Katalog

14 CUMHURİYEl DERGİ gayret sarfeden bır kımseydı. Ne var kı, ona duyduklan saygıdan çevresıne toplanan kuşkucu müzikçı dostlannı bu konuda ıkna etmeyı başaramamıştı. Ne zaman gıtann çekicilığını kanıtlamaya kalksa, parmakları fena halde birbınnedolanıpkalıyordu.Sızınanlayacağınız,çalmayaoturduğubasıtyapıtlann en kolay pasajlarını bıle berbat edıp bırakıyordu. "Benım kalbım lyıce teklıyor/'dıye fısıldadı kulağıma; "şu dünya üzenndekı günlerim sayılı; amabu akşam sızı dınledım ya, Tannma şükürlerolsun." Madrld'ln yolunu tutan dellkanlı Elımdekı, gerçekten de tabutu andıran gıtar kutusunu parmağıyla ışaret ederek, "Şu kutudataşıdığınbırçocukölüsümü, yoksa?" dıyesordu,yolculardan,hırçıkarmayahazır görünüşlü bırı. Gülümseyerek, "Hıç kaygılanmanızgerekmez,"dıyeyanıtverdım."Gıtardır ıçındekı. Gıtar olduğu anlaşılmasın diyckutuıçındetaşımayıyeğlıyorum,"dedım. Genç bır kadın, ıncı gıbi küçücük beyaz dışlerınıgostererek,"Ammadatuhaf,"dedi. "Oneşelı çalgı, nasıl olurdabudenlıiçkarartıcıbırkutuyakapatılır." "Benım gıtarim, ötekı kardeşlen kadar neşelı değıldır, bayan; neşesı daha dıngın ve dahakendı ıçınesaklıdır Dansçılarayadaşarkıcılaraeşlıketmezo;BendenFlamenco'lar yada"Jota"larçalmamııstemezler. Yanısızın anlayacağınız, ben onu halk ezgılen değıl, daha karmaşık müzıkleri çalmak ıçin kullanınm." Bırbınne düğümlenmış gür mü gür kaşlan olan bırı, "Haaa. anladım siz o kıbar ışı zımbırtılar çalan kışılerdensınız," dıye kestırip attı; daha meydan okur bır tavırla da, "Şarap yoksa, kadın yoksa, dans ve şarkı yoksa, neye yararmış senın o gıtardedığın?" "Gıtar denılen şeyı, ınsanoğlu üç nedenden ötürübenımser,"dedım."Bırıncısı,!}arkıya temel oluşturan ve eşlığıyle o ^arkınm değennı ortaya çıkaran, hatta, toprakla uğraşan ınsanlarınkabasaba parmakları tarafından bıle ulaşılabılır olan basıtarmonılerıgıtardan başkahıçbırtellı çalgıdaduyamazsınız. tkıncı neden, hafıf olmasıdır. "Dünyanın yuvarlıklığını ayak tabanlarındaalgılayan" tspanyol askerı, gıttığı en uzakdıyarlara bıle onu yanında goturmüi}, sevdırmıştır. Üçuncüsü, gıtar doğalolarakhuzünlubırçalgıdır.Yani, orgun her bır borusunda bulunan ve sanayının yapay yollardan ürettığı seslere benzemez. Gözlerınızın rengı, nasıl kı sızınbır parçanızsa, gıtann melodısı de onun bır parçasıdır, ınsan ruhunun dennlerınde bır yerde yankılanır ve ınsanları dostluğa çağırır O yuzden,bugüzelım çalgıyı şarkı vedanslann basıt eşlıkçısı folklorık bır çalgı konumuna ındı rmek doğru ol maz." Gitarın yoldaşı Segovia Y aşamımın ılk ıkı yılı Jaen'de geçtı. Oysa, annemle babamın benı Eduardodayımave ManaTeyzem'ebıraktıklan o korkunç gunden başka hiçbirşeyıanımsamıyorum.Dayımlarınçocuklan yoktu. Evlerı, Vıltacarıllo'da, 'Las Barandas'caddesınde.kılısenınyanıbaşındaydı. Benı anncmın canlı beşığım olan kollarındançekıpaldıkları zaman ıçparçalayan bırağlamatutturmuştum.Dayımsaçıdışıdökülmüş, bır karış sakalı olan bır adamdı, ama tatlı,sevımlıbırınsandı.Geçıpkarşımaoturdu, elınde bır gıtar varmış da çal ıyormuş gıbı yapmaya başladı. Bır yandan da benı avutmakıçınbırşarkımınldanıyordu: Gıtar çalmakıçın.TRUM öğrenmek gerekmcz, TRU M, Bıleğınıngücüyle,TRUM, Sebat ederek çalarsın, TRUM. Ben durulunca, gülmeye başlayıncaya kadar yıneley ıp durdu bu şarkısını. Ben gülünce, sol kolumu tutarak kaldırdı ve her TRUM'da ölçüyü bana vurdurdu. Bu olayı böylesıne bütün ayrıntılarıylaanımsıyorolmaktan öyle mutluluk duyuyorum kı... Ilk müzık tohumu, ruhuma ışte o zaman düştü, giın geçtıkçe bıiyüyüp serpıldı, gürleşerek çıçekler açan koskoca bır ağaç oldu çıktı. Benım aklım fırkrım müzıkteydı. Amane yazık kı o sıralar Granada'da, ınsanı konser salonlarında ıtıbar görecek çalgılardan bırı üzerınde çalışmaya yüreklendırecek ıyı bır müzık hocası yoktu Ben