Katalog

12 ki "kuğu gölü"dür. Köprüye kadar yaklaşmış beyaz kuğuların yuvasıdır. Kısa bir yürüyüşten sonra, şatonun geniş iç avlusuna ulaştığınızda, Shakespeare'in bir alçak kabartmasının bulunduğu taş plaket karşılar sizi. Shakespeare'i hemen tanımanız yanında, yazıtta Shakespeare, Rönesans, Hamlet, Helsingör ve Danimarkalı tanhçi Saxo'nun adını görürsünüz. Bu sözcüklcr, zaten bu yazının anahtar sözcükleridir. Çünkü, tarih ve efsanenin birbirine karıştığı bir kişilik olan ve Shakespeare'in ünlü oyunuyla ölümsüzleştirilen Hamlet, bu şatoda yaşamış, Hamlet'in başrolünü oynadığı, "cinayet ve intikam" temasının işlendiği trajedi bu şatoda yaşanmıştır, ya da öyel olduğuna inanılır. Tarih ve efsanenin kesiştiği bu şato, Avrupa'nın en büyüğü olan salonlanyla, Shakespeare'in en ünlü trajedilerinden biri olan Hamlet'in gerçek dekorudur. Bunun için de, her yaz, dünyanın dört bir yanından ünlü tiyatrolar, büyük Ingiliz oyun yazarına saygı olarak buraya gelir ve yüzyılların başyapıtı Hamlet trajedisini oynarlar. Işin gerçeğine bakılırsa, şatoyu çevreleyen duvarlar, trajedinin ilk sahnelerindeki mığferlı, zırhlı, kalkanlı nöbetçilerin, gece yansından sonra Hamlet'in babasının hayaletini gördükleri kale surlarına hiç benzemcz. Oyundaki, gece hayaletler görülen ürkütücü kale surları yerine, oldukça alçak fakat yarım bin yıldan daha yaşlı duvarlar vardır. Beyaz kuğuların yüzdüğü bir su ile çevrili, kasvetli değil şiirsel duvarlardan dışanya bakarsanız inanılmaz güzellikteki manzara ve ortada da, korku filmlerini anımsatan bir şato değil, bir Rönesans başyapıtı büyülersizi. CUMHURİYETDERGİ 1220 yıllarında yaşamış Danimarkalı tarihçi Saxo Gramaticus'un (Bilge Saxo) bir öyküsündeki efsane prenstir. Saxo'nun 1200 yıllanndakı yazdığı 16 ciltlik Latince "Danimarka Tarihi", 1517'de yayımlanmış, Shakespeare, bu kitaptan aldığı temayı, 5 perdelik oyunuyla ölümsüzleştirdi. Konuya eleştirel açıdan bakılacak olursa, 12. yüzyıl sonlarında yaşayan tarihçi Bilge Saxo'nun aktardığı prens Hamlet, 15. yüzyıl başında krallığa oturan Erik'in yaptırdığı kale vcya 16. yüzyılda kral Frederick 11. ve oğlu Kral Christian IV. tarafından yaptınlmış şatoda yaşamış olamaz. Tarih kitaplannda ne Danimarka Prensi Hamlet, ne Hamlet'in babası Kral Horvandel'in adı geçmez. Danimarka'da Helsingör, bir trajedinin mekânı olarakbugün hem turistlerin hem de tiyatro gruplarının başlıca uğrak yerlerinden. Tarih veya effsane Hamlet etrafında oluşan olaylar tarih değil efsanedir, ne var ki sonuçta bu efsane, bir tarihtir; Shakespeare'nin tarih olduğu gibi. Hatta, Shakespeare'in de efsane tarafı yok mudur? Belki 10 büyük yazann güçlükle yazabileceği onlarca büyük oyun, yüzlerce sonneyi tek başına, kısa bir insan ömrüne sığdırarak Shakespeare'nin tek başına yazdtğına kolay inanılabilir mi? Sadece bu oyunlar yazmak için yapılacak kaynak incelemesi, 16. yüzyıl koşulLannda, eski Yunan'dan, Roma, Mısır ve Danimarka tarihine, birkaç insan ömrünü almaz mı? Tarih için efsanedir diyemeyiz ama efsane için tarihtir diyebiliriz. Zaten, tarih içinde, eski yıllara doğru yol aldıkça, tarihle efsane birbirine karışmaz mı? Danimarka Rönesansı'nın bu güzel örneği, başyapıtı Kronborg Şatosu, tarih veya efsane, mümkün veya değil, Shakespeare ile ölümsüzleşen Hamlet'e ev sahipliği yapmakla daha güzel; şatonun bulunduğu Elsinorc, evlerinin bahçesinde, bahçe kapısında Hamlet ve Ophelia heykelleriyle daha anlamlı. <4 Hamlet'in şatosu AHMETÇELİKKOL aşkent Kopenhag'ın bulunduğu Zealand, 7000 km karelik alanıyla Danimarka'nın en büyük adası. Adanın kuzeydoğu ucunda, lsveç'c bakan Elsinor (Helsingör) kasabası, eski limanı ve 16. yüzyıldan kalma Kronborg ya da Hamlet Şatosu'yla, önemli uğrak yerlerinden. 1412'de kral ilan edilen Pomeranya'lı Erik, Kral Valdemar ve kızı Kraliçe Margretha I tarafından güçlendirilmiş ve birleştirilmiş bir Danimarka devraldı. Kral Erik, Elsinor'un kuzeydoğusunda, Baltık Denizi'nin lsveç'c bakan kıyısında savunma amaçlı Krogean Kalesi'ni yaptırdı. Kral Frederick II, 1574'dc bu ortaçağ kalesini büyüterek, yenıden inşa cttirdi. Hcmcn o yıllarda yanarak yol olan kale, aslına benzer biçimde oğlu Kral Christian IV tarafından (15681648) yeniden yaptırıldı. Kronborg ya da Hamlet Şatosu, 16. yüzyıldan Kral Christian IV döneminden kalma. Şatoyu cevreleyen alçak surlar ya da yüksek duvarlar ise 15. yüzyıldan, Kral Erik döneminden. B Shakespeare'in oyunu Shakespeare, Hamlet'i 1601'de kaleme aldı. Hamlet, Danimarka dilindeki yazılışıyla Amleth, 1150 •,öZ I JYLL/YND : ^ S X O NEDSK.SEV lv'IN HANS S A G A Kuğu gölü Şato, kale surlarını ve mazgallan çevrelcyen geniş hcndck ortasında, bir masal şatosu gibi yükselij. Kale duvarını çevrelcyen geniş hendeği, bir ahşap köprü üzcrinden geçer, ana kapıya ulaşırsınız. Kaleyi çevreleyen sular, köprüye kadar yaklaşmış bcyaz kuğularıyla, kasvetli görünümlü kale hendeği değil, san Şatonun HamUt ile olan ilgisini gösteren taş kabartma... Hamlet 'in Şatosu 'na giderken ahşap bir köprüden geçilir.