Katalog

13NİSAN 1W7. SAY1577 17 eserlerinden Howl/Uluma'yı bütün yazılış aşamalanüzerinealınınışnotlarlagönderir. Duru ile Ginsberg arasındaki tanışıklık böylecebaşlar. Gınsberg 1990 yılında Istanbul'a gelir. Üstelık ünlü minimalist müzisyen Philip Glassilebcrabcr. YincOrhan Duru'danaldıgınıbilgilere göre gclişsebebi olarak Türkiye'nin dünya yüzeyinde görmediği son üç ülkedenbirisiolduğunusöyler(diğerikisi: Güney Kore ve Izlanda). Ancak,buseyahatin Kerouac'ınromanlanndakı o muhtcşcm gczilcrc benzemcsine yaşı pck izin vcrmcmektedirclbcttc. Birbeat yazarına göre epey "turistik" bir geziy le Istanbul'dan sonra Efes, Bergama vs. turları atılır. AmabiryandandaGalataKulesieivarındaki salaş otellerde minik bir fiyat araştırması yapmayı da ilımal etnıez: Ne olur ne olmaz, Ginsberg bu. Bu arada Duru'yu şaşırtan olay lardan birisi Ginsberg'in Türkiye şiiriy le yakın alakalı olması ve hatta cebinden bir Melıh Cevdet Anday kitabı çıkarması! Duru, Ciinsberg'i şu sözlerle anlatıyor: "Bu sakin vc ciddi adaının şiirleri, 'kendi kendinc' ukumak için değil, bağıra bağıra okunmak içindir. O, beat kuşağının ya da ABD'nin ötesinde bütün dünyanın şairidir." En altta, en suçlu, en rezil olmayı seçmek otoriteye ve hiyerarşıye karşı bir tehdit oluşturabilirmi?Bu"dışarıdalık",içeridckilcri yeterinceürkütüptitrctebilirmi?Eğerböyleyse,o,bubircyselcyleminensıkıbiçimini Columbia'dabaşlayanüniversitcöğrcnimi, kısa bir süre sonra, çalışmalan konusundahiçdedestekleyiciolmayanarkadaşlarının yardımıyla, son buldu. Ve Ginsberg, kendiniTimcsMcydanrndacroınmanlarvedahaçok Burroughs'un arkadaşlan olan hırsızlarlabirlikte, Benzedrin vemarihuanaüzcrine deneyler y aparken ve homo barlarında keşiflere çıkarken buldu. Elbette grup, bütün bu süreçtc "Yeni bakış" adlı bir cdebi akım üzerinde çalıştığına ikna olmuştu. Gınsbcrg bundan sonra cpcy istekli olan Neal C'assady ile(cna/.ındankendisi içintutkuluolan)bir einscllik işincgirdi. Dahasonra Kcrouac'a "Yolda" adlı kitabı yazdıraeak olan ülkegezilerinebaşlandı. Ginsberg'in şehirarkadaşlarının neşeli delilikleri sürerken, annesinin delılıği pek de neşeli olmayan bir bıçimde ilcrliyordu. Aıle bireylcri dclilikle o kadar çokilgilcniyorduki, herkes abartılmış birbiçimde normal olmaya çalışıyordu. Ama Ginsberg tam da ters yöne gitti ve kendini temelde deli olarak tanımlayıp, tuhaflığı bir hayat biçimi olarak seçtı; annesinin düştüğü uçurumun kenarında yürümcyi sevdi. I948'de \Villiam Blake'in şiirlerini Harlem'debirapartmandairesindeokurken, daha 26 yaşındaykenharika bir delilikletanıştı. Blake'in kendisinegöründüğünüsöyledi. Buolayıarkadaşlarına"Tannyıbuldum"diyeanlattı. Ginsberg, 29'unageldiğinde hiçbirini yayınlatmadığı bir sürü şiir yazmıştı. O daha çok Burroughs ve Kerouac' un yazdıklarını yayıncılara satmakla meşguldu. Hemcn sonra"Howl/Uluma"nınyayımlanmasıyla Beat kuşağının en önemli sembollerinden biri halincgcldi. Dünyayı gczip, Budizm'ikeşfettikten ve sonraki 30yıldasürecck birdostluk demek olan Peter Orlovsky 'ye aşık olduktan sonra daha da olgunlaştı. Beat bir düşünceden bir harekete, sonra da bir klik'e dönüşürken Ginsberg kendini hippilerin arasına attı. Bundan sonra Timothy Leary'nin yeni keşfi LSD ü/erinc yayınlar yapmaklauğraştı. Çok ünlübir Amerikanşairi olarak Ginsberg, bütün dünyada kitleleri politik olarak harekete geçirme yeteneğine sahıpti vc '60'larboyuncabuyctcneginifa7İasıylakullandı. Devletyetkililerinihiçdurmadansinir ediyor, Hindistan'dayöneticilcrikızdırıyor, Küba ve Prag'tan kovuluyor