Katalog

6 Sinemayla Uktanışmam bir kutuyoluyla olmuştur. Bir sinema kutusu. Bu kutuyu tek kişilik şovyapan biradam taşıyordu. Bu tek kişi söylüyor, yönetiyor, hikâye anlatıyor ve çeviriyordu. önceleri kovboy filmlerini, savaş vegangster filmlerini tercih ediyordum. Daha sonraları zevkim değişti vefilmlerde sosyal içerikler aramaya başladım. Çocukluk dönemifılmlerim Viva Zapata ile yerini sosyal içeriklifılmlere bırakmıştu Bu dönemlerde hâlâ politik olarak bilinçsizdim ve sanat konusundapek birşey bilmiyordum. « vatandaşlıktan çıkarmışlar" dedi. Gözleri faltaşı gibi açılmıştı. "Nasıl böyle bir şcy yaparlar. Ben Türkiye aleyhıne çalışıyormuşum?" diye söylendi. Türkiye alcyhinc çalışıyor sözcüğü de onu çok etkilemışti. Yılmaz Güney yurtdışında iken de yeni filmler yaptı, yeni film projeleri vardı. Arjantinli yönetmen Solonas'ın Güney (Elsud) niminin başında Yılmaz Güney'e filme katkıları nedeniyle teşekkür ediliyor, nedir bu teşekkürün nedeni? O film, Solonas'la bir dayanışma örneğiydi. Solonas çok daha önceden beri sürgündeydi. 10. yıhnı falan dolduruyordu. Yılmaz ise henüz yeni çıkmıştı. Onun bir filmini seyretti vc çok bcğcndi. Ve uzun yıllardan beri film yapamadığını görünce maddi katkıda bulundu. Yılmaz Güney, Cannes Film Festivali'nde Yunan yönetmen I9«2 CAKNES rlUI FfSTtVAlJ ALTOi nUMlYE OMIÜI Costa Gavras'la birincilik ödülünü paylaştı. Sonra da dosC oldular. Bu dostluk nasıl gelişti? lkısi dc bılınçh ınsanlar oldukları için iki ülke arasında kışkırtılmak istenen düşmanlığın rejimlcr tarafından ortaya çıkartıldığının farkındaydılar. Ortakçalışmalarıoldumu? Ortak çalışmanın hazırlıklan sürüyordu. örneğin Gavras onu bir fılminde oynatmayı düşünüyordu. Fakat teklif etmeye çekındiğinı söylemişti. Tam olarak hatırlamıyorum. Ama galıba bir devrimcı rolüydü. Birlikte prodüksüyon yapabilirlerdi. Yılmaz'ın kafasında bir sürü hikâye vardı, bir sürü senaryo vardı. Zaten Yılmaz'ın önemi burada. ttalyan yönetmenlcr Taviani kardeşlerle sonradan ltalya'ya gittiğimde görüşmüştüm. ttalyanca da bildiğim için aramızda sıcak bir dostluk oluştu. Bana Yılmaz1 ın çok büyük bir yönetrnen olduğunu söylcdilcr. Önemi de şura "N mayabaşlıyoruz. Filmleri yasaklandığında Yılmaz Giiney'in hayatta olduğunu söylcdini/. llk duyduğu /.aman nasıl bir tepki gösterdi? Bu uygulamalar vatandaşlıktan çıkanlmasıyla birlikte başladı. Doğrusu çok üzüldüğünü itirafetmeliyim. Ben oüzüldüğüiçin çok üzüldüm. Yoksa, sadece kağıt üzerinde bir işlemdi bu. Son derece önemsiz ve geçersizdi.ÇünküYılmazGüney'inkökleri ülkesinin çok derinlerinde. însanlannın yüreklerinde, bilinçlerinde. Türkiye sinema tarihine damgasını basmış, iz bırakmış bir sanatçı. Düşünür, mücadcle insanı Yılmaz Güney. Üzüntüsünü nasıl ifadeetti? Bana döndü, "Fatoş biliyor musun beni 1 Nisan 1937'de Adana'nın Yenice Köyü'nde dünyaya geldi. llk ve orta okulu okurken pamuk işçiliği, bağ bekçilığı yaptı, gazoz sattı. Sinema ile ilk kez 13 yaşında kavgalı dövüşlü filmlerin gösterildiği fukara sinemalarında tanıştı. Lise yıllarında hikâyeler yazdı. 1956'da bir edebıyat dergisinde yayımlanan öyküsu yüzünden komünizm propagandasından 1.5 yıl hapis cezası aldı. Sinemacı olmaya cezaevinde karar verdi. llk kez 1958'de Atıf Yılmaz'ın yonettiğı "Bu Vatanın Çocuklarfnda oynadı. Sinemanın her alanında çalıştı. "Çirkin Kral" olarak tanındı. 1970'li yıllarda "Çirkin Kral" olmaktan vazgeçip tarzını değiştırdi. Umut filmi bu dönüşün ilk önemli filmi oldu. 12 Mart askeri darbesinden sonra Mahir Çayan ve arkadaşları davasından tutuklanıp yargılandı. 19/4 af yasasıyla özgürlüğüne kavuştu. Hapısten çıktıktan sonra Endişe filminin çekimi sırasında Adana'da Savcı Safa Mutlu'yu oldürduğu iddiasıyla tutuklandı. 18 yıl hapse mahkum oldu. 1981'de izinli olarak çıktığı cezaevine donmedi ve yurtdışına kaçıp Fransa'da yaşamaya başladı. 1983'teyurttaşlıktan çtkartıldı. Kendisiyle ılgıli her şey sıkıyönetim tarafından yasaklandı.Yol filmiyle Cannes Film Festivali Bırıncılık ödulu'nu aldı. 9EylüM984'te Paris'te öldü. Yönettiğı, senaryosunu yazdığı ya da oyuncu olarak rol aldığı fılmlerınin sayısı116. 35'in ' ü t n e y ri v sü d e l e aldı. 6 kıtap ve çok sayıda senaryo yazdı. Üç kez evlendi, iki çocuğu oldu. YILMAZ GÖNEY YOL D E R B İ 2 9M A Y I S ^^^^^^K^^^^^^^^^m ^^^H^^^^^^^Hf ^^^^HİHIHPP^^^^^^Br' yabancı sinema ödülü C U M H U R İ Y E T 1 9 9 4 S A Y I 4 2 7