Katalog

Tekyüzlü plaklar 1904 yılma kadar taş plaklarm yalnızcabir yüzükullanılabilıvonlu. Bu larihlen sonra Inlernalioııal Talking Machine şirketi Odcon adı altında îki yü:ü kullanılabilen plaklar üretmeye buşladı. TaşpUklar !898Jo\cph Berlîtiı'i m llamnncr'dc kunluğu fabnka ılc tıifplak ürciımtnc başlanmi) vebu tiır plakların egemenliği 33 'lüklcrdf 45 'liklerin ortayıı (/A tığı döneme kadar devam elmiştir. Çinko plaklar Bu plakUır, sılindir biçimindeki halınumu plakla. tıtfplak arasuula geçifi sağlımm ııra pkıklardır. Uternayabenzeyenaletlcrdc çalımyordu. 45'likler 33 liikleryadahmipLnUr (uzunçalarlar) ilkkcz I948'de ('ohonbut fîrmusı tarafından pivcıiavu çıkarılntıştır Ama vavgınlufması dahasoıııakianyıl /(ıııdc olmuştur. 33'lükler Longpleylerden (33 'lükler) a: sonra piyasava cıkmış ve plagın yaygınla$m<ı.sında önenıli rol oynamifttr. CD (kompakt disk) Seksenli vıllarınsoıılannda/>/1 a\u\ ti çıkarakplak \vkasctolayınıclkilcmif. luıllaonlarıbirbakıımı vok i'lmiftir. Lazvrle okunan CD 'lcrin ölçiisü M' 1.3 mclrcdir. olmuştu. rîmil Bcrliner'm Philadelphıadakı ilk plakvı dükkanmı I898"de Alnıanya'du Hannovcr kcntindc uçılan plak tahnkası lakıp cllı 1904'e kadar la^ plakların yalnı/ca bır yii/ünc scs te^bıt cdılıyordu. Bu tarıhtcn sonra ise Internatıonal Talking Maclıinc şirketi Odeon marka plakların ıkı yü/ünc de ses lcsp't ctnıcnm ııslcsındırn gcldı. Daha sonrj ses ve plakla ncrcdcysc ö/de> hale uclcn His Mastcr's Voicc (Sahibinin SOM) tünı piyasava cgcmen oldu. Francıs Baıraud laratııulan v'i'ilcn kopck daha sonra Nipix;r adh tcnyor cınsındcn bir kö|X"klc vaşatılarak elıkct halıne gclirildi. Vc gcn.vktcn de bu köpck Barraud'un hasla karde^inin sesinı dmleyerek salııbıııııı sesinı dmleyeıı bclkı dc ilk kopck oldu. Silindir şeklindeki balmumundan plaklar ü/erine yapılan ilk opera kaydı 18%'da gerceklcştirıldı. Fransa'da Pathe l'reres firnıası Rigolctto'nun bir kısmını kaydelmeyi başardı. I9<)3'te ise Leoncavallo'nun Pagliaci'si ise tümüylc plağın ü/erine aktarıldı. Enrico Caruso ise ilk plak dolduran sanatçılar arasında yer aldı. 7 Mart 1917'do ısc ilk caz kaydı gercekleştirildi. 1897 vıllannda başlayan boru ile kayıt sistenıi 1925'lere dek sürdü. Bu tarihten sonra ise mikrofonla kayıt yapılmaya başlandı. Plak preslerinin bulunmadığı ilk dönemlerde kayıtiur az sayıda ve çoğunlukla birbırinden farklı uiuyordu. Çünkü kaydı yapılacak sanatçının kan,ısına altı alıcı yerleşlirili yor ve bu ncdenle de yalnı/ca altı plak dolduruluyordu. Daha sonra bu işlem istcnilen sayıda tekrarlanarak altışardan olmak ü/erc ar/u edilen tniktara varılıyordu. Tabii her altı seri de birbirine ben/emediğı gibi , sanatçı ıstenilen sayıda plajı doldurmak ign de dcfalarca aynı parçayı okumak /orunda kalıyordu. Matris plağı bulıınana kadar bu sınırlı ve /or işlem devam etti. Matris'in bulunması hem sanatçının işini kolaylastıımıi}, hem dc plak maliyetindeki dü^ü^e nedeıı olnuı^tıı Şirkctler savaşı Fonograf ve ardından gramafon yaygınla^ınca 78'lik plak sanayiınin kurulması da kaçınılma/ olınu^tu. İlk şirkct ise I897'de kurulan The Gramophone Co.'dur. Bu şirket 1900'lerde The Graınophone ve Typevvrilher adını aldı. |901"de ise rakibi Deulche Gramophone Ges ile birle^crck The Gramophone Typevvrıthcr Co and Sister Companies oldu. Daha sonra ise başta bu sirket olmak iı/ere tüm şjrketlcr 183I'de F.Mf (Elektrıc and Musical t.ndustries) adı altında toplandı. The Gramophoni'Typvvritcr Co and Sister Companıes'ın rakiplcri ise Internatıonal Zonophone Co., Carl Lindslörm Ag, Bcka, Kavoritc. Lyrophon, Palhc Frers idi. 1925lerde lüm bu >irkellerin katılmasıyla Colıımbia Graphone CO tekeli eline geçirdi. Ama 1931'lerdeki birlcşmcyc o da hayır diycmeyerek The Gramophone Company ile birleşerek C U M H U R İ Y E T D E R 0 İ 3 0 A Ğ U S T O S 1992 SAYI 336