Katalog

C'UMHUKİYI I DF.IUM Bu yıl dokuzuncusu yapılan İstanhııl Tiyatro Festivali'nde (19 mayıs3 haziran) altı yabancı, on yerli oyun izlenecck. Bu yıl Festival biraz Alman ağırlıklı. Popüler ismi ise Hanna Schygulla... Biletlcr * 6001,5 milyon kadar... MKHMF.T ATAk ııksek tiıajlı rcııkli basın mans,etlerınde, milletin vekillcrı ('.')demeçlcrınde'liyatro'yuoyun,hile, dolap, dii/cn ya da aıgosuy la kas,karıkoıııanasmdakullanadutsunlar(kihiçbır sözlüktc 'liyatro' kelımcsınin büylc bir kaiijilığına rastlanmaz). bu coğrafyada 'tiyatro'yugerçek manasıylakavrayaninsanlarMayısayıylabırlıkletatlıbirtelaşadüs,erler. Nc de olsa may ıs ayı tstanbullu tiyatroseverlcr için 12 ayın sultanı yani lstanbul Tiyatro Festivali ayıdır. Tiyatro dencn, Apollon ile Dionysos'un çalıs,masmınironısindenpcydahlanmıs;merct, üretimden tüketimc hcr lahza insanla kaim, suya yazılmış yazı misali bir sanat. Çoğaltılama7,saklanamaz, istcnildiğiantüketilcmez. Ancak unun zamansal vc mekânsal izdüş,ümiınedenkdüs,crsini/tiyatroya. Bırakın bas.ka ülkclcrdc, bas.ka kentlerde tiyatro seyrelmek bile bu cografyanın liyatrosevcrlerıninekserisi için büyiik bir lükstür. Durum boylcoluncadainsanların tiyatro kriterlerı, bulunduklarıkerıtinliyatrosuylakısıtlıkalır. Dönülmc7 utuklara açılanıaz. Oysa bir toplumun tiyatroMinun da, liyatro seyircısınin de kendi içine kapatılarak değil de, farklı kültürlerin çok sayıda tıyatrosuyla sık sık karşılas.arakgeli:>eceğias.ıkardır. Duruınbu oluneada, lstanbul Tiyatro Festivalı'nin tiyalrocular vc tiyalroseverler için ne dcnli örıem tas.ıdığı ayan beyan meydandadır. Yanıaltı üstübirbiletparasi,ko!jgel haydibir cennctburası! Bu yıl dokuzuneusu yapılan lstanbul Tiyatro Festıvali 19 mayıs3 haziran tarihleri arasındagerçeklcijecek.Festivalde 6 yabancı, 10 yerli oyun yeralacak. Ayrıcageçen yıl "l'crsefone"yle festivale konuk olan postmodernıst tiyatronun öncülerinden Robert \Vilsonkendirctrospektifimahiyetindebir konferans verccek ve Cesc Gelabcrt "Dans ve Vücut" üst başlıklı bir atölye çalışmasi yapaeak. Festivalde bilet f iyatları 600 bin ilc 1,5 milyon arasındadcğisjiyor. Festivalinyöneticisi DikmenGürün Uçarer'\Bilet liyatlarını yabancı festivallere gorc çok dü^ük tutuyoruz. Zatcn bu festival ka7anc amacıyla dü/.enlenıniyor. Hızimhedenediğimi/genç i7İeyicinin,öğrencilcrinrahateagelebilmesi"diyor. lstanbul Festivalikapsamında tiyatro,kısıtlı kontcnjanı olan bir ctkinlık olarak öteden beri vardı. llk ke/1989'daTiyatro Festivali ö/crkleşti. Tiyatro Festivali'nin yönetieılığinı, İKSV fcstıvallerinin gencl yöneticisı AydınGün üstlenmiştı. Ayncatiyatrocular vetiyatroclcijlirmcnleriileakadcmisycnleı ınden kıırulu birdanı^ma kurulu vardı. Bu kurul üyelerı 7aman ieinde değişcrek, hâlâ ınevcudiyetini koruyor. îktidar ve şiddet sahnede llnsemble'ın "Artııro urnin Önlenebılır Yükseli^i", BlLSAK'ın "I'ark Yapılma/'ı vc Hanna Schygulla gösterisı II. Müller'i; Royal NatıonalThcati"e'ın"Kral I car"i, Ismael Ivo l)anceTheatre'ın"()thcllo"su vc lstanbul !