Katalog

zinden kurtulup ondan kuynaklanan bir (estetik) anlayışı kurabildiğimiz sürede tiyatroya yeni boyutlar kazandırabiliriz. Bu açıklamanın ışığında TAL ncler yaptı? •ı Aslında bu sorunuza tersinden bakmak daha aydmlatıcı olacak. Ncler yapmadı? Yanıt: Kurumlaşamadı... Toplıımsal ve bircysel kimliğimizi anlamada araştırma ve dcneyimin kaçınılmazlığını kabul ettiremedi. Süreklilik kazanamadı. Yaptıklarımızı sormuştunuz. Bu üç yılın da ötesine gidcn bir araştırma. 1960 yılında Muhsin bcyin bizc Amerika'da yaptığı öncri üzerine Ayla ile birlikle Türkiye'ye döndük. Muhsin beyin bizc söylcmcden sezdirdiği, "Amacın nc?" sorusuna lasanlanmı/dan söz ettik. Bize eldeki bütün olanaklan tanıdı. Şimdi burada, "neden araştırma olmuyor?" sorusunu sormak gerekiyor. "Araştırma" toplumumuza ö/gü bir sorun, böyle bir alışkanlığımız yok. Uygulanan şey, "aktarmacılık", "öykünmecilik" örneğin, TÜBİTAK'ın dışlanmasının, ünivcrsitelerin araştırma birimlcri dışında bırakılmasının, liselerden felsefenin kaldınlmasının yaşandığı bir ortamda Tiyatro Araştırma Laboratuvan diyor ki, "Biz bu boşlukları doldurmak istiyoruz." Bunun için ne yaptık? Dünyada Tiyatro Araştırma Merkezleriyle örneğin, ISTA (Uluslararası Tiyatro Antropolojisi Okulu) vc buna bcn/er ııluslararası kuruluşlarla, anlanı işbirliği içinde çalıştığımı/ gibi, ulusal düzeydc (Dinamik Düşüncc Disiplini'jnin kuramcısı l'rof. Süleyman Vclioğlu ve (Sanat Ontolojisi) disıplinin kurucusu Prof. Ismaıl Tunalı gibi değcrli ustalarla yaptıgımı/ çalışmalar bi/i bugünc gelirdi. Çalışnıalanmızı kuramsal ve uygulamalı olarak ve özelliklc: ulusallık evrensellik; içerikbiçim; sözlü dilgörsel dil; oyuncurol; oyuncuseyirci ilişkilerini ve tıyatronun değişik küllürlerarası, (transkültürcl vc interkültürel) dilini aramada yoğunlaşlırıyoruz. Sözü 1960 yıhna getirirsek LCC Tiyatro Okulu vc Sahnesi, sonradan Tepebaşı Dcncme Sahncsi'nc ne nldu? ™ Kanııııca çok şey oldu ama lıiç bir •e olmadı. Kurıımlaşamadı bu eylemjy ler. LCC özel bir kuruluştu. Mesut Üstiinel ilk özel sanat eğitim kurumuna nıaddi destek verdi. Ama süreç içinde bu destcğinı sürdüremcdi. Tepebaşı Dencme Sahnesi ise 12 Eylül politik nedenlcriylc kapandı. Vc mimarisi bu anlayışla düzenlennıiş (çok amaçlı) tiyatro binalanmız da (Tepebaşı Deneme Sahnesi ve LCC Tiyatrosu) yerle bir edıldi. Her ikisi de bu düşünceyle inşa eC U M H U R İ Y E T DEROİ 2 A Û U S T O S dan yola çıkarak, "Kişinın Dramatik Oluşumunu Dışlaştıran" (dışa vurnıa) bir projeyi sahneledilcr TAL'ın Roma Dencyscl Tıyatrosuyla ortaklaşa dii/enledikleri Kültürlcrarası Birinci Uygulamalı Tiyatro Semincri. (Zaten ikincisi dc yapılamadı, çünkü bu scnıi ııeri