ve sonu gelmeyecek biçimde Aınerikan sağını gıcık ediyordu. Vietnam Savaşı karşıtı gösterilerinsakallıadamıydı v etoplumıçinde bütün politik muhalifliğıylc Amcrika'dadevrimcidüşüncenin ve eylemin gelişmesindc tek başına çok büyük bir payı vardı. '60'larda Ginsberg'in katıldığıcylcmler saymaklabitmc7.1965'tetngiltere'deRoyal Albcrt Hal I 'da diğcr beatnik 'lerle okuduğu şürler daha sonra bünyesindcn Pink Floydvc The Soft Machincgibi gruplan çıkaracak Ingiliz underground'unun ilk ortaya çıkışına omuz verdi. Bob Dylan, Ginsberg'i "dayanabildiği"azsayıdaedebiyatçıdanbirisaydı. Ginsberg daha sonra Dylan'ın "Subterranean Homcsick Blues" adlı vidcofilminde arkada göründü ve Dylan'ın 1977'de çcktiği Renaldo ve Clara adl ı f ilminde büy ükçe bir rolaldı. Ginsberg'in '60'larboyunca katıl(a)madığı tek radikal eylem Stonevvall'dadüzenlenenhomoscksücllcrineylemiydi. Vc Ginsberg, ertesi gün aynı yerde bağırarak cylemcileredestekverdiğiniaçıkladı. 197O'te Tibetli muhalif guru Chogyam Trungpa Renpoche ile tanıştı ve hemen onu kişisel guru'su ilan etti. Daha sonra Anne VValdmarj ile bırlikte Trungpa'nın Naropa Enstitüsü'nde Jack Kerouac Yapısız Şiir Okulu'nukurdu. '80'lerinbaşlarmdaGinsberg,punkrock hareketinc bile katıldı. Clash grubunun 'Combat Rock' albümünde müzik yaptı ve onlarlabirliktesahneyeçıktı. Ginsberg, son günc kadar eylemin, şiirin ve mü/iğin içinde kaldı.^ asıl normal olan o: Sahiden de herkes birdcn yanılıyor. Derken olan oldu, ikinci biiyük keşfini yaptı:()kadardayalnı/dcğildi. Milyonlarca czilenlc,"azınlıklarla"bcrabcrhissctikendıni.Üstünebırdebaşka"deliler" buldu kendisi gibi: Burroughs, Kcrouac, Ferlinghetti, Snyder,Corso... Bütün gerçek radikaller gibi, karamsar, şiipheci vemücadeleciydi.Tarihenasılgeçtnek istersiniz sorusunu şöyle yanıtladı: "SessizdüşünceyleClA'imahveden.söylediği blues ezgileriyle zencileri mest eden, rock'çılarıağlatan.AdaletBakanlığı'nıhavay a uç urmakla telıditedenve48' inden sonra tanrıdan vc ölümden korkmayan, dünyanınenakıllıadamı olarak tarihcgcçmck istiyorum"dedi*. (*: Ginsberg clen aktaran Kubilay Ünsal, Slüdyo Imge, 1. Döncm,2. Sayı) Narkotik, Eşcinsel, "Sııçlu" Bütün iktidarlarasavaşaçmış.onagöresadece Vietnam savaşı karşıtlarını vediğerprotestocuları tutuklamaya yarayan antimarihuanayasasınakarşıalenikampanyalardüzenleycn bir eşcinselin "polisiye bir vaka" olarak değerlendirilmcsi kaçınılmazelbette. "Yığınla dosyam var. Üstüste koyunca 3 metrcoluyor"dediği FBI kayıtlarınadefalarca "bölücü" olarak geçti. Hatta aymkayıtlarda "delilleriyle kanıtlanmış birbiçimde (sürekli olarak konut vc işyeri belirsizliğinden kaynaklı olarak) duygusalanlamdakarmaşık, irrasyonel, y ıkıcı duygulara sahip" olarak tammlandı. Ginsberg, Reagan'ın devlet başkanlığı yaptığı birinci dönemdehazırlanan 84 kişilik "uygunsuzlar" ve Nixon'un ünlü "düşmanlar" listclerindc hakettiği köşesini kaptı ve bu I istelerde olmay ı şeref, bulunmamay ı dautançsaydı. 197O'tcnitibarendc( Ginsberg, Illinois'tcki Quincy College'da okuduğu bir şiir yüzündcn) FBI tarafından bir"iç güvcnlik sorunu"olaraknitelendi vcgözlemaltındatutulmayabaşlandı.O, FBI'ıdaVVillıam Blake'lcaçikladı:"FBInedenmafyayıbirkenara bırakip, alternatıf basınla uğraşıyor. Lcroi Joncs'ugünahkeçısiilanediyor,JaneFonda, Tom I layden, MartınLutherKingJr. ilehırsi7polıs oynuyor, savaş karşıtı kahraman Dellınger'le uğraşıyor vebenibile 1%5'iniç güvenliği için "Tehlikeli Bölücü" ilan ediyor?Tuhaftırki,aymyıl PragveHavana'dan konuştuğum vc polise mukavcmct cttiğim için tekmeyi yiyorum. Blake'in Cehenneın'de Meseller'de dcdiği gibi, 'Tuzak kcndiniyakalıyor, tilkiyidegil."