiklcri için Yunanlılaı tarafından u/un yıllar horlanıp ikinci sını fvatanda^ muamelesi görcn, "pıç" diyc adlandınlan bu insanlar yeni nesil çocuklarını,torunlarınıbuycniülkcdcdünyaya getirdiktcn sonra son ncfeslcrinc kadar içlcrini yakan Anadolu hasretıni yüreklcrinin ortasınagönıüptcktckgöçüpgıtnıİ!>lcr.. "Alyanaklı" Anustıtsia çocukluğun Ürgüp umlurını AzJz Güzelgöz'e anlatırken... 1924 mübadelesinden birku^ yıl tnu Ali'den Aleko'ya Dimitri'den Aziz'e 73 yıl önce Ürgüp'ten Larissa'ya mübadeleyle gidenlerin çocukları her yıl Kapadokya'yı görmeye geliyorlar. Larissa'da ise mayıs ayında düzenlenen festivalin hüzünlü bir adı var, "Kayıp Vatanlar İçin". Ürgüp'le Larissa'nın insanlarını yıllar sonra birbirine kavuşturan Aziz'le Dimitri'nin öyküsü... losunabürünmü^ninelerkaratreninhomurtulunağmclcriylclzmir'e doğru yol alıyorlar... Fazla dcğil, daha iki üç yıl önce kendisindcn; ülkcsinin kazanacağı büyük zafcrden umutlu, Kordonboyu'nda Rumlar'ıncanhıraş bağırişmalan vc scvgi gösterileri içindc y an ı ndaki maiyetı vc gcnerallcriy le y ürüyen magrur Yunan kralınm ayak bastığı yanıp yıkılmiijlzmir.. Rıhtımlan Niğde'den, Konya'dan, Kayseri'den... vc Anadolu'nun öteki köşelerinden gclen binlerce insan doldurmuş. Rüzgârlı, bulanık birhava; hüzünlü, çalkantılıbirdeniz..Bütünbu insan kalabalığıiçinde öteki yaşıtları gibi, boynundaki kolyesinin ucundan minicik bir haç sarkan, anasının elini acıtırcasınatutupsıkmıijküçükküçümencikbir kızçocuğu.. Kumralmı kumral.gü/elmigüzcl, saf tnı saf, al yanaklı Anastasia... Rıhtımdabekleyen Amerikan, Yunan, Ingilizgemilerine dolu;»maya baijhyor bu insanlar, içerde Gerlde kalanlar Aradan yıllar su gibi geçip gitmiş. Gcrıdc cildidökiilüppaçavrayadönınü^albümlerdckisararmı^f'otoğranarvcanlatılanlarkalmıs.. Ata yadigârı bu köklü miras yıllardan bcri sürcgclcn iki ülke arasındaki biitün olumsu? ılıjjkilcrc ragmcn onları birerdostluk vebarı^clçısı yapmi!}.. Kimilcıi.dcdesininsürdüğütarlaları.kimilcribacısının gözlerini açtığıcvigörmckistcmi!). Kimilcride anavasiyctiniyerinegetirmekyadababalarının çocukluk aıkada^larının torunlarını görmck. Onlar Anadolu topraklarını özler olmuşlar. Sonra da, nc yapıp y apmı^lar aralarındanbazılarıi iirkiyc'ycgelipatatopıaklarınaayakbasmışlar. 59 yıl sonra... Yunanistaıı'la ba^kcnl Atına'yla Sclanik arasında yer alan, bıı /anıanlarOsmanlıtopraklannın Rumclıcyaletincbaglı"Ycnişchri Fenar", bugünkii adıyla Larissa kcııtinde yaijayan.birgenç. Adı: DımitriosKatsikas. Yasjadıgı kcntteki birçok aılcdc oldugu gibi, onundaataları Bizans'akadar uzanan Anadolu kökcnlı... Bir/arnanlaıPaskalyayortularıyla ünlcntnı^ Ürgiip'ün Ba^köy'ünden olandedeleri.ninelerıpatlayansavaşmeşiginde sıküjip kalnıı^lar, savaş sona crdiktcn sonra da istcr istcmc? 