Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu James Joyce'tan Nora Barnacle Joyce'a0) tumumt IhUf N SUMft s 2 T i ı 7X 2 James Joyce (saflda), "Ulyssess" kitabının ilk yayıncısı Sylvia Beactı ile birlikte, yayınevinde.. 22 Eylül 1909(2) 44 Fontenoy Street, Dublin W Scvgili Aşkım, Dublin beni hasta, hasta, hasta ediyor. Başarısızlık, hınç ve mutsuzluk kenti. Dışında olacağım günleri bekliyorum. Hcp seni düşünüyorum. Geceleri yatağa girmek benim için bir çeşit işkencc oluyor. Bu kâğıda aklıma neler geldiğini yazamayacağım, arzumun çılgınlıklannı. Şeni yüzlerce acayip, yüzkızartıcı, bakir, bitkin pozda göriıyorıım. Kendini bana ver sevgilim, tamamiyle, tamamiyle, buluştuğumuzda. Kutsal, başkalarından gizli olan her şeyi özgürce bana vermelisin. Senin gövdenin ve ruhunun Allahı olmak istiyorum. Ilk benim yazmak istemediğim, fakat hergün senin bana yazmanı istediğim bir mektup var; yalnız benim gözlerim için. Belki de bana yazarsın ve benim özlemimin aeısını dindirirsin. Aramı/a ne girebilir şimdi? Çok çcktik vc yorulduk. Her utanç perdcsi ya da utanç bizden düştü. Birbirimizin gözlcrinde saatler ve saatler süren mutluluğu göremeyeeek miyiz? Gövdeni benim için donai sevgilim. Buluştuğumuzda güzel, mutlu, sevgili, tavlayıcı, anılarla dolu, özlemle dolu ol. Ölü'de senin gövdenden söz ederken kullandığım üç sıfatı anımsıyor musun? Şunlar: Müzikal, garip ve parfiımlü. Kıskançlık hâlâ yüreğimde. Tamamen unutmam için askın şiddetli \e keskin olmalı. Nora, senin için aşkım yitirmeme izin verme. Eğer yaşamı böyle birlikte götürebilirsek ne kadar mutlu olabiliriz. Bırak seni seveyim Nora. Aşkımı öldürmc. Sana küçiık bir armağan gönderiyorum. Tamamen benim fikrinı ve istediğim gibi yapılması çok zor oldu. Fakat sana daima bu zamanı anımsatacak. Bana yaz sevgilim ve beni düşün. Önümüzdeki bu neşe yanında bir hafta veya on gün nedir? % James Joyce Bir mektubu ilginçleştiren özelliklerden, belki de en önemlisi, yazanmn dııygıı ve duşuncelerini, isteklerini çok açık biçimde yansıtmasıdır. Hele sevdiği bir kadmdan ayrı yaşamak zorunda kalmış bir yazarın, o kadına olan özlemini dile getirdiği bir mektup, okuyan uçüncü kişileri, kendi dı$larındaki bir ılişkinin dehnliklerine götürdüğünden çok öneın taşır. Yazınsal deyiş kaygılanndan uzcık bir anlatımla, mektubu yazanın yazdıklarmm gizli kalacağ~mı bilerek rahatça duygularını aktarması, söz konıısu gizlilik kalkınca o yazarın kişiliğinin değişik bir boyutuyla tanmmasmı da suğlıyor. Ünlıi trlandalı yazar James Joyce'un bu mektubu da yukarıda değindiğimiz türden. Galway'de bir fırınanın ktzı olan Nora Barnacle (18841951), ailesinin yanında yaşamaktan sıkılıp trlanda'nın başkenti Dublin'e gelir. Hazuan 1904'te James Joyce'la tunışır ve birlikte yaşamaya başlarlar. James Joyce (18821941) bir sure sonra 8 Ekim 1904'te trlanda'dan ayrılır. Ülkesinin duşünsel yaşam kosullannı benimsemediğı için a/dığı bu gonullu surgıın kararı onıı Isviçre, Yııgoslavya, İtalya ve Fransa'ya surukler. İngılızce nğretmenliği, banka memurluğu gibi islerde çalışarak geçitııini sağlar, unıtı roman, öykü ve şiir yaratınuna da hiç ara vermez. Ne var ki yazınsal yapıtlannın yayımında çesitli guçlüklere göğüs germek zorunda kalır. Örneğın Dublinliler udlı öykü kitabını trlandalı yayıncılar kiıni yanlanyla sakıncalı bıılup basınaya yanaşmaz. Yurttaşlarının bu olumsıız tutumu yazarın ulkesinden daha da soğumasına yol açar. Yeats ve Pound'la tanışması işlerini biraz duzene koymasını sağlarsa da I. Diınya Savaşı nedeniyle Zurih 'e gitmek zorunda kalması, yeniden gıiç koşullar içine dıişınesine neden olur. Burada hayranlarından ve çeşitli kurumlardan aldığı yardımlarla yaşar. Sınırlı sayıdaki yapıtlannın heınen hepsi geniş yanktlar uyandırmış, daha kıtaplar satışa sunulmadan çeşitli engelleme/erle karşıtaşmıştır. Açık saçık bulunduğu için uzun çabalardan sonra 1922 yılında Paris'te bastırabıldiği L'lysses de bu yapıtlardan biridir. Ancak roınamn New York ve Londra'ya sokıılması yasaklanır. En çok sıkıntı vereni, giderek azalan görme yetisi olmak üzere çeşitli sağlık sorunları ve kızının rulısal bunalımları Joyce'un yaşamındaki en buyuk üzuntu kaynaklarıdır. Evliliğe karşı olduğundan yıllarca birlikte yaşadığı Nora 'yla, ancak 1931 'de nikahlanır. Joyce'un yaşamındaki bir başka sarsıntı da karısı Nora'nın yakın bir arkadaşıyla ilişkisi olduğu söylentilerinden kaynaklanır. Yazara ilişkin incelemeler yapan uzınanlar, bu dönemde yazdığı mektuplardan kimilehni erotik yazmın en yetkin örneklerinden sayarlar. Jim (1) James Joyce'un Mektupları, çevıren Kudret Emıroğlu. istanbul, Duşun Yayınevı. 1983. s 6970 (2) Yayımc.iarın açıklamasına göre gerçekte mektup 22 ağustosta yazılmış, Joyce yanlışlıkla 22 eylül tarıhını atmış 22