pıyanoyu deneyeyımdedım, amabanapıyanoçalıştıranöğretmen öylesıne kötüydü kı, onun elerınde pıyano, sonraları bır gülmece yazarının betimleyeceğı gıbı, 'dışlerıne vurula vurula çığlık attırılandörtköşebırcanavar'olupçıkıyordu. Kemanda da, vıyolonselde de pek bır başan sağlayamadım Bunakarşılık, gıtar, sjradan ınsanlannellenndebıletatlımıtatlı,karşıkonulmaz bır çalgıydı, benı hemenbüyüsüaltınaaldı Aılemsebunaşıddetlekarşıçıktı. Bütün arkadaşlanm ve yakınlanm, söz bırlığı etmışçesıne, benım gehştırmem gereken bır müzık yeteneğımın bulunduğunu, oysa gitarın ne bugünü ne yarını olduğunu, benım yanlışbırçalgı seçtığımı söyleyıpduruyorlardı Ben de Flamenco çalan toplulukların peşıneduştüm Gününbırınde gıtar ıçın yazılmış çok say ıdaeşsız bestenın ortaya çıkacağına ınanıyordum. Başka hıçbır çalgı benım ılgımı çekmıyordu. Butün zamanımı müzıkevlennde, kıtapçılarda ve bırtakım özel evlerde araştırma yaparak geçırıyordum;Arcas, SorvaTarrega'nın gıtar yapıtlarını ışteböylebulupçıkardım. Nota bılgım pek yoktu, o yüzden de ele geçırdığım notaları okuyamıyordum. öğrenmek ıçın sabırlaçalışmayakoyuldum. Aılemın bundan haben olmaması gerekıyordu. Gızlıce bır solfejle, bır müzık kuramı kıtabı edındım.Evdekıleryatınca.bukıtaplaragömülüyordum. Çalışmayı öyle sıkı tuttum kı, deşıfrajımadamakıllıgüçlendı.Buda benım kendı kendımc çalışmalarımın başlangıcı oldu. Kcndımın hem öğretmenı, hem de öğrencısı olmuştum. öğretmenle öğrencısı arasında oyle sıkı bır yoldaşlık bağı oluştu kı, yaşamının en kötü anları bu bağı güçlendırmekten başka bır şey yapamadı. Güzel gitara Ilk sahip oluş Ilk ışım, gıtar yapımcısı Manuel Ramırez'ınmağazasınagıtmekoldu Ramırez'eo sıralarda Madnd Muzık Konservatuvan Müzık Lütıyesı (Lavtacısı) gibı görkemlı bır unvan venlmıştı Verılen bu unvan, kusursuzluğa gönül vermış bır ustanın emeğıne gösterılen bır saygıyı dile getırıyordu Manuel Ramirez'ı, hepsı de aynı zanaatla uğraşan, ama işlerini ancak sıradan bır ışçı kadar cıddıye alan, kusursuz ve eksıksız yapılan bır ışın sağlayabıleceğışöhretedeğervermeyenamcalan, kadeşlen, yeğenlerı ve ötekı akrabalarından ayıran, onun, gerçekten sanatının ehlı olan bır kışıye özgü olan bu tıtızlığıydı. Çalgılann bu en tsyanyol olanının Straduvarıus'u olmaya, bütün kalbıyle çaba gösteren, bırtekManuel'dı Ramırez bana gıtarı gösterdı. Gözüme ilişir ılışmez bunun bır şaheser olduğunu farkettim. Heyecanla elime aldım. Benı kendımden geçırmıştı bu gıtar. Onu farkettım. Heyecanlaelıme aldım. Benı kendımdengeçırmıştı bu gıtar. Onu uyandırmazdan önce, bır güzel seyrettım Zarıf kavıslerı, çamdan yapılmış göğüs tahtasındakı altın sarısı damarlan, göğüs delığını çevreleyen ınce bezemelerı, sade ve ağırbaşlı gövdesınden çıkan narın boynu, peygamberağacından yapılmış sırtı vc yanlıklan, ucunda küçük bır sevımlı başın bulunduğu sapı, zarıf yapısının bütün Yabancılar önünde ilk dinletl Rafael de Montıs, kendı de, yapıtlan kadar ıyı olan bır ınsandı; elınden gelenı yapmaktangerıdurmazdı. Bır akşam.Sevılla müzık çevresının en önde gelen temsılcılenne ve onlann yanı sıra arıstokrat çevreden müzıkle uğraşmayanbazı önemlı kışılerebırdavetdüzenledı. Ben çaldım. Hem de sanatıyla yalnızca övülmeyı değıl, dınleyenlerin kalbinı de kazanmayı isteyen genç bır sanatçının coşkusu ve ateşiyle çaldım. Katedral koro şefı, bütün oradabulunanlarınalkışlarıyladıle getırdıklerıkanıya, bütün kalbıylekatıldığını açıkça söyledı. Orada bulunanlann hepsı yanıma kadar geldıler. özel yadahalkaaçık bır dınletı düzenleyebıleceklerini söyledıler. Yaşlı ve yakışıklı bır beyefendı olan Dr. Sanchez Cıd, son derece heyecanlı bır halde yanıma gelerek beni kucakladı. Otuz yılı aşkın bır süredır, Sevi lla 'da gıtar davasının canla başla savunuculuğunu yapan, bu konuda büyük