Katalog

SON S E V DEĞİRMENLER I L 0 Z R E K uzyıllar oncesının bır roman kahramanı vardı Bu kahraman, yakın dustu Sanco Panço'yla berabcr, dusman saydığı yeldeğırmenlenne kars,ı amansız bır savaşmı surduruyordu GunumuAİe ıse, yeldcğıımenlen, Don Kişot olmus,, tcknolojıye karsj savaşıyor Vc ne ya/ık kı, bu savası kaybelmi!} gorunuyor Burası, Balıkcsır'ın Karakol Koyu Ulkemı/dc gunumu/c kalmıs son ahsap ycldeğırmenlen orneklenndcn dolayı çoklukla Yeldeğırmenlerı Koyu olarak anılıyor Bır aralar adı Değırmcn Koyu olarak değıstınlmek ıstenmıs,, ancak donemın 1 valısının tayını v ' kınca unutulmuş gıtmrç Şamlı'ya bağlı 2510 koyden bın olan Karakol Koyu, yeldcğırmcnlcnylc bır ayrıcalığa sahıp olmasına karşın, ne ya/ık kı, yasjılara gore ş,ımdılerde 250100 hanc olması gerekırken y.ılnı/ca 4~\ hanc kalmıs Ve v<>ğunluk nulusu yaşjılar olusturuyor Gcnçler, l/mır'c Bahkcsır'e goçuyor vc tekrar gcn gelmıyorlar Yaklasık Il5yıllık bır gevmışc sahıp olan Karakol Koyu'ndckı yeldeğırmcnlerının yası da bır o kadar llk yapıldıklarında topİam ycdı adct olan ycldcğınncnlcrının bır kısnıı /amanla bakımsı/lıktan yıkılırkcn, bın yuksck suratlı ru/garda surlunmcylc ates alıp yanmıi) Bır dığcrı ısc, Balıkesır Kı/pınar kasabasına taijinnıı^ Kaı.ıkol Koyu'ndekı son ıkı ornek ısc Rotary C lub taralmdan 4 yıl once bakımı yaptırılarak korumaya alınnııs YELDEĞİRMENLERİ SAVASIKAYBETTİ Y Terkedılmış bır gorunume sahıp koyun tcpesınde, yeldeğırmenlerı adeta koyu koruyan bekgler gıbı heybetle beklıyorlar Yeldeğırmenlerının kurulduğu yıllarda bclkı çok daha ılkel, ancak bugune gorc çok daha hareketlı bır yasamın sorduğunu bugun bılc hıssetmck mumkun Son ıkı değırmcnın bugunku sahıbı, Yılma/ Ermemış Aılesınden kalan bu koca govdelı, heybetlı, ama teknolo|inın karşısında guçsu/ kalmış ahşap ycldcğırmcnlcnnın 1940'h yıllaıda koye ka/.andırdığı hareketlılığı buyuk bır kcyılic anlatıyor "() /.aman buralar olması la/ımmış, ki, buğday un olabiLsinu mii)." Üstalt taşlarını dislcmek la/ım ki, çabuk kıysın. I ası iyi dıskmc/.sin olM duğu gibi kepek olur, oğutmez. Ismaıl Şahın'ın 20 yıllık değınnende vd'i!>mıslığı var Yıkılan dcgırmcnlcrdcn bın dc o nunmu^ "Kğcr" dıyor, "urunu bırakırsan fareler yer, kuşlar yer. Ba/.cn yel kesilir, butun i^ kalır." O zamanlar, yu/ buğdaydan ellısı "delıce" çıkarmış Yanı kılçıklı, kuyruklu, basaklıymi!} ellısı Gubresı? ekılırmiij, ba/cn de ekın altta kalır toplanamazmış Gubre yokmuş Tam buğdayı koymus ç<1ıısacakken, bırden den, ama bu ke/ bcdelını para olarak alan bır berber var Fskı değırmencılcr tcknolojıdcn hosnut gorunuyor Artık seksen vcşıt buğday, gubre denenıyormuş I abrıkanın urctımı daha hı/lıymı^, yel kesılırsc derdı yokmuş Ama yınc dc harman /amanı, a/ da olsa yeldeğırmenlennı çalıştırıp, urun alınıyormuş Ismaıl Şahın, oylesıne dıngın oturuyor kahvede yan dordurduğu sandalycsındc Bır omu/unda ceketı, heyecanla anlatmasını surduruyor değırmenını "20 senc cevirdim, diyor. Bu gorduğunuz kanatlar doner ya, o koca govde doner av lında yelin yonunc doğru. Ka/ıklarla, /incirlerle ınsan gucuyle dondururduk koca govdeyi yel ne yana