Katalog

ünster adı yanında bir tanımlayıcı ek olmazsa, Almanlar için bir şey ifade etniezmiş. Bu adı taşıyan pek çok orta boy kasaba ya da küçük şehir varmış. (Bizdeki Aksaray adı gibi olmalı). Münster (N^estfalen), ya da bir başka deyişle Westfalen Münster'i önemli bir şehir. Tarihi bakımından da. Batı Almanya'da aynı adı taşıyan havzanın ortasında nüfusu az, bir üniversite ve "idare" şehri bugün. Hukuk, maliye kurumlan orada. Bağımsız bir prenslik ve piskoposlı>k olduğu günlerden kalma katedral, şato, belediye sarayı gibi anıtları 2. Dünya Savaşı yıllannda epey zarar görmüş. Bugün başarılı onarımlar Muzedeki Annette M vardır: Heine, Rüchncr.. Annette DrostcHülshoff, bu adların yanında epey silik kalıyor. Ancak bu şaırlerin başla'tığı gerçekçi akımı şiirsel gerçeklığe bağlayan zincirin halkalarından birının içinde yer veriliyor ona. Karl Immermann, B. Auerbach adlanyla birliktc. Çağının tek kadın yazan değil kuşkusuz. Belki en başanlısı. önemı, yetiştiğı bölgeyi, bölgenin insanlannı, bu insanlann inançlarını çizişinde. Kendi dindarlığına aklın kuşkusunu katışında. Belki de bir katilin hayatını irdclemeyi (Die Judcnbuche) göze alışmda. Annette von DrosteHülshoff, bugünkü Münster kentinin epey dışmdaki kırlık alanın ortasında Burg Hülshaff diye anılan küçük bir şatoda doğmuş. Bir barones. Ailesinin tek ünlü kişisi değil. Büyükbabaları arasında Clemens August von Droste de var. "Alman kilise büyüklerinden." Sanınm Droste adı da bir görevi belirtiyor. Baron gibi. Annette, Burg Hülsholfta 10 Ocak 1797'de doğmuş. Babasının öldüğü 1826'ya kadar burada yaşamış. Sonra yine çcvredeki bir başka malikaneye "Riischhaus"a taşınmış. Annesi ve kı/kardeşi Jenny ile. Çalışmalarını Rüschhaus'ta sürdürmüş. ölümü 24 mayısta Meersburg adında bir başka küçük kentte. Yıl 1848. Kasabanın belki tek özelliği bağlarla kaplı bir bölge oluşu. Bugün anıtlan, (özellikle 14. yüzyıldan kalma kilisesi, 16. yüzyıldan kalma şatosu vb.) yüzünden turistik bir kent. Annette içinse kızkardeşinin evlendiği kent yalnızca. Annette'in mezan da Meersburg'da. Burg HülshofTta bir yazann izini bulamıyorsunuz sanki. Aile portreleri onun yüzünü örtüyor. Şatonun "ziyaretçiler"e açık bölümündeki portreler, hep Annette ile akrabalıkları belirtilse de, VVittelsbach adını taşıyan kişilerle, prens soylarına, Almanya tarihine götürüyor insanı. Kütüphanedeki beş yüz yılhk kitaplar bile hep ailenin soyluluğunu, kültüre yatkınlığını kanıtlıyor. Annette'nin portresinin büyükannesinin kendi yaptığı portre gölgeliyor. Yalnız salonlardan birinin kapısının yanında küçük bir kağıtkesme (bizdeki adıyla "kat") tablo var. Bir "peyzaj". Bunu Annette yapmış. Şiirlerin, "manzum anlatılann" bestelerin yanısıra. Bir kadının boş saatlerinin, düşlerinin kanıtı sanki. Otlar, ağaçlar incecik kıvrımlar. Annette von Droste zu Hülshoff diye okuyorum adını. Mü/.eden ayrıldıktan sonra. Broşürlcri, kitapçıkları gö/den geçirirken. Bir portresinin altında. Küllü sarı saçları öne buklelerlc düşmüş. Uzun örgüleri bırkaç topıı/. İri mavi gö/leriyle, kemiklı kışilikli burnunda dünyaya kafa tutan bir hava var. Ressam belki de bu yü/den bir denge ögesi gibi çi/miş boynuna haçı. Kitapçıkları kanştırmayı sürdürüyorum. Bir başka portresi. Yıllar sonra çi/.ilmiş olmalı. Saç rengi koyulmuş. Neredcyse kaşsı/ ve kirpiksiz. Buklclerin yerini sımsıkı toplanan örgüler almış. Dudakları "biIcn, anlayan" bir iç gülüşle kıvrılmış. Bakışı, duruşu dünyayı yargılamaktan çok bağışlamaya hazır bir anlatım taşıyor. O zaman büstünü hatırlamaya çalışıyorum. Ağladı ağlayacak genç kı/ı. Şiirlerinı, müziğini merak edıyorum. Bir şiirin, asıl anadilinde okunabileceğine inanınm. Çevirilere güvenmcm. la ayakta. Bu kentin ünlü kadınlanndan biriyse 20 marklann üstünde yer alıyor. Yirmi mark gördünüz mü bilmiyorum. Hani yanında bukleli saçlı bir kadın yer alıyor. Arkasında incecik çizgilerle bir şato. Paranın öbür yanında bir tüy kalem var. Bir de kitap. Bukleli kadın portresinin yanında adı da yazılı Anette Droste Hülshoff (17971848). Paranın üstünde başka küçük aynntılar da var: meyvelerinden limon olduğunu düşünebileceğiniz bir dal. Ulu bir ağaç. Her aynntı portreyi tanımlaması için düşünülmüş belli ki.. Annette bir kadın yazarşair. Alman edebiyatının 19. yüzyılda, tüm dünyanın tanıdığı önemli adlar 3 5 8 Üstelik doğru dürüst de dil bilmem. Yine de şiirlerine göz gezdiriyorum. "Günbatımının kızıllığında samanlarla örtülü kuliibe", "Nenıli rüzgarın kiilrengiyle pcrdelediği KÜnışığı", "kuşların yuvalandığı bir karaçam1" bcliriyor gözlerimin önünde. "Fundalıklardaki Kulübe", "Nemli, Rü/Rarlı Bir Günde" diye çeviriyorum kimi şiirlerinin adını kendimce. tsa peygambcrin doğduğu günün bugün mü olduğunu sorusunu duyuyorum. Noel yaklaştığı için belki. Sonra tanışım bir başka Alman şairini düşünüyorum. 1947 doğumlu Ursula Krechel'i. Annette'den 150 yıl sonra doğmuş, kumral çekingen, "Günortası kenti portrem" diye başlıyor bir şiiri. Onun bir şatosu, ünlü bir aile adı yok. Adına bir müze yapılmaz belki. Ama resmine bir yer aynlacak mı? Bir markın olmazsa, bir feniğin küçük parlak yiizeyinde. 4 SÜRECEK C U M H U R İ Y E T D E R G İ 31 O C A K 1 9 9 3 S A Y I 11