Katalog

25ARALIK.1994.SAY1457 GEZİ 13 Mısır'da antik çağdan günümüze kalan anıtların en başında gelen ünlü Luksor tapınağında hızlı bir onarım sürüyor. Luksor tapınağına makyaj EROLÖZKAN ski Mısır'da, fıravunlann başkenti sayılan Teb'in büyülü gcçmişini görüp yaşamış ve Luksor kentine damgasını vurmuş bu harika ve dcv anıt, iç içe avlular, kulclcr, kapılar ve dcv heykcllcrle insanı görür görmez büyüler. Luksor, Nil'in kcnarına kurulmuş Mısır'ın cn eski kentlcrinden. Krallar vadisini karşıdan seyrcden bu kent, tapınağı ile ünlü... Yüzyılların tılsımını içinde saklı tutan Luksor tapınağı, Mısır'da gerçcktcn görülmesi gerekli yapılann başında geliyor. Yüzyıllan üst üste yaşamış ve gün görmüş bu çok öncmli anıt, ne yazık ki son yıllarda günden günc yıpranmışlığını hissettiriyordu. Çatlamış heykelleri, 2. Ramses de onarılanlar arasında. konturlan bozulmuş sütun başlıkları vc renkleri uçmuş frcsklerıylcnmiş. Daha sonra durmadan gcle yıpranmış kabartmaları teker tenişleyen ve büyütülcn yapı, dinsel ker elden geçirilmeyi bckliyordu. bir merkez olarak ünlenmiş. Ancak Şimdi, UNESCO'nun planladığı II. Ramses dönemindc yapıya ekleve hızlı birkorumaprojesi çerçevenenbüyükkulelıbirkapı ılcbirlikte si içinde onanlmayı sürdürdüğü ön avludaki dev heykeller ve yine yapının önyüzünde vc üçüncü Agirişin önüne dikılcn iki dikilitaş"omenofıs avlusundaki sütunlar hızla bclisk" o dönemin görkemli yapı sarestore ediliyor, yapı canlanıyor. natını günümüze yansıtır. Neresinden bakılırsa bakılsın, LukGeleceğe taşınacak kültür sor tapınağı üzcrinde zamanın ctkilcrini görmemek mümkün değil? Aslına bakılırsa pek çok çağda Pck çok köşesi yıpranmış ve değideğişikliğe uğramış ve durmadan işimler görmüş bu yorgun anıt, daha lavelerle büyütülmüş bir yapılar doğrusu tapınak komplcksi, şimdigrubudur demek lazım Luksor ilcrdc onarım iskelelcri altında yeçin... nılcştiriliyor, turistik makyajı tazeTapınak, kilise ve camiden olulcniyor? şan bir aradalık bunun kanıtı. özellikle eski bir kilisenin üzerinc konNİINchri'ninyanıbaşındayüksedurulmuş YehEbu ElHaccac Calcn bu kutsal yapının tarihi çok eski. mii ise tipik mimarisiyle insanı şaÜçüncü Tutmosis'in küçük bır dua şırtıyor. Yanı hcr şeyin üst üste olodasının çekirdck olduğu yapıyı duğu bir bırikim vc yüzyılların torçevreleyen, tapınak vc avlu, kral Atusunun karmaşası mıdır demek lamenofıs III. zamanındaycnidenyazım bunabilinmez? pılmış ve zarif kabartmalarla süs E Luksor tapınağı UNESCO 'nun planladığı bir onarımla dahayüzlerceyıl Pek çok belgesclc konu olan ve her gün akın akın gelen binlerce tunstin mcraklı bakışjarıyla tanışan bu kocaJapınak, şımdi hızlı bir şekıldc önümüzdckı turizm mcvsimine yetiştıriliyor, güzelleştıriliyor, Büyük giriş kapısını bekleyen devasa II. Ramses heykelleri onarılırken, csas onarımın iç kısmında, üçüncü Amenofis döneminde yapılan avlunun batı bölümünü çeviren sütunlar üzerinde yapıldığını söylemekgerekir... Girişin solundaki arşitrav bloklarının çatlaklannın perçinlenişi ile birlikte sütunlar üzerindeki çatlaklann vc başlıklardaki bezemelerin onjinaline uygun bir çalışma ile düzeltilip, onarımların biraz daha uzun sürebileceği de şimdiden anlaşılıyor. Ahşap iskclcler arasında bulunan tapınağın bu bölümünün Mısırlı arkeolog vc restoratörlerin çabalarıyla diriltilıp sağlamlaştırılması ıse anlaşılan birkaç sezon sürecek gibi. Ön avludaki dcv Ramses yontulannın ayak bileklerindeki derin çatlaklar ise alınan onca önlemc karşın, yine de uzmanlar arasında kuşku uyandınyor. varlığını sürdürecek. n'nın büyülü dünyasını soluyor gibi... Rehberlerin ballandıra ballan» dıra anlattığı tapınaktan çıkıp, koç başlı sfenksli yolu takip ederek Karnak tapınağına gitmek ya da önünüzdc mavi bir büyü gibi uzanan Nil'de motor sefası yapmak mümkün. Ancak Luksor tapınağı insanı kcndine öylesine çekiyor ki, aynlamıyorsunuz. Adını verdiği kente ağırlığını koymuş, kentin siluetine gırmiş bu anıt şimdilerde onarımlar geçıriyor, adetatedavi ediliyor... Bu bir yerde beş bin yıllık Mısır uygarlığının canlanan belli başlı örneklerinden biri... Zira eski Mısır'ın görkemli mimarisine ve kültürüne damgasını vurmuş Luksor tapınağındaki bu yenileşme ile beraber, yüzlerinde donmuş gülümseyişli dev heykeller tekrar gülümseyecek, freskler konuşacak ve kabartmalar eski görünümlcrinc kavuşacak. Amaç da zatenbu. Birbüyüyüsürdürmek. Beş bin yıllık Mısır uygarlığının tanığı pek çok anıtın onarım projeleri içinde yenileştirilmesi, olumlu bir adım. Luksor ise başı çekiyor. Yüzyıllarboyuncagezginleri, sanat tarihçileri, arkeolog vc mimarlan kendıne çeken ve etkilcyen bu anıtlar şimdi kitle turizminin ilgisini çekiyor, turizmin odak noktasını oluşturuyor... Ve kim ne derse desin, eski Mısır'ın büyüsü bu anıtlarla yaşatılıyor... Luksor tapınağında makyaj sürüyor. ^ Yüzyılların yorgunluğu Uzun yüzyıllann yorgunluğunu taşıyan bir tapınak demek gerekir Luksor tapınağı için.. Güneş tanrısı Ammon adına ve "Ammon'un güney haremi" sayılan bu tapınakta dolaşırken insan antik çağ Mısı Onarım iskelesinin ardındaki tapınak, kendini turizm mevsimine hazırlıyor.