Katalog

3 KASIM 1996. SAYI554 Kadıııların hak lalebinin ve hareketliliğinin bıı değişimdc payı var nıı si/.ce? Kadmlar Iran toplumuııun en biiyük dinanıiğinioliüjturuyotlar. hvdcyadadışarıdabir sorunyasadığmdaherkadıngıdipMollalardaıı lıcsap soruyor: "Bi/e Mslam cşitlik ve adaletsağlar'dediniz. Bıımue!jitlik?"diyerck Mollaları tavıralmaya/orluyorlar. Ayrıca Islamcı kadınlar da çok aktif. 'Adil toplıım' sloganıyla ortaya çıkıyorlar ve rejime ncrcdeysc nıcydan okuyorlar: "Tüm giicü crkcklerin elinde toplarsanı/ adil bir toplum yaratamazsını/.. Kğcrailcyi güçlendirmek isliyorsanızailcdec!>itliksağlamalısınız"diyorlar. Laik kadınlardaya/ılarıylavetartıijmalarıylaçokctkınlcr. Bugiin Iran'dakadınlarıneşitliğialanındabiretkileijimağıkurulmuşdurumda. l.aik kadınlar Islamcı kadınlarıetkiliyor, Islamcılarisehükümctlepazarlığaoluruyor. llükümctbutalcplcrelslam'ın çerçevesiiçindcyanıtvermcyezorlanıyor. Bunabirtürdirenişdcnilebilirmi? Dircniijtendcötcbirstratciibu.Kadınların stratejisi. Sonuçta Islam değisjyor, şcriat modernleşjyor. Modcrnleşmeyi batılı anlamıyla mı kullanıyorsunu/? 11 ay ı r, ama be Ik i Japony a örncği buna daha uygun düsjcr. ModcmlcsjiTic mutlaka Batı'daki yolu izilemek /orunda değil. Batılılar Üçiincü Dünya'ya modernlesmeyi kendi kültiirleriylepakellıalindegetiripdayatıyorlar. ()ysa onlardan hcr s,eyi birden almadan da modcrnluşcbiliri/, kenditoplumsalözellikleriıni/i vckültürümii/ükoruyarak bunubas.arabiliri/. Batı külıürüniin bı/ım kültüriimü/dcndaha iislün olduğunu kim iddiacdehilir? Bunu Batılılarböylekoyuyor,bi/değil. Tekrar kadınlara dönersek, ben de Türkiyc'dc son yıllardaki en biiyük dinamiği kadınların oluşturduğunu düşünüyorum, İrangibi. Laikkadınlarınetkinolduklarını söyledini/.. Ne gibi etkinliklcri var? Onlardaçok etkinler veönemli birbaskı grubunu oluşturuyorlar. Aeık birörgütlennıclcri yokamabiryaygmdayanıs,ma vchaberlcşme ağları var. Aralarında bulunan köşe yazarlan,edebiyatçılaıvesanatçılarkamııoy unda çok etkiliolabiliyorlar. Bunlar Islamcı kadınlarladiyaloğusürdürüyorlarveonlanetkilemeycçalüjiyorlar. Laiklerloplumsal dcvrim istiyorlar, dcmokrasi istiyorlar, sözlerinindikkatcalınmasınıistiyorlar. Buradan işittiğimiz haberlerc göre İran'dalaikliğisavunan kadınlar rejim tarafından"Şahyanlısrolarakdamj;alamp suçlandılar. Bu, daha öncedc sözünü ettiğim 1981S5 yılları arasındaki temizlik harckcti dönemine aitbirsuçlama. Artıkbudcnliscrtolamıyor rejimç,ünkühalkıkars,ılarınaalmaktankorkııyor. Mollalarınoyıllardapolitikdencyimi hiçyoktu. Kitlclcrhalindeinsanlarıtutukladılar ve astılar. Insan hakları ihlallcri o dönemdc son haddindeydi. Kadın mollaların tutumu nasıl? Onlardakadınsorunlannailgilidavranıyorlar, kadınlarlaiyi ilişkilcrkuruyorlar. ancak şunu da bclirtmcliyim ki Ayctullahların hepsikonservatif değil. Ba/ılarıçokilcri f i kiılcriyletartısmalarakatılıyorlar. Kadınları derinden etkileyen poligami (erkekçokcşliliği) nıeselesinde nasıl ttıtum alınıyor? Islamcı kadınlar pulıgamiye kars,ı kampanyalaryürütüyorlar. K.ur'an'daki"Herkcsees, it davran" ayctindcn yola çıkarak poligamiyckarşımücadclccdiyorlar. Erkeklcriniki ya da daha fazla c^i olunca hcpsi birden es,it daıvanmasınınmümkünolamayacağınıönc siiriiyorlar. Böylcceerkekçokeşliliğinireddcdiyorlar vc Islam'a uygun olmadığını savunuyorlar. Şimdilik yasa ilk karımn izni olmadan ikinci evliliği yasaklıyor. Anlattıklarıni7.banakadınların"sistemin içinden" mücadclcsinin örneklcri