gidcrse." Fğer kanatlardakı ba/ı bolumlerın yenılenmesı ıçın odun gerekırse Şaınlı'dan sonra Manyas'a, Bıga'yj kadar gıden mcs,e ormanlanndan kcsıp getırmek gerckıyor Vc koyun tepesınde tum hcybctıyle bu terkedılmıi}, arlık ncrcdcyse yalnızca yaşlıların yasadığı koye bekçılık eden son ıkı değırmcnın de kolu kanadı kııılmış gıbı Artık koylu de değırmenlcrı oncmscme/ gorunuyor sankı Değırmcnle olan artık yal Koydc yalnı/ca ılkokul vaı vc sonrasında baga, buğdaya, guncbakana, hayvana kosan vcya buyuk şehıre gov cdcn ınsanlar 195758 yıllarında hcnu/ ılkokul avılan koyc, 1990 larda da ga/ctc gclmıyor Koyun hcm bakkalı, hcm kahvecısı olan Dcmırcl Kosc, hayvandan fırsat bulup, okula gıdememış olmanın sıkıntısını duyuyor hâlâ Koyun, dıs dunyayla bağı, haftada uı, gun alıs vcri!) n,ın kasabaya gıdılcrck kuruluyor panavıra doncrdi. lcııckc, tciK'kc buğdayını alan koylu, kovdi'iı değırmenc kadar kuyruk olur, sıra bekk'rdi" dıyor Hcr scy cscn yclc bağlı "O /amanlar tcknolojı yok, vol yok, motor yok. IMecbur değirmcnde oğtıttıyorduk bugddvı" dıyc anlatıyoı bır dığer degırmcntı İsmail 'jalıin c gorc "bir kerc bu değırmcndc S'alısmak ovlc kola> ış değıl. Bu isı bılme/sen un kcpvk olur gıdcrmı^. Nasıl kı cvlcrdc kadınlar ycmcği el kararı, JJOA kararıyaparlar. Bu da oyleymi^ iş(e. Değirmcnci eğcr iK'vi nasıl ayarlayacağını, ne /aman yapacağını bilmtv.se, vııksek şiddct(e ru/^arda kanatların kapaklarını kapalı tutarsa belkı vakannıs, belki unu kepck edermiş. l>c'j>ırnıeıicınııı onu orada, dcğırmenlc birlıku yelin kııvvclını bılmcsı, hiv sctmesi la/ımmış. Değımıcnle tck yurck Fotoğrai HATİCE TUNCER ıhskılerı yel kesılııse, dcğırmcnu yelı bcklcrkcn bır koşu tarlaya gıdermış ^alışmaya Bır yandan da u/aktan yelı go/lcrmıs Bakarınıs kı yel geldı, kanatlar donuyor, hcmcn kosar değırmcnın başına gıdcrmıs Kaptan gıbı kullanmalıymış değırmentı değırmenını Ya/ın su kesıldığındc su dcğırmenlcrı (.alısnıadığııukın ı$ yeldcğırmcnlerınc duijermi!) Bu yu/dcn îıasad sonrası panayır ycrınc donermıs; koyle değırnıen arası İnsanlar tcnckc tcncİce buğdaylannı alır, sıra beklerlermıs tepeye doğru O /amanlar, koylu tum alii}ven^ını, nalbant, manıfatura odemclcıını buğdayla yaparmış 15 gunde bır dı^arıdan berbcr gelırmıs koye Fum koyu tras, cdcr, karşılığını buğdayla alırmıs Şımdılerde ısc, Kavaklı koytındcn gelıp, kahvcdc koyun erkcklennı traş c nı/x.a bır cskı dost ıhijkısıne donusmuş Öylesınc sakın, oylesınc keyıflı sonlannı bckler bır hallcrı var Değınnenler tepede, ınsanlar koy kahvesınde Bır de, hcr yıl 25 hazıran'da Şanılfda du/enlcncn gclenckscl panayırdan da "kopuk hclvası" yeınedcn ayrılınma/mi!j, yoksa Şamlı'ya gıttım dcncmc/mi'} Bır dıngınlık, bır panayır, bır scssı/ bek leyış, bır panayır Ku«,uk, ycrcl satıuları vc çevreden gelen halkacılar, vemberuler, lunaparkla renklcnen panayırla bu dıngın yasamın kısa surcdc olsa harckcllendığı bu şırın kasabalar, koyler vc mağrur ycldeğınnenlen Ülkcmı/ın bır koscsındc kalmıs yu/lerce gu/ellıktcn bın Karakol Koyu Son yeldeğırmenlerı vc belkı son ınsanlar < C U M H U R İ Y E T DEROİ 2 A Ğ U S T O S 1 9 9 2SAYI 332