Katalog

17KASIM IW6. SAYI556 yıdaköşedekalmış,birkaçeseriylegünümüze kadar gelmiş, unululmus. bana dokunan, değen bu kişileri anmak, onlara göndcrmc yapmak istcdim bu scrgidc. Benim bahçem çokgeniş.. Ilepsineyervarvebirlikteçokiyı yaşıyoruz..." Bu bahçesini ilk kezgörüyorum ama Varhk'ınbütiinbahçeleriışıkiçindedir.Geçnıişlcgclecek arasında uzanan bubahçelcr, bildiğimiz dünyamn izlcrini taşısa da, Varlık'ın rcnkleriyle devincn, döncn eliptik dairescl çizgileriylebilmediğimizbirdünyaya, Varlık'ınözgündünyasınaaitolduklarınıhatırlatırlar bize. Dağlar, nchirlcr, vadiler, tarihi kalıntılar, ikonlar, kemerliköprüler,heykeller, değişik insan yüzleri, gözler, akik taşları, ağaçlar, ışığın beyazbirtülü andıran huzmelerininörtüsüyleyabelirginleşiryadasanatçınınseçimiylebirgizperdesininardınasaklanır. Mavinin,yeşilin,kırmızının,sarınıneski zaman tonlamalarıyla, bugünü çağrıştıran farklı vurgulanmaları birtuvalinboyutlarındaçeşitlenir. (îörürüzki, f igüratif olarak tanıdık gelen hcr şey Varlık' ın onlara yüklediği anlamla, gizemscl güçle, bir rüyaya, bir düşcdoğruyolalır. Varlık' ınışığı,düşü sonsuzlaştırır. Giz, görünen dünyanın görünmcyen izlerinin algılanışı değil midir aslında.. Varlık'ın fırça izleri, gizemscl bir izleğin altını çizer düşlerin zenginliğiylc. Akıl bir adım gcri atar se/ginin bu gücü karşısında.. Sezgininkesinbilgisi,gizcminikorusabilc algılamanın biitün antenlcrini açık tutmaya çağırırbizi.. Varlık 'ındünyasınıonun bahçclcrini yavaş yavaş tanımaya başlarız. Tanıdıkça düşlerin, gerçeği çok daha iyi yansıttığına tanıkoluruz.Çünkübilinçaltına.bilinçötesineitilmiştiimdüşlergerçeğiınizın,yaşadıklarımı/ın.yaşanmışlıklarıntortusundanbaşkancdirki... olay yinc ı^ık. (,'ünkii hayatı devanı cttiren, onasüreklilik ka/andırandao. Işık yoksahayat da yoktıır. Fotoğraf nedir? I otoğralbir ışıktır. Işık yoksa fotoğrafçckilmcz. Birısjik ustası cn iyi fotoğratçı ve aynı zamanda en iyi rcssamdırbence. Benresmimi ışık olarak görüyorıım bir yerde. Bir scmbol, bir dıırum olarak giriyorresmime. Ama o ışık benim varoluşumu etkileyen bir olay sonuçta. Bana dokunan vcgiden.beni çağrıştıran, habergetiren ve götürcn bir olay. Bütün düşlerim gölge ve ışıkla, bcndeki ışıkla konunun da üzerineçıkarlar..." Varlık akademiyıllarında ışık ustam dediğiBosch'un çok etkisindekaldığını, uzun süre eski resim ışığını incelediğini söylüyor. Varlık' ınresimlerindelirik,şiirsel vedingin biranlatım var. tzlerkengaripbirhuzur duyuyorsunuz içinizde... Peki, obu huzuru yakalayabiliyor mu cscrlerini yaratırken. içindekifırtınalarıtuvalindemidindiriyor? "Fırtınahiçdinmiyoraksineçokstresliçalışıyorum. Resim atölyedençıkıpsergialanına girdiğinde dahi dışarıya çok hissettirmesem bilegerginlikdevamediyor. Amabenbutcdirginliği çok güzel buluyorum ve sanırım varoluşumun nedeni dc yaşadığım bu tedirginlikteyatıyor." Eserlerini ortaya çıkarmak çok zamanını alıyor mu? Ne zaman