Katalog

Anadolu 'da reklamıyla, haberiyle, açıkoturumuyla bir başka dünya yaratılmış. Yerel demokrasinin altyapısında artıkçeşit çeşit TV'ler var. ORAL ÇALIŞLAR Ö zel TV 'ler cenneti Ö usurluk, 18 bin nüfuslu bir Anadolu kasabası. Balıkesir'in bu şirin ilçesinde yerel seçimler nedeniyle canlı bir siyasi atmosfer oluşmuş. Şehrin genç belediye başkanı Tahsin Bozoğlu'nun kapısı olmayan başkanlık odasında taraftarlan kendisini sıkıştınyorlar. "Başkan bu adamlara neden o kadar yumuşakdavranıyorsun?Sanahertürlü saldırıyı yapıyorlar ,sen sakin sakin cevap veriyorsun. Herkes sana kızıyor. Bu akşam mutlaka farklı davran, ağızlarının payını ver." Bozoğlu, sıkılıyor. Yaşamdaki bütün ataklığına rağmen TV kamerası karşısında, sakin olmayı yeğliyor. Ancak ertesi akşam taraflarlannı memnun etmek için daha atak davranıyor. Rakiplerini sert bir dille cevaplıyor. Bu davranışının sıradan yurttaşı kızdıracağına inandığı için, yeniden yumuşak bir üslup benimsiyor. Susurluk'ta TV kamerası nereden çıktı diyebilirsiniz. Bu küçük Ege kasabasında iki tane özel TV yayını var. Yerel seçimler nedeniyle siyasete artan ilgi yerel TV kuruluşlannı da adaylara yöneltmiş. Hemen her akşam halk, TV'lerinin başında başkan adaylannı izliyor. Kahvehanelerde toplanan taraflarlar kendi adayını tıpkı maçseyredergibidestekliyor. Yaymlarsırasında büyük TV'lerdeki gibi araya reklam giriyor. "Balaban Tavukçuluk", "Aygaz bayıi", "Kent Giyim" gibi yerel esnafın duyurulannı içeren reklam spotlan belliaralıklarlayeralıyor. Seçim gezisi sırasında uğradığım hemen her ilçe ve kasabada, yerel T V yayınınatanıkoldum..Muğla'da, Bursa'da,Balıkesir'de, Çanakkale'de çok sayıda yerel TV yayını, etkinliğini sürdürüyor. Bu yayınlann bir kısmını, yerel gazete sahipleri fınanse ediyor, bir kısmını örneğin Bursa'da olduğu gibi işadamları örgütlüyor. QQnc«l FM'dan blr D.J. sahibi Çelebi'yi en çok da önümüzdeki günlerde çcrçevesi çizilecek yasal sorunlar düşündürüyor. Bir de gecenin ikisinde arayanlar var, "Yav şu suları akıtsanıza banyo yapacağız" diyenler. Çelebi sorunlannı şöyle sıralıyor: "Bu işi yasal statüye kavuşturmak artık zorunlu hale geldi. Sayı çoğalınca kalite düşüyor, fiyat kınlıyor. Frekanslanmız birbirine kanşmaya başladı. Kalifiye eleman yok, reklam yok ne yapacağız bilmiyorum. Oysa Erzurum, teknik donanım olarak iy i düzeyde." Dinamik ve Palandöken FM'lerde de çoğunluğu öğrenci 30'a yakın çalışan var. Çalışanların çoğu, radyolann sahibi Çelebi dahi "hem radyo hem evde" yatıp kalkıyor. Palandöken 24 saat kesintisiz, Dinamik ise daha çok haber, açıkoturum ve siyaset ağırlıklı yayın yapıyor. Birçok radyo istasyonunda her gün olduğu gibi Dinamik ve Palandöken'de de ilginç birçok olay yaşanıyor. lrfan Gürkan Çelebi bir gün canlı yayındaymış, kadının biri telefonda, "Hadi kalk gel evde kadın kadma toplandık çay içiyoruz" demış. S Televtzyon tamlpclsWen Ittasyon Bazı yerlerdc ise, örneğin Susurluk'ta bu işi TV tamircilerinin yaptığını