~brooklyn/People/Allen Ginsberg. htıııl) Brame ile "Eklektik Edebi Forum Dergisi"ninyaz'96sayısıiçinyapılansöyleş,idcn alıntı.) Ginsberg Türklye'de... Türkiye'de, beat şair ve yazarları aslında tazla çeviri yapılmamış olmasına rağmen epeytanınır. Kcrouac, Burroughs veBrautigan'ın kitaplarını piyasada bulmak mümkün. Aneak Türkçe'de ilk aktarılan beat ozanlarından birisi olmasına karşın şuanda Allen Ginsberg bütün gerçek radikaller gibi karamsar, şüpheci ve müdahaleciydi. piyasada Ginsberg'in birkitabınıbulmaya olanak yok. Ginsberg, Türkçe'ye benim ulaşabildiğım kadarıyla ılk olarak 19/0'lerdc yayımlanan FerlınghettiGınsbergşiirlerınden dcrlenen, ()rhan Duru ve Ferit Edgü çcvirılerıyle Amerika isimli kitapta aktarılır. Orlıan Duru'dan buyazı için aldığıın bilgilere göre, DenıirÖzlü, bir Avrupa seyahatinde Ginsberg'i görür ve bu çeviriyi ona verir. Ginsberg, izınsiz yapılmış bu çeviriye ki7makbiryanaçokscvınirvclidgüileDuru'ya koca bir eilt kitap gönderir. Kilapta, en öncınli şiiri, beat edebiyatının en önemli hayatıylagerçekleştirdi. Louis Ginsberg, şiirleri yayımlanmış bir şaır, bir lise öğretmeni ve katı bir Yahudi sosyalistti. Eşi Naomi, radikal birkomünist ve bastırılamazbirnudistti.Gcnçyaşta,delirdi. Ginsberg'in utangaç vekarmaşıkçocuklugu, Paterson'dageçti. Bütün çocukluköyküsü annesiyle ilgili tuhat've korkulu bölümlerle doltıdur. Annesi tehlıkelı bırparonayaktı; bütün bir ailenın hatta dünyanın kendine karşı planlaryaptığınıdüşündüğündebile tck güvendiği kişi Allen'dı. Bu duygusal çocuk, çevresinde neler olup bittigini anlamaya çalıştığında gencllikle içinde olupbitenlerlesavaşmakzorundakalıyordu. Whitman'ınşıırlcrini liseyıllarındakeşfctti, ancak babasının tavsiyelerine uyarak şiir ilgisini bir yana bıraktı ve bir iş hukuk avukatı olarak kariyerini inşa etmeye başladı. AmaColumbiaÜniversitesi'ninilkyıllarındakarşılaştığı vahşiruhlarkibunlardan birtanesiJackKerouacöğrenciolmayanlardan bıri de Burroughs'tu bu planlannı çabucak dcğıştirdi. Bu küçük fılozof grubunun her üyesı, eşit bıçimde kafayı uyuşturucu, suç,seksveedebiyatatakmışlardı. Grubun en genç ve en masum üyesi olan Ginsberg, diğeıierinin edebi yetilcrinigeliştirmelcrinc yardımcı olurken, grııp üyeleri dekarşılığında(iınsberg'in,romanlardabulunancinsten naıflığınıkırmasına yardımcı oluyorlardı. KaramsarlıkUmut ortaklığı Dünyay ı papa, başbakan, başkan, scnatör, iktidarsahibibii"takımbeyinsizler(yada ünlü şiirindeki gibi: Kuşbeyin) tarafından ve sorurnluluğundayönelilenbircinayetlerve kirliliklerdiyan olarak tanımlayacakkadar karamsardı. Doğakonusundadaçok karamsar, sinirli ve alayeıdı: "Kuşbeyin zıpkınlayıp balinalanbigüzel lüpletiyoryağlannı tropik bölgelerde/ Kuşbeyin kafalarına vura vura öldürüyoryavruayıbalıklanm/sonra ncgiyecek Paris'c gittiğındc?* (*: Kuşbeyin şiirinden ve aynı isimli kitaptan. Çcvircn: C. Hakan Arslan) Ama aynı zamanda umudunu da kaybetmcdi,kuşbcyin'ınkuşbeyin'leyaptığisavaşin bir günbiteceğineınandı:"Bır yeni türinsan ulaşacak mutluluğuna/vc sona erdirecek bu soğuk savaşı, sürdürüp, durduğun/kendi dostetinekarşı" (Whotobekınd'dan)Bıryandandaşiirdı elbette, bütün bıınlan yapacak olan: "Bugün, Internet'tcki, kahvedcki, ünivcrsitc forumlarında ve sınıflardaki bütün bu demagojıye karşın şiir, nıakul bir fener,bireysel açıklık için bir işaret ateşi, bütün yönlere doğru bir görüşaçıklığı olarak kalabilir."* (*: Gloria