Katalog

67 yıl için Evcrest çıkışian "rezerve" edildiğinden 89 yıl beklemcniz gerekli. "Kar adaım "Yeti Himalayalar'daki sayısız mistik öykü ve söylencelerden bir tanesi Yeti. Vücudu uzun killarla kaplı dcv bir yaratık olduğu söylcnen Yeti'ye ilişkin yüzlerce hikâye anlatılıyor. Halk arasındaki söylencclerin yanında bilim adamlan ve antropologlar tarufından yapılan çeşitli araştırmajarla da Ycti'nin varlığıkanıtlanmaya çalışılıyor. Kimine göre ise tünı bu anlatılanlar hayal ürünü, uyduruk öyküler. Yeti ise dev Himalaya ayısı, orangutan ya da panda gibi hayvandan ba>ka bir !}ey dcğil. Ycti'nin, canlılıği Himalayalar'dan çok Katmandu'nun kent merkezinde kendini göstcriyor. Yeti birçok işletme şurduk. On gün boyunca böyle devam etti. Bütiin gün odasına kapanıyor, sabahları ''Yeti var mı, yok ınıı' diye soruyor ben de her gün aynı şeyleri söylüyordum. On giinün sonunda bir gün işim başımdan. aşmışkcn yinc yanıma geldi 'Yeti var mı, yok mu' diye başlayınca sinirlcndim vc bütiin gün pinckleyeceğinc çık ta kendin ara' deyincc adamcağız bozuldu, pılısını pırtısını tuplayıp oteli tcrketti. Ben de ilk müşterimi Yeti yüzünden kaybetmiş oldum." Gülerek yanımdan aynlıp aşağıya inerken yerimdcn kalkıp seslcndim "Peki şimdi söyleyin bakalım Yeti var mı, yokmu." Mcrdivcn boşluğunda kopan kahkaha ile birliktc yanıt geldi. "Kahvaltıdan sonra çık ta kendin ara. Ama sonra yine otele dön! Fransı/ gibi yapmaü" Yetivarmıryokmu? rin ince ve zarif oymalan, taş ve heykellerin usta yontulan bu sabırlılığı anlatır. Thamel'deki lokantalar, dükkânlar, satıcılar, cafelcr giinün erkcn saatlcrinden itibaren harckctlenir. Dağcılık malzemcleri satan dükkanlarda sıkı pa/arlıklar yapılır. Sırt çantaları, ayakkabılar, çiidırlar, haritalar, tüpler ve eski, yeni aklmı/.a gclcn hcr türlü malzemcyi görühcc onca ağırlığı buralara kadar niye taşıdığınıza hayıllanırsınız. Üzülmenize gcrek yok... Almak, satmak, değis., tokuş serbest!.. Turistlcrle dolıı cafelerde hararctli sohbetler yapılır. Kıtaplar, bro^ürler karıştırılır, haritalarda ü/erinde gidilecek ycrlerin, çıkılacak dağların yolları kalemlcrle işarctlcnir, notlar alınır. "Encanh'Tann va Vollarınm bu mcydanlara dü/cnlediği seferlcr hava koşullan nedeniyle düzensiz olarak yapılabiliyor. Hava iyi vc şansınız varsa bu uçaklarda yer bulup yürüyüş mesafesini kısaltabilirsiniz. Gözünüz iyice yükseklcrdc örneğin Everest'in zirvesindc ise tüm bunları bilmcniz, çok iyi bir dağcı oimanız, çok iyi tcknik malzemeniz ve ekibiniz olması yine ycterli değil. Evcrcst'c tırmanabilmeni/ için önce Ncpal hükümctine binlercc dolarlık hatın sayılır bir vcrgi vermck /.orundasımz. Ayrıca belli sayıda çıkışa izin vcrildiğinden ve önümüzdeki C U M H U R İ Y E T O E R O İ 2 6 E Y L U L ye adını vermiş; "Yeti Hotel", "Yeti Restaurant", "Yeti Travel", vb. Otclin üstündeki terasta kahvaltı yaparken küçük kitaplıkta Tenten'in Katınandu ve Yeti ile ilgili resimli macerasını bulduğumda çok scvinmiştim. Küçükken okuduğum bu serüveni olayın geçtiği ycrde yine okumanın zevkini yaşarken uykusundan yeni uyanmış otelci ile "Namaste" diyerek selamlaştık. Okuduğum kitabı