Katalog

( UMHURlYbr DLR(, BAŞKALDIRMAK AMA NASIL? 'Sınırlar Otesı Kadın Dayanışması na katılan konuşmacılar kadın hareketının boyutlarını dırenış yontemlerını sorunlarını aktarırken gunluk yaşamdan orneklere de yer verdıler Geleneklerın ve dının yorumlanışının hafıflıgını gosteren bu ornekler kadınların dırenış ' strate|i 'lerını de yansıtıyor Ulke Cezayır anlatıcı Marıeme Helıe Lucas Ramazanla ılgılı anılarımda bu ay şenlık zamanıydı Bazı ınsanlar oruç tutar bazıları da tutmaz barda ıçkı ıçerdı Yanı bugunkı gıbı yaşanmayan bır tarıh vardı Cezayır de Sonra yaşlı bır adamın su ıstedığı bır esnaf tarafından dovuldugunu duydum Bununla da yetınmemış karakola goturulmuş ve hapse atılmıştı bu yaşlı adam Ulke Hındıstan anlatıcı Vahıda Hassan 1986 yılında bır kadın başka bınsıyle evlenen kocası tarafından evden atıldı Medenı kanuna koca hakkında dava açıldı Mahkeme kadına 25 bın rublelık tazmınat onerdı Dava yargıtaya gıttı ve konu ulusal çapta tartışıldı Ulke Özbekıstan anlatıcı Marfua Tokhtakhodzhaeva Avrupa tarzı gıyım hareket Ruslaşmış kadınların tavrı olarak goruluyordu Oysa kırsal kesımde Ruslaşmaya tepkı vardı Uzun saç ulusal gıysı başortusu makyaj kımlık belırtme aracıydı 1960 lardan sonra Turk ve Mısır fılmlerı Kırgızıstan ve Kazakıstan da gençlerı batılılaştırdı Kendı kımlıklerınden utanıyorlardı Ulke Turkıye anlatıcı Fatmagul Berktay Osmanlı ataerkıl toplumu şerıata kadınlar da erkeklere baglıydı Erkeklenn dort eş hakkı vardı ve ıstedığı zaman evlılığı bıtırebılıyordu Iktısadı baskılar batının etkısı egıtım reformu bırşeylerı degıştırdı Bırıncı savaşta kadınlar evlerınden çıkıp ış edınmeye başladılar hastabakıcı ortaokul ogretmenı oldular 18 yuzyıl sonuydu ve çalışan kadınların hakları tartışılmaya açıldı Açanlar erkeklerdı Aydınlar ve Jonturkler konferanslar verıyor yazılar yazıyorlardı Çunku onceden ayarlanmış evlılıklerı onlar da ıstemıyorlardı artık Cınslerın bıraraya çjelebıiecegı ortamlardan yanaydılar Ulke Turkıye anlatıcı IMebahat Akkoç Kaybolan gozaltına alınan ceza yıyen kadın az Ama evı yıkılmış kocası oldurulmuş çocuğu kaybolmuş kadınlar çok Bu yuzden hıç alışık olmadıgı rollerle karşılaştılar Ama aıle ıçı rollerde bır degışıklık olmadı Şıddet yıne var Savaşın oldugu bolgede kadın sorununa luks gozuyle bakılıyor Ulke Bangladeş anlatıcı Sultana Kamal '19 yuzyılın sonlarında yaşayan Rukıyp Huseyın Keşke demıştı Bız erkeklenn ve kendı tpmbellıgımızın kurbanı olmasak Oysa erkekler bız kadınlardan daha duşukler Gunah yok erdem vardır Toplantının tartışma bolumunde yoneltılen sorular ve yanıtlar da kadın hareketıne ışık tuttu Soru Nebahat Akkoç Sız barış ısterken Israıllı kadınların tutumu ne oldu 7 Yanıt Manar Hassan (Fılıstın) Barış tek taratlı olmaz Benım kımlıgımı tanımayanla dayanışamam Soru Kızım Olmaddn Asla fılmı Iran ı ne kadar yansıtıyordu7 Yanıt Homa Hoodfar (Iran) Bu fılm Korfez Savaşı sırasında gosterıldı Ama pekçok tahrıfat yapılmıştı Soru Ulusal bagırrisızlık savaşları sırasında