Katalog

CÜMHURİYr.T DKRGİ Doğum günü 25 Mayıs'tı... Sümeyra dediler adına, soyadı da Çakır. Onunla birlikte büyüdü sesi. Mimar oldu ama bir ev olsun yapmadı. Sesinin, türkülerin peşi sıra yürüdü. Enternasyoli söyledi, Venceremos'u. Sürgünde yerleşti göğüslerine ur, dallarını saldı bedenine. Yaşasaydı ellisinde olacak, Zincirlikuyu Mezarlığfna da yabancı kalacaktı Sümeyra... . De ki öldü, siyah gözlü... Ya ses? AYDIN ENGİN ir biyofjrafi nedir ki ?.. Bir yaşamın öykiisii, bir biyografide ııasıl ve nc kadaryaıısır?.. Sümeyra C'akıı 1946'da Edirne'clc doğdu... Demek yayisaydı 50yaşımlaolacaklı Bir vurını viizvılıgeridebırakaeakıı. Onahuııu çok gören ncvdi '.' Kanser ! Salt kunser mi gercekten .' Yakan.serkadaracı verenörselenmeler, ililipkakılmular, nmlsıızhıklar ve sürgünler'.'.. . ..Doğum günü 25 Mayıs'tı... Taııı da hucıy. Tam da hıı günler. Kirazların, eriklerin. zerdalilerin gelin oldııgu ay. Kuvakların pamukladıguıy.. /•rank/ürt 'la. Sos.senlıeinı semlnıde. ,/ııliııs LeberSokagıııın onılarda da pannıklayan kavaklaı; duvak takmıs kirazlar vardıı; hilirmism ? ...1969'da... 1969 Çoskular çagnslıran günler. Paris 'le üniversile duvarlanna " Yasuklanuık yasaklır "vazılalı henüzbiryılolnnıs. f>. Filonıın denizeileri. Dolmabahee den denize dökülmüs. Dolmabahee. Teknik Üniversite ye hir kus uçıımıı, hirtasatımı. Hanın Kanıdeniz sag. Ama aslungibisolbirsag. Bir gençkız. Edirneli. Gent,; iirkek... Oberekelli eulkanlılarla yoğruluyor bilinci. Genc kız yolaynmında. ... 1969 ıla Istanbul Teknik Üniversitesi'ni mimar olarakbitırdi.... Edirneliyoksııl bir aile. Galibabirkiiçük ınennır aile.si. Mutlıılııklıtn uçltılar mıydı acaha? Azşevmi bıı!Kızınnz, birieikkızımız mimar oldu. Evler, binalaryapacak. Kimbilir, belkidezengin olacak. para kazanaeak. Çok parabelkide... BrahmsveSu... ...Mımarlıkeğıtımısırasındavedahasonra, I '>71 yılına kadar Istanbul Belediye Konscrvatuarı Ses Eğitimi Bölümü'ncdcvamettı. Konservatuvardaantikaryalar, Schubcrt, Sehumann, Brahms gibi Alınan romantık bcstccilcrinin lied (^arkı) literatürü üzcrinde ses ve mü/ık egitimı gördü.. Genç kızyolaynmında parayıdegılnıiizigi.seçti. Hiçevvapmadı. Hicbiıuıyapmadı. Uzıın birmimarlık egiliınıııe ragmeıı miizigi seçli. Soıtnıögıvtmcninibııldıı. Belkideöğreimenionıt bııldıı. Bıılıışiıtlar. ...1971 yılmdahalktürkülenninsöyleni.şi veyorumlanısındabirekol olusturan Ruhi Su ile ses, türkii ve sa/ sanatı ü/erindeçalışmaya basladı. Birlikte Istanbul'da kurulan "Dostlar Korosu" ı,alısmalarını yönetti. 1977'dc davetli olarak gittiği Ingiltere'den sonra Fransa ve Isveç'tckonserler verdi. Aynıyıl BatıBerlin'deyapılan"NazımHikmet Haftası"nakatıldı.... Kimbııkızallahafkına. Bupliliekoseetek//, az biraz tombiş, yanakları al. gözleri zifiri gece. Utangaç mı utangaç. Nesüs, neçalım. Salt.ses. Salt türkii. Sahi Ruhi Bey. kim bııgenç kız allahaşkına... Adı Sıimeyra dır. Sümeyra Çakır. Öğrencimdir. Sesi ustasıvla yarışır. Bir de su sahne çekinjienliğini üs lünden atmasını ögretsem