Katalog

tki Kızılderili akşam yemeği ile birlikte bizi izlcmeye başladı. tçki içiyor muyuz, çevreyi kirletiyor muyuz diye. Yemekten sonra kamp sorumlusu herkesin kulağına şu cümleyi fısıldamaya başladı: "Gizll içersen viski var." Çölde gizli viski içmek. Tek yolu kamp ateşinden uzaklaşarak karanlığa kanşmak. Yerlilerin korkusundan viski daha da tatlı gelmeye başladı. Ne olur ne olmaz; bir bardak viski yüzünden kafa denmizi yüzerler mi? Varsın karanlıkta yılan, akrep ve bilumum böceğin saldırısına uğrayalım. 12 gün boyunca başımı/.dan geceleri hiç eksik olmayan yarasalarla boğuşalım. Karanlıkta oturmak, viski içerken yakalanmaktan daha az mı lehlikeliydi acaba? Gün doğuşu ile birlıkte yarışçıların jip etabının bir bölümunü izledikten sonra kendimizı Kızılderili Bayan Sharlin'e teslım ettik. Sharlın, önce bizi Hoğan diye anılan Kızılderili evine göturdü. Topraktan yapılmış; ama çadır göruntüsü veren tek odalı bir ev burası. Evde kalan 4550 yaşlarındaki yerlinin adı Yazı Rose. "Yazı" küçük insan anlamına geliyor. Evin önunde terk edılmiş bir atlı araba, bisikletleriyle oynayan iki küçük çocuk var. Hoğan'ın ıçine ise küçük bir sediri çağrıştıran döşek konulmuş. Burada nasıl yaşanır diye pek fazla hayret etmiyor insan. Anadolu'da bunun gibi binlerce ev var. Alman gazetecilerın ıse ağzı bir karış açık. Bu derme çatma Hoğan'ın turistler için yapıldığını anlamamız fazla sürmedi. Evin arkasında gördüğümüz son model Ford marka pikap bizi kendimize getirdi. "Bu araba kintin", dedik Kızılderili rehberimize. "Rose'nin" dedi; "Akşam eve gidecek de..." 65 binden 250 bine yükselmiş Navajo yerlilerı. Çok az bir bölumü bu topraklarda yaşıyor. Çoğu, iş için, çocuklarının eğitimi için büyük kentlere göçmüş ve hemen hepsi, devlet yardımı alıyor. Manument Valley'de yaşayanlann bir bölümu turizmle, bir bölümü madencilikle geçiniyor. Sharlin'in eşi de madende çalışıyormuş. Saati 20 dolara. Sharlin önde, biz arkada Navajo Kızılderililerinın topraklarını geziyoruz. Kayanın üzerinde bir delık, "Burası" diyor Sharlin, "Suns eye", bir dığeri "Ear of Ihe wind". 70 derece sıcaklıkta dağ tepe dolaşarak onun gözunü, bunun kulağını seyrediyoruz. Dilimız damağımıza yapışmış, kan ter içinde. Aslında onun gözünü bunun kulağını değil, tarihi olmayan bir milletin tarih yaratmasını seyrediyoruz. Sharlin'in aracı ile keçi yollarını, kurumuş dere yataklarını aşarak Lake Powell'a ulaştığımızda ilk defa su görmenin sevincini yaşadık. Göl 300 km uzunluğunda ve bir nehir görünümünde çölü ba$tan başa bölmüş. Dry Kanyon'un yakınlanndaki "RockCreek" çiföıflınde, hemen çölun kıyısında, ormanın serınlığıne yakın bir yerde sıkı bir rodeo ızleyebılırsnız (ustte) Sılverton kasabasında posta arabası (saflda) Burada, kovboyların tek geçım kaynağı turistler Lake Povvell'de yüzlerce "hause boat" yüzlerce "jet boat" görmek mümkün. Bütün Utah'ın yaz aylarındaki bu eğlence merkezi, tek bir ağacın bile olmadığı çölün ortasındaki göl. Gölden esen rüzgârla, çölün sıcağını, çölün kumunu yedikten sonra yıllardır baktığımız ayna, Moab kasabasında başkaydı sanki. Simsiyah bir yüz, patlamış ve yara olmuş dudaklar, kum tanecikleriyle birbirine yapışmış saçlarla kendimizi tanımakta güçlük çektik. Eskiden olduğu gibi, şimdi de çöle Kızılderililer, kasabalara kovboylar hâkim. Ortak tek özellik altlarında son model Amerikan arabalarının olması. Moab ve SİIverfon'da kovboyların tek geçim kaynağı turistler. Dükkânların çoğunun üzerinde "Indian art" yazıyor. lceride kilimler, incikler boncuklar, kovboy mağazaları Uurango dabır "VahşıBatr'gösterisi' NeredeyseTommıkskaledenfırlayıverecek' nın popüler eşyaları şapka ve kemerler, gümUş üzerine taşlarla işlenmiş bir Indian kolyesi, 45200 dolar arasında. Kovboy şapkasının fıyatı 8090 dolar, kemerler ise 2030 dolar. Restoranların en çok sipariş alan yemekleri ise Indian ve Meksika tabakları... Eski posta arabaları ise yüzyıl öncesinin gizemli hayatını yaşatıyor konuklara... "Vahşi Baü" ve "kovboylar" denince akla ilk gelen, "rodeo" oluyor kuşkusuz. 4 bin metre yüksekliğindekı Dry Kanyonu yakınındaki "Rock Creek çiftliğıne ulaştığımızda bir başka dunya ile karşılaştık. Çölün sıcağını, dağın ve ormanın serinliğı almıştı. Buz gibi biralarımızı yudumlarken, seyrettiğimiz rodeonun keyfi ıse bir başkaydı kuşkusuz. Demır parmaklıklar içindeki boğanın arkasına bir kişı geçerek kuyruğunu eline düğumlercesine tutuyor. Bir diğerı ise boğanın boynuzlarına sıkı sıkı yapışıyor. Kapı açıldığında can havlıyle rodeo alanına fırlayan bo ğa, istenmeyen konuklarından kurtulmaya uğrasırken, iki yarışmacı da boğayı tuş etmeye çalışıyor. Kural boğanın sırtüstü düşmesi. 8 yarışmacı çiftten sadece ikisı boğayı devirmeyi başardı. Diğerleri 35 saniye dayandı, biri sağa biri sola. Boğa rodeonun galibiydi. Çölde başlayıp çiftlikte biten 2600 kilometrelik Marlboro "Adventure Tcam 1990" yarışında, jeep, jet boat, motosiklet, at ile 12 gün boyunca hem birbirleri hem de doğa ile savaşan 5'i Alman, Belçikah, Yunan ve Türk ekipleri, çiftliğe ulaştıklarında zorlu etabı tamamlamanın mutluluğunu yaşıyorlardı. Aslında onlar kadar biz de dayanıklılık sınavından geçmiştik. Yarışmacı ve gazetecilerden oluşan 40 kışılik ekıbın en mutlu kişıleri Sıtkı Erkek ile Cengiz Cennetoğlu'ndan oluşan Türk ekıbiydi. Çunku bırinci olmuşlar, tek ödül olan kupayı almışlardı. Dönüş mu? Aynı maraton sil baştan. Uçaklar, uçaklar, uçaklar 30 saat. . D 19