gibigözüküyor. Kadınlarınhcrşartaltında yaratıcıolabildiklerininörneğiniveriyor. lran''lıkadınlarınsistcmideğiştirmckiçin mücadcle aşaınasına gclmeleri dilcğiy 5 : İ j GİT 101724 KASIM BAŞKENT GÜNLERİ İ YÜRÜYÜÇ KULÜBÜ : Pazar Yürüyüşleri : 999 Bin Lira ! Tel: 245 58 28 Öyküleşen olaylar İVUJŞKKKKF H E K İ M O Ğ L U . ilkent tepesinde konuk ağırlamak sanata donüştü artık. Doğramacı evinin " '"* salonları da, sofrası da boş kalmıyor * hiç. Yabaneı cumhurbaşkanları, bakanlar, bilim adamlarıyla önemlı konuklar ağırlanıyor, dış göreve atanan diplomatlar onuruna yemekler düzenleniyor. Güzel porselenler, çiçekler, mumlar ve kuşlarla ev sahibesinin ellerı konuşuyor sofrada. Konuğun özelliğini taşıyan ayrıntılar göze çarpıyor. Yeni Stockholm Büyükelçimiz Oktay Aksoy ve eşini de görkemli bır sofrada ağırladı Doğramacılar. Altın ve kristal karışımı bardaklar, Iskandinav ulkelerinin renkli mumları, Benkü ve Oktay Aksoy'a Helsınki'deki yılları da anımsattı sanırım. önce Moskova, ardından Helsinki, şimdi Stockholm ıle mesleklerinde önemli bir süreyi karlı, buzlu ülkelerde geçıriyorlar. Ama Türk diplomatları için bırçok başkentte soğuk rüzgârlar esiyor uzun süredır! Ek'zları kişisel çabalarla erıtmek de kolay değıl her zaman. Bilkent doruğundakı yemeklerin geleneği var, önce bır konser dınler konuklar. Aksoylar onuruna düzenlenen gecede bir gitar üçlüsuyle başladı konser, sonra da guzel bir sürprız, devlet sanatçısı Gülsin Onay oturdu pıyanoya. Sofrada Isveç Büyukelçısi Michael Sahlin var yanımda, karşımda da Gülsin Onay, müzıksever buyükelçi sanatçımızdan Brahms'ı dınlemeyi diledıgıni söyledi. O da gelecek konserınde çalmaya söz verdı. Yemekten sonra da Stockholm'de bir konserın ön anlaşması yapıldı. Avrupalı diplomatlar başkent Ankara'da sanat olaylarını izlemeye yetışememekten sızlanıyor. Haksız degıller, kimi zaman ben de yetişemiyorum, tüm güzellikleri yakalamak olanağı yok. Belkı de duydunuz, Bilkent konser salonu ıstekleri yanıtlamıyor artık. Müzikseverler içın beş bın kişılik bır salon ongöruluyor. Profesör Ihsan Doğramacı mü]desını verdi o akşam, Erkut Şahinbaş da en kısa surede salonun biteceğını söyledi. Konuklar arasında Rnlandiyalı akustık uzmanı Matti Heikkinen de var. Guzel bir rastlantı, bu müziksel ılışki Oktay Aksoy'un Helsinki büyükelçıligi döneminde gerçekleşiyor. Beş bin kışilik konser salonunda ne güzel saatler yaşayacağız kımbilir! Ersin Onay'a kolay gelsin! O da konuklar arasında, eşi Zeynep Onay da gecenın en şık kadınlarından bin, sıyahlar ıçınde, çok sade ve zarif. Onur konuğu da kırmızılar ıçınde. Tüm kadınlar çok şık bu akşam. Elbet erkekler de. Sıyah ya da lacivert elbiseler, renkli kravatlarla onlar da şık bir rüzgâr estiriyor. Profesör Mümtaz Soysal'ın da ayrı bir şıklığı var bence. DSP milletvekilı seçim bölgesı Zonguldak'tan geldi yemeğe. Aksoylar onuruna verilen bir yemeğe geç kalmamak ıçin elbise değiştirmemiş, ama spor ceketi, biraz buruşmuş pantolonu göze çarpmadı hiç. Gözleri parlıyor, alanları dolduran kalabalıkların coşkusuyla gülümsüyor. Ben de gülümsüyorum. Vaktiyle Ecevit'e büyük hayranlık duyan Iskandinav diplomatları şımdi ne düşünüyor, diye merak ediyorum. Ama soramıyorum, çünkü onlar daha ılginç sorular yöneltiyor bana... Benkü ve Oktay Aksoy onuruna verilen yemeklerde yabaneı ya da Türk yakın dostlar yer alıyor yalnız. Yakın dostlar arasında her daldan sanatçılar, bilim adamları, doktorlar, mimarlar ve işadamları var. Ben de çok severim