ona. Rııhi Sıı kimseye kolay kolay "ogrencim " demez. Kendikendini "RıthiSıı "nunöğrencisiilanedenlericiddiyealmaz. Kırmaz ama hagnna da basmaz. Bu kızı basar. Biraz da tigiinıirgihı elınden tutııp sahnenin önüne çıkaı ırgıbı tanıştıni" Adı Sümeyra dır. Sümeyra Çakır. ögreneinıdir İşçi sınıfına bir ses... ... l978'deHavana'dayapilan"XII. Diinya Cicnejik lestıvalı'"ııe... Anımsadın ıııı <> günleri? Özgürlük. bafiınısızlık, sosyalızınateşlerinin lıılııştıırduğu genç kızlur ve delikanlılargrev çadırlanndan çıkarkantinegiderlenli. Kantinden ^ıkarlarmitingalanına Biitiin sdzler "isçi \ı>ıı/ıııııı<iih ülüfiünde.. "divebaslardı. (,7)7 bedevileri Yemen de. ııçsuzhııcııkstz^alılıklarülkesiııiın'oeııklarıAngola'daso.yyutizm kuructılııgıınakalkışmıslardı. GiineyAmerika dagerıllanııı kentliside. kııiısı da mevzilerıne<,ekilmişlerdi. Ağırkavıplar vermişlerdı ve sa ı •aşımyöntenılerini soıgıılın orkırdı.. Anımsadın mı o günleri.' Büıün yazılar "Diinyasosyali.stsistcmi, uluslararası iş<,i hureketi ve ulıısal kuriıılus hareketleri... "kaItbıvla baslardı. Kiihu ya giden Anadohı gençleri çok eiddiçocıık sııratlarıvla ııçaklarabinmişler. dunsetmenin vesarkı söylemenin sosvalist ahlaka aykırı olmadığını ögrenmeniıı saşkmlıgıyla dönmüşlerdi. Sen o günlerde Sümeyra dan "Venceremos "u dinledin mi hiç? Üç tellisazla sarkı söyleyen ogenç kadının Sehumann, Brahms ve Sehubert egitiminin mevveleriniderledijfine tanık oldun mu hiç ? Olmadıysanyazık. ...I979'da Bulgaristan'dayapılan"AlenMek Festivali"ne çağrılı olarak katılan Sümeyra, 1979'da Türkiye Maden is Sendika sının"l<jçi Korosıf'nuyönettneye basladı... Madem ki ömüdürleı: müzikle de öııeii olmalılar. Gençkadın bıına inandı. Müzigin öncüsiinün eg~iiimdenge(, ınis nlması gerektig~ini yasayurak ogrendi. Ama gene de önc iilere türküyü iyi. güzel vedognı söylemeyı de iigretti. Geldesasma. "iineü "nünkorosu, sendika kongresııule "Eııiernasyonal "söyledi. Gel deşaşma. Çok güzelsöyledi. Kıısurlarını korobaşı örltü. Korobaşı egitimliydı Brahms, Sehumann. Selıııberl ve Ruhi Su.. Sonıııı baslangıcı Eııtenıas voıuıl degizlıvdı. ...l9X0cieBatı Berlın Iscı Korosu ılebirlikte yaptığı "Barıs ve Ciurbct Türküleri" plak galısması Federal Almanya'da Pleane Yayınevitarafındanyayınlandı. 198()'deBatı BerlinSenatosu'nundü/enlediği "Türkiye KültürHaf'tasf'nakatıldı.Otarihten .sonra ealısmalarını Kederal Almanya'dasürdürmekzorundakaldı... Neden dersin'.' O ses şimdi sürgünde... Eniernasyonal\oylendi divedava mıaçtılar? Oelinde sazı, avagında hâld kalın ögreneiçorapları ve vüregeisleyensesligene kadının 142. maddeyi ihlalelligine mi karar verilmis? "...mezkursuç sendika kongresi esnastnda. kalabalık birsamiin önünde islendiginden tesdiden (siddetlendirilerek). "midennüs? Yedibııçıık yılhapsimı islenmis? Geldedön. Hele helegögüslerde kuşkulıı ıırlara rustlumlığı günlerde gel de ülkeye dön, 12 Eyliil 'ün son pmvalan yapılan askeri hapishanelerde ıırlarınla birlikte yaşa. Hanın Karadenız, 1971 Darbesi 'ndeatıl