her ıkı kesımın kadınları da acı çekıyor Bağımsızlık kazanıldıktan sonra neler yaşanıyor7 Yanıt Vahıda Naınar (Pakıstan) Bız bağımsızlıgımızı elde ettıkten sonra Bangladeş tekı kadınlara bır mektup yazarak yaşanılanlar ıçın ozur dıledık Onlar da olumlu yanıt verdı ^ Fatmagul Berktay (Turkıye) Ozbektslanlı konıışınaıı Marfua Tokhtakhodzhaeva, RaıtKİadeş 'likoııukla... Manar Hassan (lılıstııı) cskıdcn yaygııı dcğıldı Hatta bırstalu semboluydu Soylukadınlargıycıdı Otcyaııdan Şalı da kadınlaı ııı basoı tusuııu /orla çekıp çıkardı Benım 80 yasındakı buyuk anneın esarpyasaklanınuı evden dıyırı bırkezbıle çıkmadıbuyu/denyıllaKaevekapandı Eîu tutumdayctcııkadaı baskıuydı lıaıılı kadının çaışafı bııgun uluslaıaıası bıı konu lıalıııcgcldı ve Islanıudcv lelınguçlu bır scnıbolu oldu ()> sa bence bu o duılı onenılı bıı soı uıı degıl ondan dalıa oııemlı soııınlarvariran'da INedir bu sorunlar? Kısısel Slalu Y a s a s ı ' n ı n ı c l o r n u ı Aıle Yas a s r n ı n ı e f o ı m ı ı kadııılaıınlıaıckıtlılık ka NebahatAkkoi, (Turkıye) 7anması, kadınların korunması gıbı Bugüne gelmeden önce, tekrar 80'li y 11lannhaşınadoncrsek, Humeynircjiminin kadınlara karsı tutumu ne oldu? Humcynı rejınıı kadınları polıtık aracılar olarakkullandı Onlarınsokağadokulnıesını, çaışaflaııyla gosterı yapnıalarını lejımı destekleyiLi onemlı bırgııı, olarak dısardakı ve ıçerdekı muhaleletL kaışı kendı lehıne kullandı Amaışleı hıtıpdcoıtalıkyatışmca kadınlaıa ">ınıdı ev lerııu/e clonun lyı bıı Mııslıınıananneveeşolun dedı Oysaartık kadınlaı polıtı/e olmuşlaıdı ve lıcnıcn eve donmeyı kabullenmedıleı doğallıkla 11ıııııcym re|imı Islam'ın kadınlaıa dalıa P+ b a ş ı m ı / ı o r t m e m ı / g c r e k i y o r s a , o r t e r i / " diyerek çarsaf giydigini anlatnııstı. Si/ce haşjanı>ıçta ortalama İranlı kadın boyk* ııı i davrandı? Bununantıempeıyalıznıolupolmadıgındaıı cnıiıı cleğılıın (, ıınku ıc|inı bıı yaııdan boyk komcjurkcn bıı yaııdan bı/ kadınlaı ın ınsaıılaı ınuı leıtıel haklaııolan vatandaslık haklaı ımı/ı vt SCÇIIK o/guı lıığıı lıaklaı ınıı/ı elımızdenaldı I ıkcklcıınbaiıtıpıkılıklarla dolasma o/guı lugu \ aı ken yalnı/ca kadııılaıı çaışata vepeçeye/oıladı Aslmdaçaısaf bi7im ııc ulusal kımlığımm nc dc Islanıcı kımlığımı/ıtemsıletmıyor (, aışafıOsmaıılıl.ıı ıtal etlıloı ve yaygmlastııdılaı lıanda fazlalıaklaı sağladıgım ıddıacdıyuıdu Bu nun u/eıınde tıım toplıımda kadın lıaklaı uzerınebuyukbıı laıtışmabaşladı Neıedev se kadın lıaklaı ından başka bıı konu taı tısıl nıaz olmustu Once Islanıcı ıe|im bıı laıti1) mayı yok saymayı, goı nuvlıkten gelmeyı de ncdı Kadınların sorduğu soı ıı şuydu "Islan gcıçektcnkadııılata dalıa vokhaklar mı sağ lar'' Aslında laık doncnıdcdalıa fa/la lıakl.