>ehirTıyatrolarrnın"BirAta Krallığım"ı Shakespeare'ı öneçıkarıyor. (îclabcrtA//opardi Dans 1 lyatrosu'nun "Armand Dust 2Thirst"ü, Ismacl Ivo Dancc Theatrc'ın"Othello"suveC'ess(ielabcrt'in "Dans vc Vücut"ba!jlıkh atölye çalıs,ması ısc danstiyatrosunu Shakcspearekaçinılına7 olarak birineisinden bcri lstanbul Tiyatro l'cstıvah'nin nıüdavimı.(icçenyılkaybettiğimİ7,yakıngeçmişinen önemli tiyatro adanılanndan llcıncr Müller'le lstanbul seyıreisi ilkkc/ 1991 'de karş.ılas.aeaktı ama Attıs Iheatıc "Medcamctcrıl"le festivale gclmektenvazgeçince vuslat ıkı yıl sonraya kaldı. llk kar;>ıla^ma |993'tc yıne Atlis Thcatrc'ın sahncledijl "Dörtli'fyleoldıı. 1996'da isc 1 lcıncr( ioebbels'inÖ7clprojesıolarak H. Müller'ın"l'romethcus'un Ö7gürlüğü"nü seyrettik Aynı yıl festival kapsamında "Ycni Bir Binyılm I "jiğındc Berlolt Breeht vc I lcincr Müller" baslıklı bir konferans da dü/enlendı Dans sözden çok oncc vardı önce anlatma (ileti" s.im) ardından bir amaca yönclik ve sonra sadece luız amacıyla bir oyun olarak kullanıldı. Dansıntiyatroylaycnıdenbuluvnasınınöncüsü isc Isodora Dunean'ın 'anlatım dansı1 olarak kabuledilebilir. Ama hareketijestve sözle biılcijtircn ılk bilinçli öncü Kurt Jooss'tur. Dans Tiyatrosu lanımmın ilkkullanıını ise çok dalıa ycni, 1972 tarıhini ta^ıyor. Bizde isc Dans Tiyatrosu hemcn hemcn hiç tanınmıyorvesıkhklaçokfarklıbırs.cyolan Modern Dans'la karıs.tınlıyor. (ierçı Yc^il Üzümler, gıbı ycni ycni oluş,an toplııluklar ve çıkardıkları dıkkate değer is,ler var ama henü/kitleselle^emcdıler. Festivalin ilk dans tiyatrosu I994'te gelen PolonyalıTheatrF.xpresji'nin"/.un"uoldu. Aynı yıl festival kapsamında "Dans Tiyatrosu" baslıklı bir konferans dadüzenlendi. Robert Wilson' un"Persefone"sı, Taganka Tiyatro'nun,"Doktor Jivago"su ve Ispanyol Iia CuadraDcSevılla'nın"Kimliklcr"ınındans tiyatrosuna yakınlıkları vardı ama sonuçta dans tiyatrosu değillerdı. Bodylanguagekullanan tıyatrolar dans tiyatrosu sanıldı: "Bakkhalar","(iucrnica","Kamaijma"gibi oyunlaı ın dans tıyatrosuyla ilgilcriyoktu. Bu yıl isc iki oyun bir atölye çalıs.masıy la, Dans Tiyatrosu'nu da daha doğru tanıyaeağız. Yabancı oyunlar lngiltere'den;:clcn Royal NationalTheatrc Shakespeare'ın dört büyük tragcdyasındanbirini/'Kral l.car"ısahneleyecek. Bugü Tiyatro 97 Buyılkifestivalintemabaşlığı"lktidarve fjiddet". "Neden bu başjık?" demek abcs amabizyineUı,'arer>esoruyoruz:"Şiddetin içindeyaşıyoruz. Bireyselvetoplumsal olarak dört yanımız şiddetle çevrilmiş.. (iündeIikya!>amımi7bılc"diyor. FestivalinbuyılkibütçesiöOObindolar. Ve dokuz yıllık tarihinde fcstivalin ilk kez bir sponsoruvanTürkHenkel A.Ş. Festivalin basın sponsorları isc Cumhuriyct, Ycni Yüzyıl, Radikal, Milliyet, Hürriyet ve Sabah gazeteleri. Hcnüz çok küçük çapta olsa da festival bir iç turizm potansiyeli de taşıyor. Tiyatro Fcstivali'niizlemek için en çok seyirci gelen iller Ankara, Izmir, Bursa ve Izmit. 'İktidar ve Şiddet" festivalin tema başlıgı ama kendiliğindcn ortayaçıkan üç başlık daha var bu senc festivalde: Heiner Müller, Shakespcare ve Dans Tiyatrosu. Berliner Hanna Schygulla 'yı AKM 'de 26 'sında izleyeceğiz. Dan\ tiyatrosu sevenler için Arman Dust2,