Katalog

4 ÇEVRE CUMHURİYET DERGİ rini korumalarının zorlaştığı da görülüyor. Kortvelyessy ve Sauri nükJeer silahsızlanma konusunun biraz geri planda kaldığı bu günlerde, politikalannı geleneksel sağ/sol ayrımının üstünde tanımlayan yeşillerin, Sovyetler'in çöküşü ile ortaya çıkan "yeni dünyada" henüz açık seçik bir yol çizememiş olmalannı da bu bunalımın nedenleri arasında görüyorlar. Dolayısıyla yeşil parti tanımının ne olduğu da iyice bulanıklaşmış bulunuyor. Şu anda fedcrasyona üye 28 ülkedcki yeşil partilcrden kimisi ya geleneksel partilerle birleşmiş ya da onlarla çok yakın ilişkiler içine girmiş; kimisi, kimliğini tamamen kaybetmek riski ile karşı karşıya (Slovenya ve Gürcistan). Diğerleri yakın zamanda benzer sorunlarla karşılaşabilir (ltalya, Bulgaristan). Fransa, lspanya ve Portekiz'de yeşiller ciddi oranda oy kaybetmişler. Etkili yeşil politika yapan bireylerdenbirkısmı ise Federasyon'la yakın ilişkide olmalarına rağmen başka partilere üye olmuşlar (Polonya ve Danimarka). lngiltere, Yunanistan, Norveç ve yine Danimarka'da yeşil partiler zaten etkin bir siyasi güç bilc olamamışlar. Kimi ülkede de yeşil partiler için fraksiyonlar oluşmuş, hatta bazı partiler bölünmüş durumda. Belçika'da üyelerınin, her ne sebeple olursa olsun, daha tutucu sağ partilere geçmesinin yarattığı kriz yaşanacak. Avusturya, Almanya, Hollanda gibi Kuzey ülkelerinde yeşil partilerin göreli olarak iyi durumda, yani, parlamentolarındaki yeşil milletvekili sayısının, hiç olmazsa azalmamış olması, bu değerlendirmcyi değıştirmiyor. Hatta, genel bir düşüş çizgisinden sonra, geçen ekim ayı içinde Almanya'da yapılan genel seçimlerde, yeşillerin ülİce çapında oy kazanmalanna rağmen bu böyle. (Son genel seçimde Almanya 'nın batısında Yeşiller yüzde 8.4 oy aldılar. Buna karşılık Doğu'da durum o kadar parlak değildi.Yeşillere sadece yüzde 4 oy çıktı). Eğer 18 Aralık 1994 günü Bulgaristan'da yapılacak erken genel seçimlerde Yeşil Parti yüzde 4'lük barajı aşamazsa, herhalde Türkiye'deki kardcşinin kaderini paylaşıp kapanacak. Partinin Başkan Yardımcısı, ekolojist Albena Simeonova bunun için 18 aralık sabahma kadar köy, kasaba, kent demeden ülkeyi adım adım dolaşıp partisinin seçim kampanyasını örgütleyeceğini anlatıyor. Ancak 'I'ürkiye'den farklı olarak, Bulgaristan'daki Yeşil Parti'nin 4 bin üyesi var; aynca, ülkedeki bütün çevreci grupları içeren bir "Yeşil Parlamento" mevcut. Buradaki 75 üye ve 30 gözlemci politikalan doğrultusunda havasu kirliliğini önlemek ve ormanlan korumak için "yasa" hazırlıyorlar Arnavutluk Yeşil Partisi Başkan Yardımcısı farmakolog Dr Gezim Boçari ise partilerinin bir odası bilc olmadığını söylüyor Macar Yeşillcri'nin durumu göreli olarak daha ıyi Ama sadece göreli olarak: Parti yakın dönemde kapanma tehlikesi ile karşı karşıya deFederesayonun Girit'te yapılan toplantısında.Fransız yeşillerinden,geçcndönem Avrupa Parlamcntosu milletvekili olan MarıcChristine Aulas, yeşil partileri vuran krizin en vahfm boyutlarının Güney ülkelerinde