ı rı oldııgunu hılıyordu lıepsı de (") lıalde bı varsayım doğru değıldı Rejım kadınlaıı "Bu mu eşıtlık'" sorularına ve erkeklerı baskılarını açık etnıelerıne karsılık olara "Onlarlyı Muslumanolnıadıklaıı ıçınboyl yapıyoılar, lyı Muslumanolan eıkekleı ka dınlaraıyı veesıtdavıanır"dıyeıek soı un la nnustcsmdengelmeyeçalıstıbn suıe Bud çok surmedı, çunku kadınlaı bu yanıtla tal mın olmadı lar Kendılerıyle ılgılı algılamala rıdeğışiTiıstı bu ke/ Peki bu arada radikal İslamcı kadınla neyapıyordu? Onlar da kadınların talcplennın farkınday dılar Butalepleıeulasmakıtınyenıbıı stıa tep gelıslııdıleı IslaıiKieıkeklcıedoğıuda karşıçıkmak yeııneoiKe kendılcıınındah radikal bıı duııi'jlaııokluğunıı kanıtlanıay gıııstıler Heryeıdeveheı alandakaıacaısa gıyıyoılaı vclslamıyctıntumbılgısıncula1) mak ıçın çok çalışıyoılardı vcbuııuba^aıdı lar Arlıkeıkckmollalnranıcydanokumay sıragelnıışlı Kadın haklarınısavunnıak ıçı adalet kav laınınadayaıınıaya karaı vcıdılı vebuiHisııııgeleşlıımek ıçm 11/ Airnınog lu Inıaııı I luseym'ıseçtıleı (keıbelaOLıyı) Iı an da kadınlaı ııı yaı ısı okurya/aı degı Cağdaş laık kulturun yarattığı dıl sırada lıaıılı kadınlaı a yabanuydı kavıamlaııanld nııvoılaıdı 1 aıkclıtlcı lıalktançokayııvdı laı Islamulaı ıstcbuuçıııunıukapatıpkıtl temellı bu dıl gclı^tııdıleı ve bunu sıyası ık lısım aıatı olaıak kullandılaı Bu stıatcıı N laniLilar ııı halklabutıınleşmesıncleçok y.ı raılıoldu İran'da İslamcı teministlcrin \arlıgın dan sö/ edilcbilir ıni? Evet ve ustelık çok ctkınlcı Bu kadınl. geçmıste*>ah akaışıayaklanmadaveı aldıL daha soıııa llumevnı ıcpmını dcslckkdık vebusıııcçtcpolıtıkayapmavıogıendıleı ll ba^laıda onlar da erkek Islanıcılaı gıbı h lanı ııı kadınlaı a hakvcıdıgınıdusuıuıvoı laı dı,daha soıııa buıııın doğı ıı olmadığmı ya^. yarakgoıduleı Ozamangeıçek Islanı ılesı. rıata dayalı Islaın aıasında ayrını yapmay karaı veıdıleı ve Kuıan'm lıadıslcıden avı dusunulmesı geıektığını one suıduleı Ku ı an'ın eıkekleı taratındanyotuııılandıgınıv bu nedenle hadısleı ın geçeı Iı olma> abıleec ğınısavtındular Buna bir çeşit İslam : ın femını/asyon deııık'hılırıııı.' Fvctoyk Islanı ı lemmı/eetmeveçalıs yoılaı labıı kosullaı elveıdıgınn. Kadıntı. olonstlci oıtavaçıktı BunlaııncnoiKiıılık ıındcn bııı Pakıslan Iı katat Hassan dı lıanda kaılın deıgıleıı bııvıık bıı patlam yaptı Bııdeıgıleıde İslamcı kadınlaı kadı lıaklaı ı u/erınetaı lışmalaryurutuyorlar B dergıleııerkekleı dcokuvoı Nekrlartısılıvorbudernıli'rdo.' Orneğın en buyuk yeı kaplayan konulaı dan bııı cvısınc ucret odenmesıydı Kiıııinödemesiso/konusıı.devlctin ın kocalarınmı? Kotalar oduyor 1992 Aralık'ından beı lran'dakadınlarkocalarındanevı>ı ıçınucıc alıyorlar bubıryasalduzcnlemeylezorunl halc gelırıldı (U|iatalMcsscl) erkeklerı çoğubaslangıçtabuyasayakarşıçıktılaı,"!' lam'a uygun değıl" dedıleı ama kadınlaı ı yoğun lalebı sonucunda yasa kabul edıld Iran kadına evışı ıçın ucret odenen duııyad, kı ılkulkeoldu Sonıaaıledeesıtlıktaıtısılıyoı budcrgıle dc Pıoesıtlıkçıgorıi'jlcrIslanıdakıaltcniı tıf yaşaııı bıçımlerını oı laya çıkat lyor Islaı tarılısel olaıakdegışmek /oııında Islanı ı daha IICIILI yonlerı oıtaya çıkaıılaıak ycıı dcn yoıumlanması geıektığını dıı>unuyı ııım Bugoruşleı çoksıktaılıylıyoı lıanda