Katalog

AFİŞ S e ç l c i K u r u l : Yurdaer Altıntaş, Metin Deniz, Mengü Ertel, Sadık Karamustafa, Tan Oral. • TÜLAY ULUKILIÇ 1961 'de îstanbul 'da doğdu. 1982yıhndalstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü 'nden, 1990 'da da MSÜ Grafık Bölümü 'nden mezun oldu. 199092 yılları arasında bir basın kuruluşunda, 199293 yıllarında ise Repro Reklam Ajansı 'nda art director olarak çalıştı. Halen Cenajans 'ta görevini sürdürüyor. Ulukılıç evli. Tiilay Ulukılıç: Afiş, gnalik tasarımların başrol oyuncusu | cden uğraşı alanı olarak afışi seçtiğine ilişkin soruya, "Grafık tasanm atanında en etkili ve dolaysız ilctişim aracı" yanıtını veriyor Tiilay Ulukılıç. Ona göre, afışte diğer alanlarda olmayan bır şey var. O da mutlakabir'mesaj" taşıması. Bu mesaj aranırken de insan hem kendini hem de çevresini sorguluyor. "Bu fark" diyor Ulukılıç, "afışi, grafık tasanmları arasında başrole oturtuyor." Mezun olduğundan bu yana grafık tasanmıyla uğraşan Ulukılıç'ın afışle uğraşımı sınırlı. Çünkü çok nadir geçiyor eline afış. Yarışmaların giderek azalmasının dabir sonucu bu. Bu nedcnle elinc afış geçip de heyecanlanmayacak bir tasanmcı düşünemiyor. Çevre konusundaki afışini hazırlarkcn zorlanıyor Tiilay Ulukılıç. Sözü ortadan kaldırmalı ama nasıl? Giderek nesli tükenen canlıların dolaysız anlatımı olmalı bu. Bunun için de ciddi ciddi düşünmck gerekiyor. Çünkü mesaj doğru ilctilmeli. Bir kitap kapağı ya da broşür yaratmak gibi değil ki. Once sorgulamakkaçınılmaz. Ya teknik? Ulukılıç, afışte çok değişik tekniklerin kullanılabilcceğını söylüyor. özellikle de bilgisayarın kullanımıyla son dört yıldır olağanüstü afışler yaratılıyor. Tasanmcı her türlü teknıği kullanabilir, ama bu mesajınızı en iyi iletcbileceğiniz bir teknik olmalı. Düşüncenizi en iyi iletebileceğiniz tekniği bulmak da sanatçının işi. "Şu teknik, bu teknik banayakın"diyemiyorUlukılıç. Odül kazanan afışinde sadece üç renk kullanması isc kullandığımesajlabağlantılı. Türkiye'de afış sanatçılan arzulanan yerde mi? Ulukılıç'ın bu soruya verdiği yanıt ise ülkemizde çok iyi, hatta uluslararası düzcyde tasarımcılann bulunduğuna ilişkin. Yeni kuşak tasanmcılar geliyor ki bu kuşakla, daha da yetkinleşecek afış. Ancak, yine de afiş gönüllü insanların üzerinde çalıştığı bir alan. Çünkü fınans kaynağı az. Kuruluşların desteği yok dcnilecck kadar az. Türkiye'dc grafık tasarımın hızla geliştiğinc inanıyor Ulukılıç. Şimdiye kadar reklam ajanslarında bır bölüm olarak kalmış grafık tasarımın artık bu biçimin içinden çıkmak istediğini söylüyor. Çok yakın bir gelecekte de tasarımcılann, ajanslardan bağımsız tasanm stüdyolan kuracaklarını ve buralarda reklam ajanslan temposunda akla ilk gelen işi "kolay beğenilen hoş işleri yapmak yerine" düşünerek, sorgulayarak iş üreteceklerini düşünüyor. Kcndisi için bıçtıği gelecek de bu doğrultuda, kendi stüdyosunu kurabilmek. len afış sayısı bir. Ancak Türk