söylediler. Aldıklan yerel reklamlarla yaşamlannı sürdürebiliyorlarmış. ö y l e bildiğiniz gibi pahalı bir iş değil diyorlar.. Radyolarla başlayan yayın patlaması , TV yayını alanına sıçramış ve her geçen gün yaygınlaşıyor. Başkan adaylan, yerel gazeteciler, halk tarafından bu yayınlar nedeniyle daha tanınır halc gelmişler. TV yay ınlannın en büyük etkisi yerel demokrasiyi güçlendirmesi olmuş. Halk oy vereceği adayı her gün, her saat karşısında görüyor, projelerini dinliyor. Notunu veriyor. Adaylar da halkın sürekli karşısında olmanın zorlamasını yaşıyorlar. Kendilerine çekidüzen veriyorlar, projelerini somutlaştınyorlar, diğer adaylardan iistünlüklerinikanıtlamaya gayretediyorlar. Hepkızlarmıolacak? Ancakherseferindeçaytekliflerigelmiyor radyo istasyonlarına. Bir başka gün yine canlı yayında çocuğun biri bir istek parçası istemiş. Kendisine, "Şimdi bir arkadaşı aldık, şarkının sonunda ara" denmiş. Ancak çocuk öfkelenip, "Hep kızları alıyorsunuz programa, ben de biraz sonra anama aratacağım" tehdidini savurmuş. Flash FM'in spikeri Nevin Ağırbaş 22 yaşında bir öğrenci. Rize'den Erzurum'a okumayagelmiş. Yayıncılıkeğitimialmamış ama doğrudan mikrofonla tanışmış. Nevin, "Buraya öğrenci olarak geldim ama radyoculuk tutku haüne geldi. Mikrofon benim için harika bir olay. Karşısına oturduğum zaman dünyayı unutuyorum"diyor. Nevin radyolann birbiriyle yanşını benimsemiyor, ayrıca Erzurum'daki amatör radyoculuğu da yeterli bulmuyor. En çok da istek programlarından şikayetçi ve radyo tiyatrosu yapmayı düşünüyor. Nevin 'in mikrofonu paylaştığı Duygu Çatmaz da onunla aynı düşüncede. O da öğrenci. Onun da tutkusu radyo tiyatrosu. Dileyelim "Erzurum radyocu!uğu"nda istedikleriniyapabilsinler. ^ C U M H U R I Y E T DERGİ 2 0 M A R T TV yayın patlaması bazı çevrelerde ise rahatsızlık yaratıyor. örneğin bürokrat kökenli particiler, "Buna bir çekidüzen vermeli kardeşim," diyerek tepkilerini dile getiriyorlar. Başıboş bir yaygınlaşma onlann canını sıkmış. Kim ne derse desin, yerel TV patlaması bütün eksikliklerine ve geri kültürel düzeyine rağmen yararlı bir işlev görüyor. Yerel demokrasinin altyapısını oluşturuyor. tnsanlanmız, ekran karşısında yerel sorunlannı tartışıyorlar, yerel gereksinmelerini dile getiriyorfar, farklı görüşten hemşehrileriyle kamuoyu karşısında tartışmak olanağı buluyorlar. Yerel TV ler, siyasi ve gündelik yaşama da bir yumuşaklık getirmiş. Herkes kamera karşısında kendisine çekidüzen veriyor, üslubunu düzeltiyor, çoğunluğun yumuşaklık isteğine uyarak dikkatli ve dengeli davranıyor. Tabii, her şey yerli yerinde değil; arabesk kültür, Anadolu'da da TV'leryoluyla yaygınlık kazanıyor. Ama bunun günahının daha çok merkezi TV'lerde olduğunu kabul etmek gerek. Yerel TV'ler, Türkiye'nin gündelik yaşamına hesaba alınması gereken yeni bir boyut kazandırmış. Siyasetiyle, ekonomisiyle, kültürüyle dikkate alınması gereken önemli bir boyut. ^ ÇeidıtüzenvspmaH... 1 9 9 4 S A Y I 4 1 7