Katalog

ÖDÜLLERİ Seçici Kuru 1994 KARİKATÜR Semih Balcıoğlu, Ismail Gülgâç, Kemal Gökhan Gürses, Turhan Sclçuk, Nehar Tüblek, Ali Ulvı. AHMET AYKANAT 19'50yılında Alaşehir 'dedoğdu. 1970 yılında Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Balümü'ndeüniversite öğrenimine başladı. Aynıyıllarda karikatüre ilgisiyoğunlaştı. Felsefe öğretmenliğininyanı sıra çeşitli gazete ve dergilerde çizdi. Üçü uluslararası olmak üzere on üç ödül aldı. On bir kez kişiselsergiaçtı. 1988yılında "Çizgille" adlı karikatür kitabınınyaymlandığı yıl Kültür Bakanlığı 'nın katkısıyla Fransa 'yagitti. Buradakifestivale çizgileriyle katıldı. Evli, ikiçocukbabası. Ahmet Aykanat: Beceriksiz karikatüpe ppim verilmemeli B u yıl Türkiye'de ilk kez Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültcsi Grafik Bölümü'nde "karikatür" okutuldu. Dersi veren Ahmet Aykanat, Yunus Nadi ödülleri'nin Karikatür birincisi. Bursa'da çeşitli yerel gazetelcrde çizcn Aykanat, biri KKTC'dc olmak üzere on üç kişisel sergi açmış. Bır dc "Çizgı lle" isimli kitabı var. Aykanat'ın kankatürden önce tanışıklığı rcsimlc. llkokulu okuduğu Alaşehir Delemcnler Köyü'nde, resim yapmayı seven öğretmeni bu sevgisini öğrencilcrinden de esirgememış. Alaşehir Ortaokulu'nda ise tam teşekküllü bir resim alölycsiyle karşılaşmış Aykanat. Bu okulda da resim, heykel, iş eğitımı gibi sanatlan çok iyi öğreten, motive eden bir öğretmenle karşılaşmak ikinci şansı olmuş. Lıse döncmınde başlayan karikatür sevgisini tstanbul'dakı öğrcncılik yıllarında geliştiren, çizmek, araştırmak ve soruşturmak üzerinde yoğunlaşan Aykanat'ı, karikatürle kucaklaştiran 1973 Akşehir Nasrettin Hoca yarışmasında kazandığı birincilık. Kankatürcüler Demcğı'ne üye olmasıyla da iyice gınyor işinıçinc. Karikatür sanatının başlangıcını 19. yüzyıl sanayı devrimi ve şehirleşmeyc dayandırıyor Aykanat. lletişimin de büyük gelişme göslerdiği, bir yüz yıl öncesinden aydınlanmayı mıras alan, Kant'ın bilgi ve sanat üzerine görüşlcnyle pekişen bu dönemdc karikatür scmbollcriyle anlatılmaya başlandı. Bir düşünceyi, bir durumu anlatmada da çok başanlı oldu. lçcriğindeki gülünçlük onu çekıci kıldı. Karikatür denilen, kcndıne özgü, izleyene tinsel hazlar yaşatan, yönlendiren, fıkirlcrını değiştiren, eğiten bir sanat oldu. müdürleri veya gazete yöneticilerini aydınlatan örnek karikatürler yapılmalı. Dünya karikatürünü tanımalan sağlanmalı. Sadcce onlar için sergi ve seminerler düzcnlenmeli. Aykanat'a göre karikatür okullarda seçmcli ders olarak okutulmalı. örneğin 120 yıllık Türk karikatür tarihinde ilk kez Bursa Uludağ Üniversitesi'nde grafik öğrencileri bu yıl karikatür dersi gördüler. Dokuz kız, bir erkek öğrenci vizefınal sınavıyla bu dersi aldı. Yıl sonunda ise eserlerini sergilcdi. 625300 kod numaralı karikatür dersleri haftada ıki saat Aykanat(!) tarafından verildi. Ayrıca, öğrencilerin bütün çizdıkleri yerel gazetelerde yayınlandı. Aykanat'ın dıleği diğer üniversıtelerde de bu sanatın gelişmesi için akademik düzeyde karikatür dersi okutulması. Bunun için de Karikatürcüler Dcrneği'nin üniversitelerle bağlantı kurması gerekiyor. Karikatüp okulda nasıl öğretillr? İlk olması nedenıyle kendı müfrcdat programını da hazırlayarak derslere başlayan Aykanat, ilk sömestr siyah beyaz çizim üzerinde duruyor. Karikatürü tanıtmayı hedefleyen bu ilk dersleri dünya karikatüründen örnekleri sunmak izliyor. Bu konuda zengin bir arşive sahip olan Aykanat, "yanlış" bilgilerin izlerini de silmckten yana. Gırgır, Fırt gibi dergilerin gerek çızgi gerek de içerik açısından eleştirisini yapan Aykanat, "Bu dergilerde çizgi yönünden şablonlar var. bu şablonların dışına çıkılamıyor. İçerik olarak da aynı sorunla karşılaşıyoruz. Buna baskı da eklenince bu dergiler zayıf kalıyor. Ncden çıkıyor bu dergiler bilemiyorum. Gençler de bu dergilere takılıp kalıyor" diyor. Söz konusu dergilerin kendılerini "Dünyanın üçüncü büyük dergisiyiz" diye tanıtmalanna da karşı çıkan Aykanat, kalite yönünde yapılacak bir değerlendirmenin bu tanıtımı çürüteceğini vurguluyor. Çizgi, cspri kalitcsi, evrenscllik gibi karikatürc temel oluşturan öğclcrin gözardı edilmcsini de cleştiren Aykanat, "Bir çizim yapılıyor o kadar. Ama bunlar da gözü rahatsız eden çızgiler" diyerek sürdürüyorkonuşmasını. Karikatürün evrensel bir dil olduğunu yineleyen Aykanat, Türkiye'de bu dilin karşılığını bulamadığını, siyasi liderlerin kankatürize edilmesinde de aynı sıkıntıyla başanlı olunamadığını belirtiyor. Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi'ndeki Felsefe öğretmenliği bugünlerde sona erecek olan Aykanat, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde felsefe öğretim görevlisi olarak çalışacak. Bursa Hakimiyet Gazetesi'ndekiçizgilerinidesürdürecek. ^ C U M H U R İ Y E T OERGİ 3 T E M M U Z 1 9 9 4 S A Y I 412 içeriksiz karikatürler Kankatürün insanlığın gclişimine katkıları nelerdır? Bu soruyu "lnsanlann oluşturdukları anlayışların yayılmasında karikatür dığer sanatlar gıbidir" diyerck yanıtlıyor Aykanat, "lnsanlar onu kendi amaçları doğrultusunda kullanırlar. Savaşlarda düşmanın moralini bozmak için karikatürler uçaklardan atılabılıyor veya bir yöneticiyi, politikacıyı küçük düşürmek için yapılabiliyor." Yağcılık için de karikatür, zavallı ve savunmasız bir araç. Karikatürcü toplumda geçerli yüce değerleri benimsemişse, halktan yana, çocuktan yana olmak gibi değerleri taşıyorsa insanların olumlu yönde gelişmesini sağlar. Buna inanıyor Aykanat. Karikatürün gelişmesi içinse gazete ve dergi yöneticileri ikna edilmeli. Okuyucular kankatürden haz duymalılar. Aykanat, alelacele yapılan içeriksiz ve biçimsiz karikatürlere prim verilmesine karşı. Yazıişleri