Katalog

Kabuk değiştiren hayyan dükkânlaı yeni evciller... İstanbul'un kimi semtlerinde yeni yeni boy gösteren petshop'lar, pethouse'lar evvel eski kuşçu dükkânlarına hiç benzemiyorlar. Buralarda artık hem her cins "ithal" hayvana hem de mutasyona uğramış değişik türlere rastlamak mümkün... Necatl Güngör K anuni Sıütan Süleyman zamanında Avusturya Sefirı olarak lstanbul'da bulunan Busbecq, bir yandan kendi dcvletiyle Osmanlı'nın arasını düzeltirken bir yandan da Batılıların ilgisinı çeken Türklerin yaşam biçimini, geleneklerıni, alışkanlıklarını gözlemlıyordu. Busbecq'ın gözlemlediği Osmanlı Türklerının dıkkate değer bir özellikleri de hayvansever olmalarıydı. Ona göre Türkler, aç hayvanlan doyurmayı sevap sayarlar. lçgüdü ve önsezılerıyle yaşayan hayvanlar, insanların "şefkat ve himayesine muhtaç ve müstehak"tırlar. "Işte Türkler bu dUşünceyle hayvanlara eayet edilmesine ve onların bir tarafını keserek eğlenilmesıne çok kızarlar. Venedikli bir kuyurncunun başına gelenler, bu söylediklerımı destekleyen örnek bir olaydır. Olay şöyle: Venedikli kuyumcu kuş tutmaya meraklıdır. Tuttuğu kuşlar arasında rengi ve buyükluğüyle kukumava benzeyen bır hayvan vardı. Hayvanın gagasının küçüklüğüne karşın göğsü o denlı genıştı kı ağzını açtığında bir ınsan yumruğu ıçıne gırebılırdı. Muzipliğiyle de tanınan kuyumcu bu tuhaf kuşu kanatlarından gererek kapısına asmış, ağzının büyüklüğünü göstermek için de bir değnek yerleştirmişti. Evın önünden geçen Türkler hayvanın canlı olduğunu anlayınca zavallının haline acıdılar. Böylesine zararsız bir kuşa eziyet etmenin cinayet olduğunu söyleyerek adamı evinden dışarı çıkardılar. Yaka paça adamı kadırun huzuruna getirdiler. Kadı ona ağır bir ceza verecekken Venedik Sefaretı'nden bır görevli gelerek suçlunun iadesini ıstedı. Ancak bu yolla kendisini cezadan kurtarabildi Venedikli kuyumcu. Bana bu öyküyü kendisi anlattı. Çok korkmuştu. Kuşu da bana bıraktı. Geceleri uçan kuş, ıneklerin memesini arar, süt emermiş... Bu anlattığım olay da Türklerin hayvan sevgisıni göstenyor. Hayvanlara karşı acıma duygusu beslediklerinin bir kanıtı." Busbecq'i şaşırtan gözlcmlerinden biri de Türklerin parayla satın aldıkian kuşları azat etmeleri. "Cıvıltıları kırları dolduran küçük kuşları öldürmek şöyle dursun, onları özgürlüklennden yoksun edip kafeslerde beslenmesine bile bazı Türkler razı olmazlar." 1554 ile 1562 yılları arasında lstanbul'da bulunmuş olan Avusturya Sefiri'nın saptamalarım destekleyen bir başka olgu da Osmanlı mimarisinin şirin motiflerinden sayı eTshop ya da pethouse adını taşıyan dükkânların vaz geçılmez bır yenılığı de troplk balıklar. 16