Katalog

Yeni Zelanda Popülarite artan ülke T Son aylarda Azalllkl* d * kadınUır arasında "kaçıp gltmck" Os*rln« «akalar yapılıyor. Bu «ohbsttorin hsdaf Olkasl ls« çok uzaklarda. lirsiniz. ürkiye'de son politik ve ekonomik En ünlü tropikal ağacı kauri ve kiwi meykrizden sonra en çok konuşulan kove bahçeleri kıyıları sizi bekliyor. nu "dünyanın neresine gidelim?". YeniZelanda'nınbirdiğerözelliğiyabaHemen ardından Yeni Zelanda günni memeli hayvan türlerini banndırmayan deme geliyor. Yılbaşını orada geçirdiğimi bir kara parçası olması. Sadece domuz ve duyan bilgime yüz sürmeye geliyor, orası geyik bulunmakta adada. Kuş ve deniz nasıldıröğrenmeye calışıyor. canlıları açısından ise bir cennet. Bu neEdebiyatımızda bir "Yeni Zelanda" üdenle sembolleri bir kuş; kutsal kivvi. Kiwi topyası Ziya Osman Saba ve Cahit Sıtkı uçamayan, ürkek ve az görünen iricc bir döneminde olmuştu. Bu ütopyonın 94'te kuş. Argoda kiwi Yeni Zelandalı anlamınyeniden gündeme geleceğini kim düşleyeda kullanılıyor. Mao sözcüğü de zaten Pobilirdi? Yazarlarımız o dönem Fransız edelinezya dilinde "kuş" anlamına geliyor. biyatından etkilenerek böyle bir ütopyaya Yeni Zelanda'da bulunan çok büyük prebağlanmışlar, ya şimdi? historik bir kuş anlamında da kullanılıyor. Gözlerinizi kapattn sizi Yeni Zelanda'ya Kısacası kuş, mit ve totemlerde önemlı bir uçuralım. Masmavi Pasifık'in içinde uzayer tutuyor. Maoriler için nan Yeni Zelanda ekvaherşey in bir ruhu ve öykütorla Güney Kutbu'nun sü var zaten. Animizm en tam ortasında yer alıyor. yaygın dinsel inanış, tüm Küçük bir soru işareti gibi doğanın ve yaşayanlann iki adacıktan oluşuyor. Aruhları saygıya değer onvustralya'dan 1500 km. lar için. Toprak ana ve ve Antarktika'dan sadece gök babadan doğdukları2300km.uzakta. na inanır efsaneleri Papa Yeni Zelanda denizden ve Rangi. Çocukları ışık doğduğunu her an sizc ve hava, Tu savaş tanrısı hissettiren ve insanları da ana babasını bile öldürdenizden doğan bir kara mek isteyen kötü tanrı, parçası, inanılmaz güzeldoğa tanrısı Tane. Onlalikteki yeşillikte ve zennn öykülerinde de kızıl ginlikte bir doğa; yağmur çamurdan yaratılarak kaormanlannın görkemi büyüleyici, nefıs ve heye Y«nl Zalanda'nın y«r1ll«riı Maoriltr dın y eryüzüne getirilir. ölüm tanrıçası karanlıklar canh kıyılar, dalgalann prensesidir. Tüm bunlardan Maui doğar. çıldırdığı koylar, tepeler ve tepeler, onu izBalina avcısı büyük balıkçı. leyen karlıdağlar, sonsuzluk duygusunu veren denizin karşıtı düzgün otlaklar ve Böyle uzayıp gidecek binlerce efsane ve koyunlar.koyunlar... mit var. Tarihi öyküler yanısıra birçok ritüel yasamlan tabularla donanmış. "Mana" Maopilep denilen prestij moral yaşamlarının anlamı. Bu benzersiz doğal güzellik karşısında Antik dönemden kalma yerleşim yerleri Yeni Zelanda'yı kanolarından gören Maobugün de yerleşim birimi. Waimangu terrilerhaykırmışlar: Aotearoa! mal bir alan. Bu vadiye girince gözlerinize inanamazsınız, çünkü kızıl renkteki topra"Uzun beyaz bulut ülkesi"ne Polinezğın her yanından dumanlar çıkıyor, çamurya asıllı yerlileri böyle yerleşirler. Kuzey lar fokurduyor, kayzerler fışkırıyor. Fanve güney adasından denize bakarken ufuktastik bir dünyaya düştüğünüze emin oluta Kaptan Cook size el sallıyor sanabiliryorsunuz. Taban sıcak, eliniz sıcak kayaya siniz. llk gelen beyaz Hollandalı Abel Tasdokunamıyor ve her yanınız buhar içinde. man 1642'de adayı keşfetmiş. Maoriler 110 yaşında yaşlı Maori bilicisi size Taraise bin yıl önce yerleşmiş. wera dağının hayalet kano öykülerini anlaDünyanın dışında gibisiniz, son buluntır. "Dağ tabulara uyulmazsa patlar ve her muş yeni bir kurbağa türü müzede sergiyanı lav kaplar" der. Çünkü bunu yaşamışlenmekte. Burada hâlâ yeni şeyler bulabi lar. Pohutu kayzeri fışkınr yanmızdan sıcak her yanı yalar. Te VVairoa köyü antik dönemde lavlar altında kalmiş bir Yeni Zelanda "Pompei"si denebilir. Yeni köy ise dağın altında kurulu. Altta kaynayan sıcak sularda binlerce yıldır olduğu gibi yemeklerini pişiriyor köy halkı. Köyün içinde tahta ızgaralardan buhar çıkıyor ve sepetlerde yemekler bu termal enerjiyle pişiriliyor. Çocuklar bu suda yıkanıyor, bulaşık çamaşır için daima sıcak su var! Birdenbire müthiş bir gökkuşağı çıkıyor ve siz ona binipgidinartık. Volkanik arazinin büyüleyiciliği yanısıra mağaralar, şelaleler, göller ve asma köprülerden baktığınız azgın sular size yeni keşfettiğiniz bir kıtada olduğunuz duygusu venyor. Heyecan duyuyorsunuz. Maoriler için dövmenin özel bir anlamı var. Kadın erkek dövmeli. Kadınlarda çenede, burunla çene arasındaki bölgeye çeşıtli desenlerde dövme var ama burunlarını balık kemiğiyle süsleyen eski şefler yok. alt kültür kabul ederek onlan yok etmiş veyaciddı yozlaşmalarsağlamıs. Yağmur ormanlarını kesip tarlalar açan lngilizler sıla hasreti nedeniyle burada birebır küçük lngiltere kurmuşlar, bugün tngiltere'de bile bulamayacağınız 16001700 dönemlerinin mimarisinde şehirlerde nostaljik yaşayabilirsiniz. Bugün ortadan kalkmış tngiliz gelenek ve yiyeceklerini Yeni Zelanda'da bulabilirsiniz. Tüm altyapı lngiliz standartlarında gerçekleştirilmiş. Düzenli, yeşil ve maket gibi kentler. 70 milyon baş küçük baş hayvanla dünyada üçüncü üretici durumunda ve yün ihracatında da dünya üçüncüsü. Süt ürünlerinde dünyada bir numara. Yarı tropik meyve ihracatında ünlü aynca. Belki bu nedenle bir dakika otuz saniyede koyun kırkma gösterisi turistik! Golf ve kriket sahaları muhteşem, deniz sporlannın her türü yaygın ve yat yarışmalan dünyaca ünlü. Horse trecking ve dağ yürüyüşmenzilleri çok ilginç. Her türlü deniz ürünü "jumbo" boyutlarda ve sudan ucuz. Şarapları çok güzel. Küçük Inglltero Her türlü lngiliz içkisi ve birahaneleri Bugünkü Yeni Zelanda'ya bakarsak; bir (pub) istemediğiniz kadar. Her şey iyi gümeclis ve başında Kraliçeye bağh Guver zel de, burada tek sonın olsa olsa, sessiznör var. Bu kadın vali Maorilere birçok hak lik. Ortalıkta insan kıtlığı var. En kalabatanımış. 98 kişilik meclislık kent Auckland te beş tane Maori var. 800.000 kişi. Toplam Tüm isimler Maori dilinüç milyon insan var de yeniden düzenlenmiş. zaten. Ama bizde buÇünkü lngilizler adaya lunamayan özende ve geldiklerinde Maori dilinbaşanda sanat galeride konuşulmasını yasakleri, müzeleri, tarih lamışlar. Bu nedenle Ma\e etnoloji müzeleri oriler dillerini kaybetme var. Maoriler büyük tehlikesiyle karşı karşıya estetik değerler üretkalmışlar. Şimdi, 100 yıl mişler ve hepsi topsonra, kendi dillerinde olanmış. Müthiş kanokullar açmışlar ve ana olar, tahta oymacılığıkulu dahil çocuklanna nın şaheseri sayılacak Maori dili ve gelenekleriMaori meeting houni ögretiyorlar. Maorilese'lar (toplantı evi) rin içi yine de hınçlı, bize ve nefıs bir doğa mübile "beyaz adam" diye zesi. Kütüphanesi bihitap ediyorlardı ismimile çok değerli. zi söylemeden. Ne zaman Eğer dönmemek üki şoförümüz olan Maorizere bir yere gitmek ye sömürgeci beyazlaristerseniz, en uzak ve dan olmadığımızı anlaten iyi yer Yeni Zelantık, dili çözüldü. Batı külda'dır. Şimdi gitme türü girdiği tüm kültürleri Klwl bahçasind* kayH.. vaktidirbelki. C U M H U R İ Y E T DERGİ 2 9 M A Y I S 1 9 9 4 S A Y I 427 18