TAL kişisel çaba ve yetilcriyle başardı. Yani kurumsallaşamadığımız için gidcrlcri kcndi cebimizden karşıladık.) Bu seminerde çağırdığımız beş kişilik ülkcden 21 tiyatro adamı (oyuncu, yönctmen, yazar, tiyatrolog) ile birlikte 3 hafta süresince tiyatronun kültürlerarası ortak dili üzerindc bir araştırma çalışması yaptık. Troya efsanesini Homcrik anlatımı doğrultusunda bctimlemeyc karar vcrdik. Çalışmalann biiyiik bir bölümüne katılan Uluslararası Tiyatro Enstitüsünün ITI Yunanistan Merkezi Genel Sekreteri Bn. Halls, bu yıl 2530 mayıs tarihleri arasında ITI'nin Atina'da düzenlediği "Antik Ozanlardan Günümüz Tiyatrosu"na kadar Akdeniz ve Tiyatronun kökeııleri adlı 8 ülkcdcn 19 konuşma" cının arasında TAL'da çağrıldı, bir bildiri ve ayrıca, Beklan Algan, Ayla Algan, Erol Kcskin'in düzenledikleri "Truva içinde vurdular bcni" adlı gösteriyle katıldılar. övgülcr aldığınızı okııdum. ^ Evet kıvanç verici bir olaydı, bizim için çok da yararlı oldu. Araştırdığımız iıyatro sorunlannı vc çalışınalannı birçok yetkin tiyatro adanıının görüşlerine TAL'ın çalif malarından B*klan Aloan'ın "Truva'nın Içlnd* Vurdular Benl" oyununda Ayla Algan, Erol Kas sunup tartışma olanağı kakln. Atlna'dakl ulualararası tiyatro ••mlnerlnda oyanan oyun sonbaharda Istanbul'da sahnelenscak. zandık. Bu nedenle de beş dilmiş yurdumuzdaki tek örneklerdi. ayn ülkeden yeni çağrılar almış buluSizin uluslararası çalışmalarınız da Çok yazık. Ve bildiğiniz gibi TAL yeninuyoruz. var. den kuruldu. Yani hcr seferinde yeni Şu anda TAL'ın en büyük gereksinimi •• TAL'ın uluslararası yaptığı etkinbaştan, yani sıfırdan başlayarak görev liklerden biri Prof. Karl Mayer'in nedir? kabul cttiğim«z bu işi sürdürüyoruz. "Müziktiyatro" çalışması olarak "ts•• Kurumlaşmak. Yani tiyatronun astanbul'u Dinliyorum" adı altında bir Biz diyorsunuz, kimler? li görevleri arasına resmi vc vazgeçilprojeyi TAL öğrenci vc oyuncularıyla mcz bir birim olarak katılmak. Iki yıl •• Başta Ayla Algan. Otuz beş yıllık tigerçckleştirdi. Bu proje Berlin'e çağnlönce toplanmış olan Tiyatro Kurultayatro birikimimiz bana çok şeyler öğyında da araştırma deneme enstitüsüdı ve orda oynandı. Bir diğcr etkiııliğiretti. Erol Keskin ve Şevket Arsevcn, nün ve birimlcrinin kurulma gerekliliği mi? "Berlin Oyun ve Tiyatro Pedagoji Tepebaşı Deneme Sahnesi, BİLSAK üzerine bir karar alınmıştı. Sanınm Enstitüsünde" Ayla Algan TAL'a yaAtölyesi vc özcllikle TAL'ın kuruluşu dosyada kaldı. Kurum'.aşılmadığı sürebancı oyuncularla birlikte "Kişiliğinin vc çalışmalannda onlar olmazsa olce kişilere bağlı kalıyor tüm çabalar. •* incelenmesi" üzerine masal ve mitoslarmazdı diyeceğim gönüldeşlerim. 332 1992 SAYI 19