Katalog

4ARALIK. 1994. SAYI 454 ÜRDÜN 3 Erkcklerde pantolonun yerım u/.un entariler, ayakkabılann ycrini terlikler alıyor. Başlarda muhukkuk kefiye sarılı Kadınlarsa beyaz ortülcrlc saçliinnı gi/.liyorlar Burada ınsanlaruı bakışları da farklı. Filistinli mültecılcr, gözlerinden okunan öfkeyle elc vcriyorlar kendilcrıııi Sokaklarda her köşe başında ckmek arası döner satılıyor. Ürdünlüler dönere 'çevirme' diyorlar. Sokak lokantalannın asıl gözdesi isc, tüm Arapülkelerininortakyemeği felafil. Ezılerek yeşil, garip bir bulamaç halinc getirilen humus ve fasulye karışırru, minık toplarhalinde yağa atılarak kızartıhyor ve ekmek arasında yeniyor. Ürdünmutfağında, felafil dışındatencere yemekleri, mezeler, kebaplar, tatlılar hep tanıdık. Ulusal içki 'arak' ise, Türk rakısının özkardeşi. Ordünlüler yiyipiçmeyi, dans edip eğlenmeyi çok seviyorlar. Başlıca eğlenceleri, eşdost, akraba düğünleri. Düğün törenleri, Türkiye'dekilere benziyor. Gelinle damat, düğün salonunuıı kapısında gelencksel gıysili erkekler tarafından karşılanıyor. Salona doğru ilerleyen çiftin önünde yürüyen erkekler topluluğu bir yandan tulum vc darbuka eşlığinde bı/.im Karadeniz oyutılarına benzer bir oyun oynuyor, diğer yandan da çifte iyi dileklerde bulunan bir tekerlemc söylüyorlar. Akrabalar, gelinle damadı alkış tutarak salona kadar getirıyor ve çiçeklerle donatılmış yüksek tahtlara oturtuyorlar. Bundan sonrası, tam bir Türk eğlencesı. Büyük kentlerde kadınlıerkekli, köylerde ise haremlikselamlık usulü, saatlerce göbekatılıyor ı u en a/ yarını saat dalıa ilerlcyeceksmız. Lut Ciolü de denen Ölü Deniz, dünyanın en alçak noktası. Deniz seviyesinden 400 metre aşağıda. tsraıl ılc Urdun'un arasında bütün durgunluğuyla, boylu boyunca uzanıyor. Yüzme bilmeyenler içın dünyanın en güvenli deni/ı (."ünkü tuz oraru normalden dört kat fazla Yoğun tuz ve mineraller, suya zehir gibi bir tad veriyor. Ölü Deniz'e ilk kez girenler için suyun üzerinde oturarak gazete okur gibi yapmak, cğlenceli bir oyun. Suyun kaldırma kuvvetınden emin olamayan yabancılar, başlarda ürkek. Su yüzeyinde dengelerini şağlamaya çahşıyorlar Sonra farkediliyor ki, Ölü Deniz hakkında anlatılanlar doğruymuş. Gazetelerle pozlar veriliyor, fotoğraflar çekiliyor Peki bu denizde batmak mümkün değil mi? Bir deneme... Hoop, su yüzüne geri dönüş. Bir hamle daha... Iıh.yineolmadı. Yabancıların bu ümitsiz çabalannı suyun üzerinde oturdukları yerden izleyenyaşlı Arapölü Deniz, yüıme bilmeyenler için dünyamn en güvenli denizi, çiinkü isteseniz de suya lar ise bu konuda deneyimli. Gülümseyerek batamıyorsunuz (üstte). Ürdün 'ün tarihi eserlerini, şatafath giysileriylegöz kamaştıran çöl başlarını iki tarafa sallıyor ve sohbetlerınekalaskerleri koruyor. Arap atlarımn ünlü zarufetine karşıhk, turistik develerin haîi harap. dıkları yerden devam ediy orlar. rash, MÖ Birinci yüzyıldan kalma bir kent. Bölgede kurulmuş 10 Roma kentinın oluşturduğu konl'ederasyonun en önemli ayaklanndan biri olan Jerash, tapınakları, aradan geçen bın yıllara başarıyla dırenmiş tiyatrosu, sütunlu yolları, hamarrdarı, dcv kemerlı kapıları, mukemmel kanal sistemi ve geniş meydanlanyla, çok gelişmiş ve zengin bir kent izlenimı veriyor. Jerash'ın geçmışı, Romalılardan ibaret değil Bronz Çağf ndan bu yana Bızans, Abbasi, sayısızuygarlığınelıdeğmışburayada. Herbırüıin ızlcrı açık ça gösteriyor kendini Ürdün'ün orta kesımindekı dağlar ve doğudakı çöller ise ırılı ulaklı kaleler, hisarlar, hanlar, çöl saray lanyla dolu. Bu topraklara pekçok sefer düzenleyen Haçlı ordulannın klırduğu kaleler, çıplak dağların ve uçsuz bucaksız, gi/emli çölün ortasında yapayalnız yükseliyor. Amman'ın batısındaki Ajlun kalesi, döneme ait yapılar arasında ayncahkh bir yere sahip. Haçlı ordularıru paskürten ve Kudüs'ü kurtaran efsanevi Arap sultanı Selahaddin Eyyubi'nin kendine üs olarak ınşa ettirdığı Ajlun kalesi, artık yaz akşamları IJrdün sosyetcsinin özelpartilerineevsalııplığıyapıyor. Ölü Deruz'e doğru, bir dağın en tepe noktasında, u/.erinde 'denız sevıyesı' yazan bir levha göreceksıni/, sakın şaşırmayın Olii Deniz'e ulaşmak ıçın, dağ yollarından aşağı doğ 'Gül kırmızısı' Petra Olü Denız'den güncye doğru yola devam ediyoruz. Dağlannarasındaki tarihi Petra kenti, göriip görebileceğiniz en heyecan verici yerlerden biri. Bir Ingiliz seyyahşairin deyişıyle, 'görmüş geçirmiş, gül kırmızısı bir kent'. (iörmüş gcçirmişliğı 8 000 yıllık tarilıınden, gül kırmızısı rcngi ise kumtaşlarının ilginç yapısından kaynaklanıyor. tsa'nın doğumundan 200 yıl kadar önce bu topraklara yolu düşen göçebe Arap halklarından Nebatiler, burada dağların arasına gı/lı bir kent kurmuşlar Yüksek dağların tehlıkelere karşı koruduğu kent, Nebatılerın güçlenmesınde önemli rol oynamış. Zamanla buralara^ Roma'nın izleri Ürdün'ün her köşesinde Roma lmparatorluğu'nun izleri var. Şımdiki adı Jerash olan Gerasa, bunlann en ıyi korunmuş olanlarından biri. Amman'a 45 kılomelre uzaklıktaki Je