Katalog

T M E İ Y A T R0 H M E T A T A K Sezonun önemli oyunlarından "Gitmeden Önce"yi sergileyen BİLSAK TİYATRO ATÖLYESt: "Sımrları zorlamak icin calısıyoruz u sezon seyrettiğim oyunlar. içinde tiyatro adına önem taşıyan iki çalışma var. Bıri Devlet Tiyatrosu'nda Kenan Işık'ın sahneye koyduğu 'Macbeth', diğcri dc çok farİclı bir çizgide BİLSAK Tiyatro Atölyesi'nin ekip rejisiyle sahncledikleri Stephen PoliakofTun 'Gitmeden önce'si (Hitting Town). 'Gitmeden önce', günümüz yazarlannın en ilgi çekicilerindcn Rus asıllı Ingi\\7 yazar yönetmen PoliakofTun bildiğim kadanyla Türkiye'de sahnelenen ilk oyunu. PoliakofTun profesyonel olarak sahnelenen ilk oyunu 'Day With My Sister' (1972). PoliakolT 1976 yılında 'Gclecek Vaat eden Oyun Yazarı' seçildi ve aynı yıl kadrolu yazar olarak National Theater'c girdi. I980'de BAFTA, 1989'da L.A. F.Ieştirmenler Ödülii'nü alan Poliakoffun henüz Türkçeye çcvrilmemiş oyunları arasında 'Pretty Boy', 'Berlin Days\ 'Sad Best Up', 'The Carnation Gang\ 'Clever Soldiers', 'City Sugar1, 'Strawberry Fields', 'American Days' ve Royal Shakespeare C'ompany için yazdığı 'Shout Across the River' var. PoliakolT son yıllarda "film yönetmenliği yazarlığın genişletilmiş bir şeklidir" diyerek senaryosunu yazdığı filmlcr de çckiyor. Bunların arasında 'Hiddcn City' ve önce İstanbul Film Festivali'ne geleceği, ardından da vizyona gireceğı açıklansa da ıkısi de gerçekleşmeyen 'Gitmeden önce'den yola çıkarak senaryosunu ya/dığı 'Close My Eyes' var. PoliakofTun yazarlığına kısaca göz attığımızda, mutlaka çift katmanlı olduğunu görürüz. Üst katman gündelik reel yaşamdan bir kesittir. Bir duraktan bindiğiniz otobüsten başka bir durakta ininceye kadarkı zaman misalı. Insanlann diyaloglan, daha doğrusu (yabancılaşmanın üst raddesindekı varlıklan sebebiyle) monologlan da, gündelığin realitesidir. Ve üsttcn bir bakışla gereksız dolambaçlara girmiş, savsaklanmış bir imaj verebilir, ama oyuna bütün olarak baktığınızda onlann zaten bir manada bahane olduğunu görürsünüz. Mekânı kentler, beton yığmlan, kahramanlan da gençlerdir genelinde. Bu kahramanlar son derece iyi işlenmiş karakterler ve alt katmanın anlatılmasının vesilcleridirler. Çünkü PolıakofTun tekstlerinde yazann meramını anlatmak için yazılmış söylevler, şablonlar yoktur. Alt katmanda ise Poliakoff hastalannı kanepe n B ye yatırmaya meraklı bir pskiyatrist gibidir, ama önemli bir farkla, hastaları insanlar değil statükodur. Yani eline hıç pankart almasa da devlete yönelik, devletinden müstakil pervasız, sert, fazlasıyla bilinçlı sıkı bir kaka çocuktur Poliakoff. 