yaşandığını, buna karşılık, Kuzey ülkelerinde durumun bıraz daha iyi olduğunu vurguluyor. (Bu arada Fransa'daki Yeşil Parti'nın de oy kay Parlak günlerini hızla geride bırakan yeşil partilere ne oldu?Girit'tetoplanan Avrupalı Yeşil Partiler Federasyonu, yaşanan politik ve mali krizi araştırdı. Yeşilin sonu mu? SEMRA SOMERSAN eşil politika lcrizde. Avrupa ve Asya'daki hemen bütün yeşil hareketlerin, yeşil grupların durumu "yeşil politikanın sonu mu?" dedirtecek kadar kritik. Yeşil partiler yaşam savaşı verirken, bir yandan çevreckoloji dışında kalan konularda yeni stratejiler ürctmeye, bir yandan da düzeniçi politika yapma biçimlcrinin (kulisler, gizlilik, kapalılık, kirlioyuıılar vs. gibi) yeşil politikaya sı/.masını önlcmeye çalışıyorlar. Türkiye ve ben/er durumda olan Guney ülkelerıııde bu yeşil politikanın kundaktan toprağa gömülmesi demek. Bılindiği gıbı lslanbul merkezlı Yeşiller Partisi bundan bir süre öncc, daha 7. yaşına basmadan, devlete olan mali yükümlülüğünü ödeyemediği için kapatılmıştı. Partııun mali sonuıu gazetelerde İıaber olarak cıktı; yaşadığı ıdeolujik ve stratejik sorualar ıse kamuoyunca pek bılınmıyor. Y Ama yeşil politikanın krizi Türkiye'ye özgü değil. "Avrupalı Yeşil Partiler Federasyonu"nun 2730 Ekim 1994 tarihleri arasında Girit'te yapılan 2. konsey toplantısında parti delegasyonlarının kendi bildirimlerine göre, Avrupa'daki yeşil partilerin hemen tümü büyük politik ve mali açmazda. Hatta Belçika'nın Flaman yeşil partisi Agalev'in toplantısındaki delegelerinden Johann Hamels'e göre hiç olmazsa Belçikalı yeşiller açısından ruhsal birbunalımda sözkonusu (Hamels'in bu mıstık sözlerınin altında, daha o gün 27 Ekim 1994 Agalev'den istifa edip Hırıstıyan Dcmokrat Partı'ye katılan, bıri Avrupa Parlamentosu'nda milletvekjlı Paul Staes, dığeri Federasyon'un Genel Sekreteri Leo Cox iki kişinin ozel konumlannın da yattığını sonradan anlayacaktık. Staes Avrupa Parlamentosu ile Bilar'ın 2930 Nisan 1994 tarihleri arasrnda (,'ırağan Otelı'nde ortaklaşa du/enlediğı Mılliyetcıhk ve Irkçılık Sempozyumu'ndd, Belçıka'dakı "l'laman Soruııu ve Federasyou Tartışmasi"nı anlatmıştı.) "Başarının cezası mı?" Mali krı/.ı, seçımlcrde kaybedilen oylar, çıkartılamayan milletvekilleri de pekiştiriyor. Politik kriz ise, yalruz Batfdaki işsizlik ve genel olarak kötüleyen ekonomik koşullardan kaynaklanmıyor. Bu krizde, yeşillerin en temel kaygısı olan çevre politikalarının, büyük ölçüde düzen partileri tarafından benımsenip uyarlanması sonucu, bu konudaki tckellerini yitirip, yaşamın ve toplumun diğer alanlarını kapsayan yeni politikalan yeterinee ürctememiş olmaları da rol oynuyor. Fedcrasyonun sözcüleri, lngiltere Yeşiller Partisi'nden Niki Kortvelyessy ilc Finlandiya Yeşiller Partisi'nden Pekka Sauri bugün, yeşillerin bir açıdan "başannın cezasım" çektiklerini söylüyor. Ama diğer bir açıdan bakıldığında, Sovycller Birliği'nin çöküşü, dunyanın tek merkezli gücün etkisine girişi ıle yeşillerin kendilerine özgü politik profılle