afışinin dünya afışi içinde bir yeri olduğuna, giderek de büyüyen bir yeri olduğuna inanıyor. Son yıllarda uluslararası yayınlarda, sergilerdc ve bienallerde daha çok sıklıkta Türk tasarımcılann işleri görülüyor. Artık Türk grafık tasanmcıları kendi sınırları içinde değil, uluslararası standartta üretmeye çalışıyor. "Çok olumlu bir gelişme bu" diyor Ulukılıç, "Durum böyle iken yani Türk afışleri uluslararası yayınlarda, scrgilerde yer alırken bizde hala afış yapıştırmak yasaktır." Afışle insan kendisini ifade edebilir mi? "İnsan kendisini ifade etmekten çok mesajının doğruluğuna önem veriyor" diyor Ulukılıç, "mesaj doğruysa hem insanlara hem de çevresine kendisini ifade edebiliyor." İyi de mesajını çeşitli ncdenlerle yanlış sunmaya kalkışanlar, doğrunun peşinde koşmaktansa kendisini düşünenler yok mu? "Var" yanıtını veriyor Ulukılıç, "her yerde olduğu gibi afışte de böyle bir yaklaşım kaçınılmaz." %fiy İ 'fŞpP' DuvartnseslaTlş Afışte, sözün, fotoğrafın, resimin, rengin bir sının yok Ulukıhç'a göre. Ister sözü kullanın, ister pop renkleri, ister notür renkleri. ö ncmli olan mcsajınızın doğru olması ve iletilmesi. Duvarlann sesi, sözü afış. Kimi zaman bir fotoğraf, kimi zaman bir resim, kimi zaman da bir söz, o resmi görülür ve anlaşılır kılıyor. Afış, rcklamcılık alanında kullanılan bir sanat. Reklamcılığın ilk hedefı ise pazar vc kazanç. Bu afış sanatçılannı sınırlandırmaz mı? Ulukılıç, afışi, ticari ve sanatsal diye ıki kategonye ayırmıyor. Ticari bir afış yaparken de sanatı düşünmek, bir şeyi yaratmak, çekici kılmak zorundasınız. Ticari afış de sanatsal afış de sonuçta bir şeyleri pazarlıyor. örneğin bir deterjan afışi yapıyorsunuz, düşünmeniz gereken şey, "Nasıl daha iyi satabilirim." Bunun için de öyle bir mesaj bulmalısınız ki insanlar o deterjansız yapamayacaklarını düşünsünler... İyi de bu pazarlamada afış yapan kişinin sorumluluğu, düşüncelerinin payı ne? Bir pirinç reklamında tstanbul'un duvarlannı süsleyen bir kadının elinde pirinç fotoğrafının altındaki yazı, "Beni yemeye doyamayacaksınız." Bunun sorumluluğu kimde? Pirinçten çok kadını pazarlamayı hedcf alan bu afış için bir sözcük bulamıyor Ulukılıç. O tasarımcının kendisine, mcsleğine grafık sanatına saygısızlığından başka bir şey değil. Ama bilınçli tasanmcılar çoğaldıkçabu sorunlarda kalmayacak. Bir soru daha, "Afışin görselliği kalıcılığın önündecngel mi? " Bu eğerbirparti afışi değılse, geniş kitleleri hedefliyor ve sosyaltoplumsal konular taşıyorsa böyle bir kaygı taşımamalı sanatçı. Bu tür afışler zamana karşı direnebiliyor, tıpkı "yazı" gibi... ^ "An? yapışttpmak yasaktıp" Ürctilcn afış sayısına baktığında diğer ülkclerlc Türkiyc arasında oldukça büyük bir fark olduğunu vurguluyorUlukılıç. Diğerülkelerde on afış üretilirken Türkiye'de üreti Cumhuriye! 1994 Yunus Nadl Aflş ÖdOIO'nOn konusu "Çavrvydl. C U M H U R İ Y E T DERGİ 3 T E M M U Z 1 9 9 4 SAYI 432 16