'Gitmeden önce'yi sahneleyen BÎLSAK TA oyuncularından Nihal Geyran Koldaş "Bizim oyunculuğumuz karakter ü/.erine gclişti. Poliakoff da genç kesinıi gözlemleyip, karakterc önem veren, karakter üzerindc derinlemesine durup derdini karakterler aracılığıyla an Taner Barlas, Macit Koper, Metin Deniz, Nihat 1leri, Süleyman Velioğlu, Ahmet Güngörcn, Osnıan Senemoğlu, Yekta Kara, Ergüder Yoldaş, Cevat Çapan gibi çok geniş bir yelpazeden gelen eğitici kadro yer almış. Nihal "Sonuç olarak en çok öğrendiğimiz şey izlemek ve görmek..." derken Ceysu araya giriyor. "tç ve dış göz geliştirdik." Nihal devam ediyor "O an oyuncunun içinden neler geçiyor, onu nasıl ifade ediyor... Ve sanırım bu konuda iddialı olabiliriz artık." Atölye ilk olarak Miige Gürman'ın uyarlayıp yönettiği "Cadıların Makbe lan BtLSAK'ta şekillenmiş. Ceysu 7 yıl "Beş Kafadarlar" adlı amatör bir grupla çalışmış konservatuvara girmeyi düşünüyormuş; onu BİLSAK'a Oben Güney getirmiş, Emre, tTÜ ve Boğaziçi'nde okurken amatör olarak bulaşmış, Nihal Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne ve Görüntü Sanatlan Bölümü mezunu. "BİLSAK'a ba.'jladıgımda oyunculuk hakkında hiçbir şey bilmiyordum, oyunculuğu iyi taklit etmek sanıyordum" diyor. Onlan bir arada tutanın tiyatroya ilişkin prensipleri olduğunu söylüyorlar, espriyle "Birbfrimizi çok sevdiğimizden fa latan bir yazar" diyor. BİL^Aİs. lıyatro Atölyesi sürekli olarak Nihal G. Koldaş, Ceysu Koçak, Emre Baykal vc bu çalışmada yer almayan Alp Giritli'den oluşuyor. 1984 yılından başlayarak iki yıl boyunca haftada 25 saat, antropoloji, estetik, semiyoloji, mekân ve insan, dramaturji gibi kuramsal çalışmalar ve gövdescsmüzik psikoloji konulannda atölye çalışmalan yapmışlar. Bu çahşmalarda BeklanAyla Algan, Erol Keskin, Ahmet lA'veiMİoğlu, Miige Giirman, Line Hautchel, Levent öktem, Haluk Şevket, tı"ylc Aya INikola Kılıscsı nde sahneye çıkmış. Daha sonro otodidaktik bir yöntem benimseyen grup 1986'da Edward Bond'un "Savas Oyunlan"nı, 1987'de bir tema çerçevesindeki emprevizasyonlardan metine dönüşen ve yan emprovize bir yapıda seyirci karşısına çıkan "Burda ve Şimdi", 1988'de yeniden "Savaş Oyunlan", 19909l'de ise geniş bir seyirci kitlesıne ulaşmamış olsa da aldıklan ödüllerle isimlerini iyice duyurduklan, Sevim Burak'ın "tşte Baş lşte Gövde Işte Kanatlar"ını sahneledıler. Üçünün de oyunculuk formasyon lan değil" diyerek. Prova süreleri alışılmış standartlara göre hayli uzun, altı yedi ay civannda seyrediyor. Nihal "Çalışma zamanı, bir de psikolojik çalışma zamanı var. Biz, hakikaten birbirimizin kişisel yaşamını, rahatsızlıklarını bayağı bir taşıyoruz, taşımak zonındayız" diyor ve gülerek ilave ediyor: "Birbirimizin üzerinde iyi çalışıyoruz." Emre giriyor lafa "Ama tiyatro dışında, özel hayatta çok fazla birbiriyle birlikte olan insanlar değiliz." Nihal, Emre ve Ceysu'yla konuşurken dikkat çeken bir husus da kesinlikle körükörüne bir uyum sergilemeDEROİ 17 O C A K 1 9 9 3S A Y I 3 5 6 C U M H U R İ Y E T