Katalog

I ARAUK 19%. SAYI 558 tan yargılanmaklan kurtulunıadı. Bif grııp kcndi kcndınepayc vermi^ahlak /abıtusı, Lc Brigadc Mondaınc, yayınevmi bastı, kitaplarıtopladı.(..)Yinedc(iirodias'nm()lympia Prcss'i ya/ııı tarihııulckı ycrıni; Beckctt'in "Walt", William Burroııgh'un "Nakcd Lıınch" vc Vladiınir Nabokov'un "Lolıta'sıyla aldı. Girodias, "refüze edilcnlerin" sondurağıolaraktanındı.Onungirişkcnliginin,gözüpckliğınini/inı,giinümiizdekitıcari"bestscllcryayınalığmda"bıılmakmLiırıküıulcğil. BAŞKENT GÜNLERİ Kavuşunca çoğalıyoruz MÜŞKRRKK HFKİVTUĞLU on ıkı haftayı Istanbul'da geçirdim. Uzun yollar, yoğun trafik, biraz cehennem yaşamı doğrusu, cenneti dostlarla buluşunca yaşıyorum. Sayıları çok azaldı ama kavuşunca çoğalıyoruz, yitik sevgililer de katılıyor soframıza. Ya da kuşaktan kuşağa uzanıyor anılar. Dünkü çocuklar ömrün yarısına ulaştı bugün. Doğumunu kutladığım bebekler otuz beş yaşa merdıven dayadı ama Cahit Sıtkı nın dızelerını yalanlayanlar da var. Mevsimleri döne döne yaşayanlar, baharı hıç solmayanlar. Birı Profesor Muhibe Darga bence. Arkeoloji dalının değerlı hocalarından bırı. Frık uygarlığına gonül ve emek veren bir bılım kadını. Kediler Masalı2 sergısi ile ipek turu bir fırçayı simgeleyen Berna Türemen'ın Alkent'teki atölyesınde buluştuk bir sabah. Yıllar hiç geçmemış gıbı. Kadıköy vapurlarındaki güzel arkeolog parlayarak aşıyor zaman tunelını. Yaşama sevincini soldurmuyor, kazılar yapıyor Eskişehır'de, konferanslar venyor, bir yanda asistanları, öğrencıleri, bir yanda oğlu, torunları, duvarda resimleri, kedileriyle renkli yaşamı var. Berna Türemen'in yaptığı portreyi izlerken kimi kadınların yaşı yok, diye düşündüm yeniden. Sanatçının Ankara sergisinde yer alacak mı bılmem? Belki de başka bir sergıde. Yalnız Muhibe Darga'yı degil başka kadınları da görecek resımseverler. Sanatçının fırçasına, gönlüne takılan kımi kadınları. Çankaya Köşkü'nün unutulmaz sahibesi Emel Korutürk, tiyatrocu Dilek Türker, seramik kraliçesi Füreya da bunlar arasında. Ben de özümü yeniden tanıdım Berna Türemen'in fırçasında. Kilolanmdan biraz utandım ama sevecen ve gülecen bir portre. içinde sürdü bu arkadaşhk. Ben de evliliği yitirdim ama dostluğumu yitırmeden sürdürdüm tüm ılişkilerı. Derken Kuvvet'i yitirdik bir gün, özer'in kolunda uğurladım onu, buluştuğumuz zaman gözlerimizde Kuvvet'in hayalıyle gülümsedik bırbırımıze. O hep yanımızdaydı, bir yıl sonra aynı günlerde Özer Derbil de ayrıldı aramızdan ama o da hep yanımızda. Vaktiyle doğumunu kutladığım oğlu Nizam ve kızı Demet ile siyasal olayları, ekonomik gelişmeleri konuşuyoruz şımdi! Bıri Türk cumhurıyetleriyle iş yapıyor, öteki Citibank'ta çalışıyor, güzel diplomalarını yaşama geçiriyor. Bir kasım akşamı Nızam Derbıl'ın 34. yaşını kutladık Elmadağ'daki evde. Özer Derbil de Rumelihisar'da değıl soframızdaydı. Yaşam boyle değıl mı, Istanbul'da yitırdiğım dostlara çocuklarıyla ulaşıyorum, yaşımı, başımı şaşırıyorum! Başka şaşkınlıklar da var. Derbıller'den dönüşte Fenerbahçe stadının önünden geçtik, gökte ay, havada nikotin bulutu, stadyumu dolduranların