Aksoy çiftini. Konser akşamları, bir sergi ya da oyun sonrası geceyi uzatır, güzel söyleşiler yaparız. Saatler nasıl geçer şaşırırız. Yedıveren gülü türü açar söyleşiler. Ortak dostları anarız, anılarla duygulanırız. Ortak sevgililerimiz de var. Suna Kan, idil Biret, Gürer Aykal, ressam Mehmet Güler ve artık dünyamızda olmayan Falrülnisa Zeid. Oktay Aksoy'un Amman elçiliği döneminde unlü ressamla çok güzel bir dostluk oluştu aralarında. Bu dostluğun güzel ürünleri de resim dünyasına bir anı bence. Dev boyutlu güzel portreler. Aksoylar güzel tablolarını Stockholm'e de götürecekler mı acaba? Güzel bir galeri oluşabilir elçiliğimizde. Duvarlar yeter mi bılmem? Benim duvarlarımda da yer kalmadı artık. Mehmet Güler'in son resmini nereye asacağımı bilemiyorum. Oysa ilginç bir resim. Belki de gördünüz Arda Galerisi'nde. Uzun yıllardır Almanya'da, Kassel'de yaşayan sanatçımız çıplak kadınlar yapıyor. Ama sereserpe, doğal çıplaklığın güzellıği yok bu kadınlarda. Sanatçımızın Anadolu tanrıçalarından esinlenen kadınlarına ters çizgıler ıçınde saygısızlığı, çirkınliği sergıler gıbı... Haylı ılginç buluşmalar var. Böylesıne çıplaklığı sanatçımız onaylamıyor galıba! Biraz da şıirden, öykuden söz edelim mı? Abdülkadir Paksoy ıle Ümit Sarıaslan'ın Ankara Güzellemesi nı okudunuz mu? "Ankara nerdesin" dıye soruyorlar. Son günlerde hepimiz arıyoruz değıl mi? "Sahi hiç kaleye çıktınız mı" diyorlar. "Kaleden aşağı inerken/ Süzüldünüz mü Rasattepe'ye doğru/ Bir Hint kartalı gibi..." Hint kartalı ne tur bır kuş bılmiyorum ama başkent kuşları Anıttepe'ye uçuyor uzun süredır. Belki de kırık kanatlarını güçlendirmek için... Bir de "Lacivert Mayolu Kız" var. Hüsnü Göksel'ın son kitabı. Sunuş yazısını çerçevelemek geldi içımden. Öyküleşen gerçekleri anlatıyor doktor Göksel. Kanser dalında masal yazan bir bilim adamı. Yine Aksoylar onuruna verilen bir yemekte, Profesör Günsel Renda'nın güzel sofrasında adı çok'geçti geçen akşam. Sevgiyle, saygıyla. Profesör doktor Güler Gürsu, profesör doktor Münevver Bertan ve profesör doktor Vural Bertan onun ogrencisi olmanın mutluluğunu anlattı. Dinlerken onurlandım, Hüsnü Hoca'yı saygıyla selamladım. Uzun süredir tüm takıları sildi, doktor Hüsnü Göksel oldu yalnız. Bu yetiyor. Lacivert Mayolu Kız'da beyaz gömleğı giydiği günlerden başlayan anılar var. Küçük damlacıklar ama derin sulara, açık denizlere uzanıyor ınsan. Hepsinde sevgi var çünkü, kansere karşın yaşama gücünü, sevincini yitirmeyen ınsanlardan küçük çizgiler, ama bir doktorhasta ılişkısinın kocaman tablosunu oluşturuyor. Okuyun ve gülümseyin! «4 YlLBASlMDA 90 DOLARA İTALTA TURÜRIF.NT Tcl 227 69 76 OKUMA ORTAMI eıkiyeni dergiler (sinemı, edebiyıt, vı.) KİTAP (yabaneı dil, |iir, tarih, edebiyıt) demleme çay, kahve, yiyeeek bulunur. • jiiriiltülü ve $özlü miizik çalınmaz. parfemba difind* her jiin t i 21.0* Büyükparmakkapı Sok. 5/3 Beyoğlu Tel: 243 26 95 Çocuklanmız Için Esh Anadolu'dan Yeni Öyküler ALA KİTAPLARI Yazan MİNE SOYSAL Çizen SERDAR SÖNMEZ 1 ALA 2 MERMERKENTPRİENE Mrvtut Pehlıvan Cad 20/2 Gaynmcpe 80290 Islanbul Tel 0212 21299 73 Faks 0212 212 99 70 TI tıt |İHSl|l I tltl|ll|l (Wllü) Dünya Sağlık Teşkilatı kalp vc damar hastalıklarını "Dünyantn 1 Numaralı ilan etli. İnsanlık Düşmant" TÜRK KALP VAKFI Tel.: (0.212) 212 07 07 (PBX) Faks:(0212)212 68 35 ttüyükelçi Oktay Aksoy, Q I Benkü Aksoy ve oğulları mimar Kerem Aksoy Amman 'da görevli olduklan dönemde Fahrülnisa Zeid'in evinde...