Katalog

22 HAZİRAN 1997. SAYI 587 Samuel L. Juckson Denzel Wushington, Spike Lee ile. "Mo 'Better Blues " Lee 'nin, oyuncularım giinlük yaşamdaki rolleriyle oynattığı filmlerinden. tVhitney Houston, "Waiting to Exhale"de. Rol urkudaşları da siyah... Filmlerde siyah erkeklerbeyazkadınlarıöldürcbilirler ama onlara asla aşık olamazlar Birliktemutlubiryaşamsürdüremezler. Sıkı dostlıık filmlerınin dışında son günlerdc sıyah crkeklerin başrolü oynadıkları filmlerde göze çarpıyor. "TheFan" filminde Wesley Snıpes vc " Jerry Maguire"da CubaGoodingbunlaraiki örnek. Snipes'ıncanlandırdığı kaıakter boşanmıs,, cinselliğe aşırıdüş.kün,iyi bir baba olarak karşımızaçıkıyor. "Jerry Maguire" da ise sağlıklı vc sevgi dolubirsiyahi ailc sergileniyor. Bu oldukça iyibirgelişme... Filmlcrinçoğunluklakaraderilierkekler ya erkcklik gücünden yoksun aile babalan, ya da cinselliğe as,ırı düşkün, ancak başarısız sevgililerolarak sunuluyorlar. Siyahi erkek film yapımcılannın filmleri bile ırkçı/cinsiyetçi ilişkilere boy un eğen bir tutum sergiliyorlar. "School Daze", "Mo' Better Blues", "Jungle Fever" ve "Crooklyn" gibi filmlcrinde Spike Lee oyunculan,giinlükyaşamlannda oldukları gibi oynatıyor. Kısa süre önce cevirdiği "Girl 6" ve "Get Un The Bus" filmlerinde ise oyunculara çok daha farklı bir imge kazandırımış. Yine de, "Get On The Bus" filminde bile herzamanki renk ayırımını sezinlemek işten değil. lyi Ving Rhames "Görevimiz ve duyarlı adam açık renkli Tehlike" filminde... iken, aklı düzüşmckte olan kötü adam koyu benizlidir. Genellıkle, zenci erkeklerin rol seçeneklerikadınlarakıyaslaçokdahafazla. Filmlerdeki kara derili kadınlar ya acılar içindekı dadılar, ya da insanlan sırtından hançerleyen ve dişilikle yakından uzaktan hiçbirilintisiolmayanasjfteler olarak karşımıza çıkıyorlar. Amerikan yapımı "Set lt ÜfT","Boomerang","HarlemNights","A Thin Lıne Betvveen Love And Hate" ile tngiliz yapımı, "Mona Lisa" ve "Peter's Friends" gibi filmlerin tümünde siyahi kadın izleyiciye geleneksel cinsiyetçi/ırkçı betimlcmeylc sunuluyor. Yapımcının ırkı ne olursu olsun, kadının derisi ne denli koy uysa yansıttığı kişilik de o denli aşağılıktrr. Eğer kadın açık benizli,cinsel albcnili ve çekiciyse, büyük bir olasılıkla, budaladırörneğin, "Mona Lisa"daki Cathy Tyson, ya da "Eraser"daki Vanessa gibi. Gülünç bir biçimde, Hollyvvood bir zamanlar, büyük izleyici kitlelerini kendilerine çekebilmekten yoksun oldukları gcrekçesiyle, zenci kadınlann başrollcrde oynatılmaması gerektiğıne inanırdı. Whitney Houston'un başrolü oynadığı "Bodygurad" filmi bu görüşü çürüttüğü gibi, izleyicilerin farklı ırklar arasındaki bir aşk öyküsünü görmek amacıyla sinemalara koşuşturduklarını da kanıtlamış oldu. Ancak dünyada yarattığı onca yankıya karşın, Hollywood'da hiç kimse buna benzer bir film çekmeye yanaşmadı. "Waiting To Exhale" fılmiyle siyah kadınlar, dadısı, fahişesi, sürtüğü, eli maşalısıylakısacası, kendilerinden nefret eden kisjilikleriyle gerisin geri eski konumlarına getirildiler. Ilollyvvood'unenyüksek ücret alan yıldızlarından Whoopi Goldberg bile, ne yazık ki, sürekli olarak bu tiir rollere çıkıyor. Bir de Goldberg'inkendı "zennc" yorumuvar"Ghost"filmindebeyazbiradamın ruhuna bürünüyor, "The Associate" da ise bcyaz bir adama dönüşüyor. Çoğu filmlerde siyah kadınlarla erkekler arasındaki ask ilişkilerinde tam anlamıyla içler acısı bir durum sergileniyor. Zenci aile hemen hemen her zaman işlevini yerinc getiremeyen bir kurum olarak yansıtılıyor. Bu nedenle, zenci ailelerinsevecenlikleyansıtıldığı, "Once Upon A Time When We Were Coloured", "Philadelphia" ya da "The President's Wife" gibi filmler karsısında insanın büyiilenmesine şaşmamak gerekiyor. Sinemada siyah imgesinin en olumlu biçimde yansıtıldığı filmler genelliklc, Charles Burnett, Jim Jarmusch, Julie Dash, John Akomfrah, Isaac Julienve M uree Blackwood gibi bağımsız sinema yapımcılannın ürünü olan ve çok ender görülebilen filmler. Siyah bir erkekle bir kadının birKkteliğinin en güzel yansıtıldığı sahnelerdenbirtanesiBurnett'in"KillerOfShecp" filmindeki cmekçi çiftin ay ısjiğında dans edişini gösteren sahne. Yıllar önce, siyah kadın yıldızlarm parmakla sayılacak denli az olduğu ve Lena Horn'unmesleğeilkadımınıatmayahazırlandığı dönemde, söylentilere göre, Lena Horn'unbabası Hollyvvood yönetıcilerinin bulunduğuodayagirerek,"K.ızımhızmctei rolüneçıkmayacak" demi^. Şimdilerde böylesi güçlü ve kararlı bir davranısa tanık olmakçokgüç. Bu tiir bir davranujlakanjilaşsalar bile, yetkililer ırkçı eği 1 imlerinden vazgeçmeyc yanaşmıyor ve bu tiir davranısjar karşısmdaduyarsızkalmayıyeğliyorlar Tüm siyah erkek yıldızlarkendilerinıaşağılayan rolleri geri çevirselcr bclki de bu konuya farklı bir boy ut kazandırılabilir. Daha daöncmlisi, sinema izleyicilerı ırk ayırımınıkörükleyenbufilmlere kesin bir tavır koyup gitmezlcrse bu olumsuz eğilimedebirsonvcrilebilir. Izleyıcıbugüccsahip ve bu savaştan yüzünün akıyla çıkabi I The Guardian 'dan çeviren: RİTA l/RGAN Bir Spike Lee filmi "Jungle Fever"da VVesley Wonder.