Katalog

D İ L E K Z A P T Ç I O f i L U Okuma alışkanlığmızı değiştirin! Hannover'de açılan dünyanını en büyük elektronik medyalarfuarı CeBÎT'e bu yılpek deyeni olmayan bir ürün damgasını basıyor: CDROM er yıi olduğu gibi bu yıl da 16 martta manız gerekiyor bilgisayannıza. Sonra ne mi dünyanın en büyük elektronik medyaoluyor? 12 santimetre çapındaki küçükdiskte lan fuan "CeBIT" kapılannı ziyaret680 Megabyte'a kadar bir hafıza var. Üzerinçilere açtı. Hannover'de sekiz gün südeki "şerit" spiral biçiminde açıldığında 6 kiren fuara 5700 fırma standlanyla katılıyor; lometre uzunluğuna vanyor. Bir ÇDROM'a 600 bin ziyaretçi bekleniyor. Softvvare'den 500 milyon harf/işaret sığıyor; bir başka decep tclcfonuna kadar elektronik haberleşme, yişle ortalama ebatta 200 bin kitap sayfası; yabilgiişlemin her türlü alanını kapsayan Ceni her biri 500 sayfalık 400 adet kitabın içeriBit'in dünyada ikinci bir ömeği yok. Elcktroğini bir CDROM'a kaydetmek mümkün. Taniktc büyük pazar sayılan Kuzey Amerika'da bii bunu siz kaydedemiyorsunuz; sizin için bile fuarlara sadece üreticihazırlanmış şekliyle alıyor lerveprofesyonelkullanıcıve yalnızca okuyabiliyorsular iştirak edebiliyor. Hannuz ("Read Only Memory'7 nover'in özclliği, herkese aYazı yerine müzik de CDçık olmasi. Japonya'dan feROM'a kaydedilebiliniyor: len fırmalann ki bu alanda Bir diske HiFi kalitesinde lBM'den sonra pazarda en 74 dakika scs/müzik sığıbüyük paya onlar sahip seryor, yani ses yazıdan daha gilediğı mallan geri taşıma çok hafıza gerektiriyor. En ücreti vermemek için Hanbüyük hafıza yiyiciler ise renover'de son gün kelepir fısimler: Bir CD'ye yüz tane yatına satması, fuan "norresim/fotoğraf sıgıyor. Cemal insan" için en cazip kıBit fuarında sergilendiği gilanyanlardanbiri. bi, üreticiler ellerinden geleni yaparak bir diske 74 dakiCeBit fuarını gezen bir kalık ses, görüntüyü birlikte uzman, kuşkusuz sayısız kaydetmeyi başarmışlar ve yenilik ve ilginç ürün keşfe EnarJI sorunu olmayan monltftr. ortaya televizyon kalitesine decektir. Bizim gibi "amaerişmese bile seyredilebilen bir "film" çıkmış. törler" açısından da Windows için yeni yazılım programlarından oyunlara kadar bir dizi MozartbBfitoayarekrannda yenilik var fuarda. Ama bir ürün var ki, yeni olmadığı halde bu yıl CeBit'e damgasını basıCDROM, işte bu özelliklerinden ötürü yor: CDROM. medya alanında "devrim" olarak niteleniyor. CDROM'u üreticileri özellikle "bilgi banka"Compact Disc with Read Only Memory"sı" olarak sunuyorlar. Gerçi istenirse Shakesyani "Sadece Okuma Hafızalı Compact peare'den Mozart'a Orhan Pamuk'un büDisc"in kısaltması olan CDROM, adından tün romanlanndan Dede Efendi'ye kadar eanlaşıldığı üzre kayıt yapması mümkün olmaserleri CDROM üzerinden ekrana getirip oyan, yalnızca bilgisayar ekranınızda "okumakumak veya dinlemek mümkün. Ama insan, nıza" (ya da çalmanıza) olanak tanıyan bir hele bir de zaten bütün