eserin bittiğine karar veriyor?"Onresınebirdenbaşlarım. (,'ünkii resmin kuruma süresi uzun sürdüğünden (en az iki gün) resim yorulur. Yorulduğu an başka birresmebaşlarım. Bir süre onun üzcrindc çalıştıktan sonratckrarbıraktığım rcsınedöncrim. Aynı tenıayı dizi olarak çalıştığımdan butürçalışmaksorunolmuyor. Bireserin bittiğine karar verirkcn, ben dcğil resim karar veriyorbuna. llginçtirrcsminbirdoymahali vardır. Odoyma nokta.sında fırçayı elinizden bıra4<ırsınız." Varlık'ın"Ressamın Giz Bahçeleri"çalışması sekizay sürmüş. Strcsli, içinde fırtınalarescrek çalıştığını söylüyor söylemesine ama resmınde ben o fırtınayı göremiyorum aksinesonderecedingin,şiirselbiranlatımi var. O nasıl buluyorresimlerini? Yanıhyorrnuyıım? "Yoo haklısınız sizin gibi ben de rcsimlerimi izlcrkendinleniyorum. Bcncc resim bir'yazdeni/ı' gibiolmalı.. Amabuyazdenizineulaşmam pek kolay oltnadı. Akadcmideykendışavurumcu.politik rcsımlcryapıyordum. Bu belki de Türkiyc'nin geçirdiği politikdönemlerinetkisiydi.Gravür, litografiçalışıyordumosıralar. Bira/datcknığinistcğiyleoluşan escrlcrdi. Sonra bu türçalışmanın bcni soıı dereccyorduğunu hisscttim. Y()rgunluğuşuanlamdakullanıyorum;odönemdeyaşadığımız olay ları.o günliik tansiyonları tuvale aktaran bir resim bende /orlama yaratıyordu. Böyle bir durumda olaylar bcni yönlcndiriyordu, bcn rcsmi yönlcndircmiyorum.Taaki.Paris'egelipbirgaleriyle anlaşmcayadekbuböylesiirüpgıui.^imdi resimbcninı içinbirarınma.. Biryazdenı/i gibi şiirsel dili olan sığındığım, ö/lcdiğimbirycr..." HcrrcsimdcUtkubıı dünyanın dışınaçıkıyor. Sonsuzluğuntuhaf. ürkütiicüdennliğindcdipsizliğindekendiyarattığı ışıkla gözleri açılıyor ve yaşadığı hayata dair o güncdck içindeyoğunlaşan "kcndi müzclerim"dediği birikimlcrın rcsnıini yapıyor. Sanırım yaşadığı olay ların, gördüğü nesnelerin.okuduğusözcüklerin.bildiğitarihin sayfalarını karıştırırkcn kendisi de en az bizim kadar heyccanlanıyor. Gizem de, nnıtluluk gibi anlatılmazdır. Işık anlatılabilir m i? Utku'nun rcsimlcrindc ben buanlatılmazların, anlatımlarına değdim diycbilirim. O ise ışık hızında yol alan düşünccsiylc bu yolların adresini rcsmindeki ııt'acık ipuçlarıyla bizlere veriyor! Tıpkı doğada hayranolupdaayrımsayamadığımız, planını, çıkış noktasını kavrayamadığımız yüçlcrgibi.. Aynı onlar gibi şaşırtıı;ı,cezbcdicibirokadardaanlalılamaz. ^ (Utkıı Varlık 'ın sergisi 15 Kasım3 Aralık tarihleri arasında Ankara 'da Gak'ri Nev 'de.) Onagöredüş Varlık bı/den farklı olarak gözü açıkkcn görüyor bu diişlcri.. Düşlerinde gerçeği ne kadar öncmsiyor? Ona göre düîj nedir? Düşün rcsnıindeki ycrini nasıl açıklıyor?"Düş bildigini/.gibi insanın uykuhalindeykenbeyninyaptığıbirarşıvçalışması. Beyinnormal olarak günliik olsun. geçmişolsun o süre içerisindcbirarşiv çalışma.sı yapıyor. Buarşiv çalışnıasındandüşenbirtakımimailardüşleri okiijtııruyor. Bu tanıamcn bcynin yaptığı birkurguçalışması. Bukurguyaşanmışhkların fragmanlarından oluşııyorşüphcsiz. Bu. nornıaldiişaçıklaması.Bendiişlerimigözüın açıkkcn görüyorıım sizin söylediğiniz gibi. Bcn sanrı bahçcsine sizi çağırdığıın zaman, o düsj bahçcsı, diı^üniilüp. laşınılmış. kurgusu ıni/anscni olan bir balıçe. O bahçenin yolunu ben de deneyc dcneye, üzcıinde çok uzun sürcçahşıp, izsürcrckbulabiliyorum. Izsürerkcn keııdi müzclcrimdcn, kcndi arşivlcrimdcn.kcndiya.'jaıımi'jlıklarmıdanyolaçıkıyorum. "Kcndi müzclcrini/mı?" diyccckoluyorıını. (îülümscycrck acıklıyor"! lcrkesin sanat tarihi vardır. Bugüncdck izlcdiğim. ctüt ctligim, bana dokunan değen hcr şey bana aittir bir yerdc.Öyledeğilmi?" Utku Varlık 'ın Paris 'teki atiilyesinde, onlarca pulet f>ün boyıı onıı çağırıyor. tediğimiz sanatta insanın kendini tamamen desjfre ctmcsi, kendini cle vcrnıcsi. Hayata dair nebiliyoruz? İnsan dahiI çok îjcybilıniyoruz. Bildiğimiz şeyler o müzclerc asılan .•jeyler. o kütüphanclcri dolduran kitaplarm içindf olanlar. Aslında insanın gcçmi^inc baktığınızdaçoka/.'jcy varbmlcreeyılhk tarıherağnıcn. Bugünbakıyorsunu/ Rılkcbir ^air olarak biri/bırakıpgcçmışamaıkinci bir Rilkeyok. Insanadairhabcrlerçok azgeliyor veçok zorolu^uyor. 'Gcrçegedemin ne kadaryakmsınız'dediniz.Düsjitenba^ladıksöze. Amaodiişlerbildiğinizgibi 'sözcüklerle' açıkladığımızolaylar. Aslında sanat insanın direkt olarak tamamen içselyapısının,düşvc düşünyapısınınsuüstüneçıkması.bilinçaltının bilincc yüksclmcsi olgusundan ba^ka birijcy dcğil.." Varlık'ındü^selanlatımındagerçek,dÜ!jgiieiinünogi/cmli ı^ığmdaboy veriyor. İ!>ığın parlaklıgına, kırılmasina. buzlaşmı^donukluğunasığman fıgürlerı kaldırdığını/da Utku'nun re.smi soyut bir rcsım. Gi/ ışıkla besleniyor.gerçekyineıijiklaipuçlarmı izleyiciycgeçiriyor. l^ıkla ilişkisıni Varlıkijöyleaçıklıyor'Mşığınbüyükbirmistisizmi var. Bilinme/.liğinin yanındaölümü.bitişi simgeleyenbencetek Düifün adı bilc bendc ijiirsel bir tat bııakır. Varlık'ıiüjiircyakındurduğunubiliyorum. Şiircnc kadar yak ın hıssediyor kcndini,sevdiğİ!>airkim?"Nâzım Hikmct.AragonveRilkc"dıycyanıtlıyorsoruınu vc^iireolan yakınlığıylailgilı bir aııısımpayla!jiyoi"bCııimlc"Akadcmidcykcn Necati Aygen'lcbirliklcS ınm'lik"CJiz"adındayarım saatlik bir filnı çekmiijtim. O f'ilmin tüm kurgusu Rilkc'nınbirsö/üyleortaya çıktı.Şöylcdiyordu"Gcbcolupayaktadurdukları /aman kadınlarda ne hüzünlü bir güzellik vardır. Oiji.'jkinkannlarındaçocuk vc ölümii birlikte tasjirlar..." () sıralarda anatomidersi içintıpf'akültesinegidipkavanozlardaki ccninlcri ıncclıyoıduk. C'cninlor nuithİ!? etkilcdi bcııı.. Tüm burastlantılarıçckcrck(Jiz'in lilminigerçekle!}tırdik. Aslında olanak olsa sincmada da söyleycccğim çok sözünı var. Sözcüklcre hayatımdahcpöncm vcrdiın. Yunus'unbir sözü var"Bir sö/ söy lcmck gerck nıclckler dahi bilmczolii..."diyoı. Biitün yapmak is Onttn n'simlı'ii, bitip hitmedikU'rine kendileri kaıaı vvriyov. (îeıe Kaçışlurı, 1991, 114x 146 an.