Katalog

N H Ü L Y A AT T U F A N Merhaba, Biz, Cumhuriyet DERGİçalışanları, Alman asıllı Meksikalı ressam Frida Kahlo 'yu Rauda Jamis 'in kitabından tanıyıp çok sevmiştik. Nasıl birgüncellikygkalarda kapak konusuyaparız diye düşünürken, 40. ölüm yıldönümünün temmuz ayına rastladığınıfark ettik. Kitabından yola çıkıpyaşam öyküsünü ve resimlerini tamtmak için tam harekete geçmiştik ki bu kitabı Türkçe 'ye çeviren Hülya Tufan 'ın da Frida Kahlo 'yu bizler kadar sevdiğini keşfettik ve buyazıyı yazmasını ondan rica ettik. Frida Kahlo tüm acılarım ve tüm tutkularını tuvale dökmüş bir kadın. 1950yılında çokağır hasta iken yazdığı bir mektupta şöyle anlatıyor kendini: "Istediğim gibi olmak istiyorum çılgmlıkperdesinin ardında. Bütün gün çiçeklerle ilgileneceğim; acıyı, aşkı veşefkati resmedeceğim, başkalanmn aptallıklarına yürekten güleceğim, herkes 'zavallı çıldırdı' diyecek (özellikle de kendime güleceğim). Öyle bir dünya kuracağım ki ben yaşadığım sürece, bütün dünyalarla uyum içinde olacak. Yaşayacağım gün, saatya da dakika. hem bana hem deherkeseait olacak... " Bu çok özel kadın, ölümünden 40yıl sonra hâlâ dakikaları elinde tutuyor. lyi bir hafta dileğiyle, tpek Çalışlar Not: Eskişchir Anadolu Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Atila özcr, dergimizc yayımlanması isteğiyle bir mektup gönderdi. 1994 YunusNadi Karikatür Ödülü alan Ahmct Aykanat'ın, karikatür dersinin ilk kez Uludağ Üniversitesi'nde programa alındığına ilişkin sözlerinde bir yanılma olduğunu hatırlatıyor. Özer, Açık öğretim Fakültcsi'ndc 10 yıldır karikatür dersleri venldiğini ilctiyor. CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN YENİ GUNHABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU. HİKMET ÇETİNKAYA • GENEL YAYIN DANIŞMANI ORHANERİNÇ «YAZIİŞLERİ MUDURLERİ DİNÇTAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİMYILDIZ • YAYIN YÖNETMENİ İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN. AYNUR ÇOLAK • REKLAM.REHAIŞITMAN KAPAK: NİCKOLAS M U R A Y (1938) Tutkunun ve acının lnsanlar, doğum tarihim konusunda ne yapacaklannı asla bilcmcmişlerdir. Ne zaman doğdu bu kız? 6 Temmuz 1907'de mi, yoksa 7 Temmuz 1910'da mı? (...) Ben bir devrimle birlikte doğdum. Duyduk duymadık dcmeyin. Gün ışığını görünceye dek isyanın coşkusuyla dolup böylc bir ateşin ortasında doğdum ben. (...) l9lO'da doğdum. Yazdı, kısa zaman sonra El Gran Insurrecto Emiliano Zapata Güney'i ayaklandıracaktı." Bir anlamda sıradan, güzel bir çocukluğun henüz ortasındayken, 1913 yılında, yakalandtğı çocuk felci, tüm yaşamını etkileyecek bedensel acı ve sakatlıklann yalnızca başlangıcını oluşturmuştur. Kazavetutku 1922 yılında, annesinin, biz Türkiyeli çocuklara pek de yabancı olmayan "Ama o okul kız oğlan kanşık. (...) Ne bileyim, onca oğlanın arasına gitmesi pck uygun değilmiş gibi geliyor bana (...) kızımız o okula gıderse tamamen dinsiz olacak" türünden kaygılarına rağmen Frida, iyı bir yüksek eğitimin zorunlu öncülü olan Ulusal Hazırlık Okulu'na başlar. Dönem, coşkulu bir devrim ruhunun egemen olduğu, bir yandan ulusal değerlerin, köklerın ycniden keşfcdildiği, öte yandan kültürel ctkinliklenn yaygınlaştınldığı dönemdı; Frida da bu ortamla bütünleştı Kocası Diego Rivera'yı da okulda gördü ilk kez: Ünlü ressam Rivera. 1922 yılında, Kültür Bakanı tarafından Ulusal Hazırlık Okulu'nun amfısine bir duvar resmi yapmakla görevlendirilmisti. 1925 yılında. ilk aşkı Alejandro'ylabırlıkte bindiği bir şehir içi otobüsü, trenle çarpıştı. ölümden kıl payı kurtuldu. Kendisi, "lnsanın çarpışmanın farkına vardığı, ağladığı dogru dcğil. Gözümden tek damla yaş akmadı ve demir çubuk, kılıcın boğayı delmesi gibi, beni deldi geçti" diye anlatır o anki duygusunu. Beli, sırtı ve kasığından yaralanan Frida, uzun süre yatağa, hareketsizliğe mahkum kalır. Iştc, o bitmck bilmez yatalaklık günlerinden birinde, annesinin öncrisiyle, yatağının üzerine bir ayna yerleştirilir. Fnda "günlerimin, gecelerimin celladı" olarak nitelcdiği bu aynanın gerçektc, kendisinc bambaşka bir dünyanın kapısını açtığını görecektır: "Ama bu üzerime gelen aynanın altında, bırden şiddctli bir resmetme duygusu uyandı bende. (...) Klasik biçimde, öğrenmek için bir modelden yararlandım. Bu model bendim." Frida Kahlo'nun yapıtında "otoportre"lerinin tartışılmaz ağırlıktaki yerini anlamamız pek zor değildir. Belki de Frida'yı Frida yapan, geçirdiği kaza ve bu kazanın sonrasında içinde doğan D E R G İ 1 7T E M M U Z 1 9 9 4 S A Y I 4 3 4 MVMit kansı Frlda'yı, • ay aralıktız yattıftı hastanad* zlyaret •darfcan. (19SO) 1926'da çakllmlf bir all* fotoftrafı. Erkak kıyafatlyl* ortada duran yakışıklı", Frida Kahlo. 2 C U M H U R İ Y E T