üfledıgı dumanlarla oluşuyor. Tıryakılık şaşırtıcı boyutlarda. Dumanı anılarla dağıtıyorum. Çevremde, ailemde hayli Galatasaraylı var ama ben Fenerbahçeli'yim. Çoktan gitmıyorum maçlara. Oysa vaktiyle giderdim, Lefter'in şutlarını hayran ızlerdim, ya da Küçük Fikret'i. Bir de Burhan Sargın var, çevremizin güzel kızı Evnur Şahinbaş ile evlendi, bir sevgi masalı da takıldı ağlara. Fenerbahçe Kulübü'nün başkanı tekstil dalının öncülerinden Raif Dinçkök'tü o zaman. Milattan önceyi anlatıyorum değil mi? Verimli yatırım: Lolita "Lolita"Girodias'nınenvcrimliyatınmı oldıı. Kitaponııvarlıklıbirinsanhalinegetirdı. Paris'tc, iemdcgocekuliibü,tiyatro vcrcstoranolanbirmahallcinşacttı. I lig ku^kusuz hcr şey bir sürc sonra baltı: çüııkii (îırodias yetenckli birisadamı aslaolamamıştı.C'ampbcll, maecrapcrcst MauriceCîirodias'dan s;u giizclsözlcrlesö/,aliyor:"Yayincılıkdünyasında lıerzaman için giriskenlik yaparak risklcralan küçiik bıra/ınlık olımısüır. (iirodias buazınlığınenönsallanndagidenlerdcndi." OdünyadanayrılıpPeterLennon'unkitabına vc lc)6()'h yılların Paris'ine gcçcrsck, Bcckctt'inartıkünlcnmişolduğıınugörürüz. Söylcşi önerilcriııi gcri çcvınııcklc taııınan bususkunya/arınNobd'ialmasınadahabirkacyıl vardı. Pctcrl.cnnon Bcckctt'i iyitanımayı başarmıştı; onun tanımladığı yazar, "köscsincçekilmiş, içinckapanıktiptanımlamasma pek tıymııyoıdıı.. Bcckcttdostlanylabulus.mak içjneale'yc gidcıdiBuıalan fuzlatıırıstıklc^incc, biraz sapabirycrdckinc, Lcnnonbiıaksamyanında lonescoolarak FaLstalT'agitliğindc Bcekcttoradaydı.Onuna/ilerismdckibirmasada Sartrc, C'c/ayirli birkadmla ve JeanLue (iudaıd oluruyordu. "Paris'tc nıctrc karcyc düsendahı sayısı bakımmdaıı Pere L.achaisc Me/arlığı'ndan sonra enbüyükyoğunlugun oldugu ycrdi," diye yazdı Lennon. Pcter Lcnnun'un Paris'i ycııi dalgantn, yeııi roıııancılığın Parıs'ıydı. Nathalic Sarrautc'la.söylcş;iyapmayıbaşarmıs veGodard'ı Pansdıijindaki tcnha birycrdcyakalamişlı. "Benimlc, ikinci sınıt gangstcrf ilmindegibi alçak seslc, gözdağı vcrirccsinc konu.stıı,"diyeyazmıstısonradan. Jıımı's Joyce Samuel Beckett ilk sokak yürüyüşündc Fransız film dünyasınınelıttabakasıeksiksizyeralarakhaksızlığı kınadı. Daha sonra başkaldm, Nanterre'dekiünivcrsiteyesıçradı. Paris'te 1920'li yıllarda Amcrikalılar'ın toplanmasınısağlayanobilgchoşgöriiyüiçercn scrbcst bölge bırkaç on yıl sonra karji kutbııtuı bulnuıştu. Öğrcncilcr, Qııarticr Latiıı'dc hcktarlarca kaldırını taiji sökcrek dc (iaullc rcjiminin düşmesini sağladılar. Bugiinoöğrcncı mahallcsiartıktümüylcasfalt kaplı...<< Dafft'iıs Nyheter 'deıı kısalturak çeviren: GÜRHANVÇKAN Ateşi yakan kıvılcım... C'e/ayirhunalımı sırasında hııkııkun iflas ctnıcsiylc bırkaç yıl sonra patlak veren öğriMieiolaylarıdoğrudaniliskiliydi. I96XŞUbalı'ndaatesi yakan kıvılam,Malraux'nun Hcnri Langois'yugörevindenalnıasıylaçakıldı. Langois. Panlhcon'ıınoradaki sincmatcki kıiHnus, 60.000 rulo tllınle yeniçağını yönctmcnlcrinebirincisınıfdeıslcrvcımiijti: TrulTaut, Godard, (Tıabrol. ücmy, Resnais. James Halılnın Ernest Hemingway Körfezin mavisi, Ida'nın