1 ^24 mübadclclcrindc Ürgüp'ten çıkıp "Yeni Vatan"ınkucağındaki Larissa'ya gclıpycrlcijmiijlcr. Aradan geçen uzun yıllariçındeBaijköy'lüolmuşlar. BabasıNikolaos'la,annesı Vasılıkıdüııyayagclmiş. Dedelerle, baba Nıkolaos ölmüijlcr ama,Dimitrios'un"ebe"diyetanımladıgıiki ninesi dc hayatta. Annesinin annesi, Türkçe'yihâlâanadıligıbıkonıi!}an,92ya^ındakiEkaterini Bezırcıoğlubugünkızı vetorunu Dimitrios'la aynı evi paylaijiyor. Genc hayatta olan, öteki nine gibi Türkçc'yi çok iyi birşekildc konus.an babasının annesi Efstratiya Katsikas da 82 yasında. Geçen yıllar içinde Anadolu özlemiylc yanan bu iki kadın Türkçe'yi çocuklarına öğretmi.ş,ler. Evdc, Yunanca'yla beraber Türkçe'de konuşulur olmuş. 1958yılındadünyayagelenDimitrios Katsikas Türkçe'yi ninclcrinden,bugün 52 yaşında olan annesi Vasiliki'den ögrenerekbüyümüş, Selanik Üniversitesi'ninllahiyatveFelsefcFakülteleri'nibitirmiş.Şimdilerde isc aynı üniversitede asistan olarak Medeniyetler ve Mimarlık Tarihi dersleri veriyor. Dimitrios, geçen yıllar içinde ninelerinden dinlediği ata toprağı Kapadokya'ya vc kcndisiylcbirkanbagıolduğunainandığı Anadolu insanlanna kars,ı büyük bir sevgi ve öz. Kendini lürk ve Yunan dostluğuna adamnj Lurissalı Dimiirios Katsiku*. YAZI VK KOTOĞRAFLAR: TURCAYTUNA undantam73yılöncc. 1924yılının .serin bir sonbahar gününde, Ürgüp'ün Dua Ycri meydaninda ellerindc çantalar, tahta bavullar, sepctlerbulunançolııkçocuk,kadıncrkek, yaşlıgençonlarca insan... Sankıbirpanayır varmış gibi bir araya toplanmışlar mcydanın ikiyanındasıralanmışatarabalarının,üzerlcri yüklü mcrkeplcrin başlarında bekleşip birs,eylerindiripbindiriyor,birbirlerinesanlıpöpüşüyor ve puslu.'hüzünlü gözlerle Ürgüp'ün TemcnniTepesieteklerindeyükselen kayalara oyulmuş ata yadigârı evlerinc sonbirkezbakarkendalıpgidiyorlar. Türkçeyle karışık Rumca konuşan bu insanlar bclki de yaşamlarının sonuna dek bir daha hiçbir zaman göremeyecekleri doğup büyüdüklen,suyunuiçip,ekmeğiniyediklcri bu yere, ata topraklanna veda ediyorlar... Vasil'ler, Alcko'lar; siyahlara bürünnıü^ Eftimiya'lar, Eleni'leratalarındanbeıi berabcr yaijadıkları, beraber biiyüyüp, bcraber aynı suyu içtiklcri Ali'lcre, Ahmet'lcrc, Ayijc'lere, Fatma'laraelvcdadcdiktensonratek tck bindikleri ardı ardınadi/ilmiş arabaların arkalarında bıraktikları toz bulutlan içindc, savaş.ın bağrından yeni çıkmış Anadolu'nun taşlı toprakli yollarında hiv görmediklcri, bilmcdikleri; Ege'nin öteki tarafında yer alan "Yeni Vatan"a doğru yol almay a bas, lıyorlar.... Atların,merkeplerinçektigitckerleri gıcır gıcır öten arabalar onlan Ulukışla'ya kadar gctiriyor...Burada,sonugelmck bilmeyenupuzunbirtrcnkatannmvagonlarınıtıkabasadolduruyorlar... Analarınınkucağında yaş.ama gözlerini Ürgüp'tc açmış bebeler; arkadasjarını, kedilerini, köpckleriniÜrgüpsokaklarındabırakmışyeniyetmeler, bastonlarınadayanmış Yeni Vatan'akadar varabileceklerine şiiphey le bakılan başlan fötrşapkah yaşlı dedder, siyah yas man