gününü büroda bir ekdisk. Bilgiişlem alanında dcvrim olarak sunuranın başında geçiriyorsa, eve geldiğinde aluyor CDROM: Çünkü basılı halde çok büyaklannı uzatıp divana yayılmak ve kitabını yük yer kaplayan ve masraf gerektiren bilgiyi okumak yerine neden yine masa başında roküçücük bir diskin içinde saklayabiliyor ve man okumaya kalkışsın? Fantezi üretmek serkullanabiliyorsunuz. best: Eger CDROM'un sadece okunabilir değil, kayıt 400kttapbtPcn«lrt8 yapabilir olanı çıksaydı, CcBitfuarında CDROM'un çok büyük yer belki ekran başına geçip bir kaplayışı, henüz her eve girmemesinden kayromanda keyfımizdc değınaklanıyor (ürcticifirmalarıniçi tabii ancak o şikl ik yapmak eğelncel i olazaman rahat edecek). Avrupa'da CDROM obilirdi,kimbilir(edebiyatçılayı 199'de patlak vermiş, ama CDROM'un lann haklı protestosu eşlistartı üretici açısından pek başanlı olmamıştı. ğinde tabii). Ama henüz bir 1993 rakamlan, CDROM satışlannın 199 l'e imkan olmadığına göre CDoranla dokuza katlandığım gösteriyor. ROM'un kitabın yerini al1996'da bu rakamın üc kat artacağından yola ması zor görünüyor. çıkılmakta. Almanya'daki milyonlarca bilgisayardan sadece 600 bininde CDROM olmaYine de bu tehlike var ve sı, ürünün hâlâ istenen ölçüde yaygınlaşmadıyayınevleriyle kitapçılar bu ğının, ama hızla yaygınlaşacağının işareti sayüzden baştan bcri CDyılıyor. ROM'a kuşkuyla yaklaştılar. Frankfurt Kitap FuaHer "byte"ın bir harfe tekabül ettiği CDn'nda ilk tanıtıldığı yıl CD Dilitai •ditöriuk ROM'u kullanabilmek için özel bir alet tak Ekranda duygu tercümesl Bilgisayartanndaki "modem" aracılığıyla dünyanın dört bir yanındaki "posta kutularını", yani teknik terimiyle "mailbox"ları kullananlar, aralannda bir de işaretlerden oluşan bir alfabe yarattılar. Metinleriyle haberleşen "mailbox" kullanıcıları bu sayede elektronik metinleriyle kişisel bir sohbetin mimik ve jestlerini aktarmaya çalışıyor. İnsan zekasına yaklaşan bilgisayar hâlâ yapılamadı; bilgisayarın en büyük eksigı ise herhalde duygulara sahip olmayışı. Yaratıcılarının "emotion" ve "icon" sozcüklerini birleştirip "Emoticons" adını verdikleri bu alfabede, nokta, noktalı virgül ve parantez gibi işaretlere suratlar çizilmeye çalışılıyor. "Emoticon"ları anlamak için başınızı sola yatırmanız gerek. H ROM bütün yayın aleminin gözünde şeytanın cisimleşmiş suretiydi. Diskin en azından şimdilik kitabın yerini alamayacağı anlaşılınca, büyük yayınevleri kendi CDROM'lannı üretip pazara giriş yaptılar. ABD'de en büyük üreticilerden biri konumundaki Compton, Arislo'dan Tolstoy'a kadar bir kütüphane külliyatını; 150 kitaptan 950 kitaba kadar, tek bir diske kaydedip isteyene satıyor, öğrcndiğimize göre bunun en iyi yanı, diskteki kitaplan printerinizden çıkarabilmeniz, yani yine kâğıda basabilmenizmiş... AnslklopedUerden telelon pehberlerUıe CeBit fuannda öğrendigimize göre, CDROM'un üç avantajı var, bunlar Ingilizce "Compression" (Yogunluk), "Retrival" (Yeniden Bulma) ve "Mültimedia" sözcükleriyle özetlenmekte. CDROM'un basılı kâğıda oranla avantajını yukarda anlatmıştık: 200 bin sayfanın küçük diskete sığmasi. Bu, üretim maliyetini de kitaba oranla çok düşürüyor. örneğin Almanya'da 500 sayfalık bir kitap kâğıdı, baskısı ve ciltlemesiyle en az 5 marka malolurken, CD 2 marka çıkıyor. CDROM tabii henüz tam tekamül edip istenildiği ölçüde yaygınlık kazanmadığından, hâlâ pahalı. Ama gelecekte bu mali avantaj, CD'nin lehine işleyecek. CDROM'un bugünden en hızlı yaygınlaştığı alan ise, edcbi eserler degil ansiklopediler, sözlükler. "Retrieval", yani "yeniden bulma"nın kolaylığı burada karşımıza çıkıyor. ömeğin bir çek fırması, Almanya'nın bütün telefon rehberlerini tek bir CDROM 'a sığdırmayı başarmış, bunu 100 marka satıyor Bir telefon numarasını öğrencbilmek için biteviye "lstihbarat'ı aramak gereksiz hale geliyor. Compton, Grolier, Bertelsmann gibi dünyaca ünlü ansiklopedi yayımcılan da yüzbinlerce sayfalık bilgiyi tek bir diskte emrinize sunuyorlar; bir kavramı aramak için tuşa basmanız yeterli. Bu kervana şimdi gazete ve dergi sahiplcri de katıldı: örncğin Almanya'nın başta gelen gazetesi Frankfurter Allgemeine Zeitung, bu bahar aylanndan itibaren yıllık gazete arşivleri çıkartmaya başlıyor. Gazetede her sözcük aranabiliyor. ömegin "Yeltsin" sözcüğunün geçtiği her makaleyi ve haberi, ekranınıza anında getirme imkanına sahipsiniz. Gazetecileri ve araştırmacılan, bilim adamlannı çok rahatlatacak bir gclişmc bu. Mültimedya" özelliğini ise, Mkrosoft fırmasının "Muzlk Aletleri Sözlü :] :0 :c :• :} :\ :? :Q :9 :6 :x :)8 :D :{ :l :) (: {:) (:)) <•) a :l 8: ] 8) B) Kalın kafalı Çığhk Hayal kınklığı Ofke Utandım "Oh olsun" Pipo içiyorum Slgara içiyorum Ağzının suyu akmak Papyonlu biri Geveze, boşboğaz Bıyıklı bir adam Yüzünü ekşitmek ,Asla konuşmayacağım "Hmmm" Blrinin profilden görünüşü Solak Saçını yandan ayırmış Dalgıç Gözlüklü Kalın gözlüklü Hintli Goril (Acaba "Türk" alfabede nasıl bir işaretle gösterilirdi? Batı gözüyle mutlaka fesli ve bıyıklı olması gerektiginden şoylemi:) [{ ğü"ndc görmek mümkündü. Her müzik aletinin görüntüsü ekrana geliyor, sesi işitiliyor, alet dilenen biçimde çalınabiliyor. Aynı şekilde Microsoft'un "Müzik Eserleri" diskinde Beethoven'in Dokuzuncu Scnfonisi'ni dinlerkcn aletleri tek tek birbirinden ayırmak, birleştirmek, aradan çıkartmak, eserin notalanna bakmak, tarihini öğrenmek mümkün. Alman uzmanlar, şu anda pazarda satılan CDROM aletlerinden üçünü tavsiye ediyorlar: Bunlann ikisi Apple firmasından. "Power CD"nin fıyatı 800 mark; avantajı yalnızca bilgisayara değil, ömeğin müzik setinize de adapte olabilmesi. Apple'ın "CD300"ün fıyatı 550 mark. Tavsiye edilen üçüncü alet ise Mitsumi "Fx 001 D". Bunun fıyatı 400 mark. Son iki alet sadece bilgisayarda kullanılabilini C U M H U R İ Y E T DERGİ 2 0 M A R T 1 9 9 4 S A Y I 4 1 7