doruğu, zeytinliklerin gri yeşili var çevremde, kuşlar, balıklar, çıçekler arasında Cumhurıyet Gazetesi ve Dergımızden bir başlık Başkent Günleri. Bir ressamın belleğine Burhan Sargın, M. lli'kimoğlu ve Evnur Sargın (1955). böylesıne renkli yerleşmekten çok hoşlandım elbet. Bu gelişimde Nezihe Araz'a ulaşamadım. istanbul'a gehnce ilk gördüğüm kişilerden Oysa buluşmak, eski yıllara dalmak birı de Ulviye Bengisu yıllar boyunca. ıstiyordum. Ankara Kız Lısesı'nden Bizim Dostluğuna guvendığim, omuzuna Yokuş'a uzanan birlıkteliğımizin ilginç yaslandıgım bir kişi. Her kuşaktan birçok anılarına donmeyi düşluyordum. Geçmışten istanbullu'nun sevgilisi. Bu kez ortak geleceğe uzanan yolda nerde olduğumuzu dostlarla dindırdim özlemimi. Sevda Derbil tartışmayı. Uzaktan ıçten kutluyor, de güzel bir haber verdi bana. Kanserle üretkenligıne hayranlık duyuyorum. Savaş Derneği'ndeki dostları Ulviye Bengisu Cahide'yı görmedim henüz, oysa tanıyorum, anısına bir burs kuruyor. Kanser dalında hayran seyrettım birçok oyunda, tırmanışını araştırma yapan genç bir bilim adamına da, inişini de yakından gördüm, bir de anım destek olacak. Ulviye Bengisu'ya yaraşır bir var. öncü Gazetesi'ni çıkardığımız dönem, burs bence, kanserle güzel, onurlu bir savaşı gazete Türkiye Işçi Partisi'nin sözcülüğünü var, kanserle savaşanlara da sevgiyle soluk yapıyor, sancılı günler yaşıyoruz, kâğıt parası verdi yıllar boyunca. bulmakta da zorlanıyoruz. Bir sabah erken Sevda Derbil'in sofrasında başkent ve saatlerde ikinci kattaki odamda otururken, Istanbul anıları çakıştı bir akşam. 1960"h Yazıişleri Müdürü Ayhan Bilgin girdi içeri. yıllara döndük, Özer Derbil TPAO'da Aşağıda tatsız bir olay yaşıyoruz, dedi. Polis çalışıyor o zaman, Ihsan Topaloğlu ile mi, her gün gelen lacivert elbiseliler mi, diye birlikte savaş veriyor tutucu polıtikacılara düşündük. Ama değil. Yardım istiyor karşı. Sessiz ve derinden ama onurlu bir benden. Hayli yaşlı, perişan bir kadın geliyor savaş. Sonra 70'li yıllara geliyoruz, 12 Mart, yau'iişlerine, belki de içkili. Vaktiyle ünlü bir Profesor Nihat Erim başbakan oluyor, beyln sanatçı olduğunu söylüyor. Geceyı takımı kuruyor, Özer Derbil de Dış Ekonomik karakolda geçirdiğinden söz ediyor, llişkiler Bakanı, dış ilişkilere başka bir kocasından yakınıyor, gazeteye yazılmasını yöntem uyguluyor, yeni altyapı oluşturuyor istiyor. ama seçkin beyinler çabuk ayrılıyor Cahide Sonku, diye koştum aşağıya, onu hükümetten! özer Derbil senatoya giriyor bu sevgiyle, saygıyla kucakladım, gözlerinde kez. Cumhurıyet Başyazarı Nadir Nadi de yaşlarla güldü genç gazetecilere, senatoda o dönem. Giderek güzelleşen bir inanmadınız ama, bakın beni tanıyor, diye dostluk başlıyor aralarında. Derbil ailesi koluma yaslandı, yukarı çıktık, çay içtik, ama Ankara'dan ayrılıyor, İstanbul'a taşınıyor sorunlarına çözüm bulamadan uğurladım derken. Berin ve Nadir Nadi'ye komşu onu. Karakolluk olduğu kişı sevdiği erkektı oluyorlar. Özer Derbil kocamın çocukluk çünkü. O tür bir haberi içime sindiremedım arkadaşı, ölünceye dek sıcak, sevgi, saygı doğrusu.^