görünce gülümseyerek yanıma oturdu ve çay ısmarladı. "Turkiy... sana bir öykü anlatacağım" diyerek başladığı konuşmasını arada sırada kahkahalar atarak sürdürdü. "12 yıl önce oteli açtığımda ilk möşterim yaşını başını almış beyaz saçlı bir Fransız oldu. Bütiin gün odasına kapanır, geceleri dışarı çıkmaz, kahvaltıdan sonra yanıma gclir, 'Yeti var mı, yok mu' diye sorardı. Ben de bildiklerimi, dııydııklarımı anlatır söyle var, böyle yok diye konıı3 9 2 Kentin merkezindeki tapınaklardan herhangi birinin yüksek mcrdivcnIcrinden veya kaldığınız otelin terasından sokaklara baktığınızda, bisikletli çekçek arabalannın, satıcıların, ortalıkta dolanan ineklerin, düğün alaylarının, tapınmayla uğraşan insanlann birbiri içerisindeki hareketli armonisi size şaşırtıcı derecede sakin hatta rahatsız edici gelebilir. Birçok Asya ülkesinde, kentlerdeki kalabalık ve kargaşa bir Batılı'nın anlayamayacağı ölçüde sakin yaşanır. Katmandu'da durum farklı değiidir. Ticari yaşam, trafik, dinsel ayinler, müzik, güriiltü, kargaşa içinde insanlar alabildiğine sakindir. Koşuşturmaca pek görülmez. Stresli insan yok gibidir. Doğu insanına özgü bu sakinliği ve sabn Nepal'in geleneksel mimarisinde, sanat eserlerinde ve ağaç oymacılığında daha iyi anlayabilirsiniz. Kapı ve pencerele Katmandu Hindulann çoğunlukta olduğu Nepal'in dinsel yaşamında Budizm'in de yeri önemli. Az sayıda Müslüman bıılunan ülkede tapınakların ba/ıları hem Hindıı hcm de Budıstlercc kutsal. Dinsel yaşamın canlılığı ve çeşitliliği çarpıcı. Kendine özgü giysilcri, ayin ve törenleri ile dinsel festivallcr halkın yaşammı renklendiriyor. Katmandu'nun ö/gün mimarisi vc lapınaklannın mistik havasına kendilerini kaptıran turistler "canlı bir Tann" görmek umuduyla kentin tam merkezindeki Kumari Tapınağı'na giriyorlar. Yaşayan Tanrıların en ünlüsü Kumari, altıyedi yaşlannda bir kız çocuğu. Ülkenin seçkin bir kastından gelen ve gizli yapılan bir törenlc seçilcn Kumari'nin Tanrıçalık yaşamının çok sıkıcı olduğu söylenebilir. Çünkü Kumari bu küçük tapınakta adeta tulsak.. Bütiin bir yılı dışarı çıkmaksızın burada geçirmek zorunda olan Kumari'ye yalnızca belli törenlerde bir ya da iki günlüğüne dışarı çıkma hakkı tanınıyor. Tannça, unnmışlığı temsil ettiğinden yara almaması vc kan kaybetmemesi gerekiyor. Herhangi bir biçimde kan kaybedilmesi ile Tanrıçalık sona eriyor. Böyle olunca da küçük Tannça büyüyüp cinsel olgunluğa crişince, kanama dönemiyle Tanrıçalığını hükmcn kaybediyor ve yeni bir Tanrıça seçiliyor. Krallık eski Tannça'ya bir ev tahsis ediyor. Normal yaşaın ve özgürliiğiine kavuşan Tannça istcrse evlencbiliyor ama bu öyle kolay değil... Eskiden Tanrıça olan biriyle evlenen erkeğin en geç bir yıl içerisinde öleceğinc inanılıyor. Halen Tanrıçalığı sürdüren Kumari bugünlerde kendisini gönneye gelen turistlcre oldukça na/lı davranıyor ve kendisini kolay kolay göstermiyor. Turist rehberleri fa/la ısrar ederlerse küçük Tannça ince oymalarla süslü balkonundan kendisini birkaç saniyeliğine şöylc bir gösteriyor vc kayboluyor. Turistler canlı Tann gömıcnin hu/uru ve sevinciyle tapınaktanaynlıyorkır.^ 13 1 9 9 3 S A Y I