Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu Franz Kafka'dan Felice Bauer'e banırım raektup arkadaşı olarak şimdiliK: de söz konusu olan yalnızca bu arkadaşlık ilk bakışta bana icarşı kullanılacak kesin bir gerekçe olmamalı ve beni bir denemeaen geçırmelisiniz* 20 Eylül 1912 • Büyük bir olasılıkla beni anımsayamayacağınız için kendimi yeniden tanıtayım: Adım; Franz Kafka, sizi ilk kez Sayın Müdür Brod'un Prag'daki toplantı akşamında selamlamış, gezi fotoğraflarını göstermiş ve sonunda da şimdi daktilonun tuşlarına vuran bu eli elinize alarak gelecek yıl onunla birlikte Filistin'e gitmeye söz vermiştiniz. Hâlâ bu geziyi yapmak istiyorsanız o gün kaprisli olmadığınızı söylemiştiniz; gerçekten ben de sizde böyle bir şey görmedim şimdiden bu konuda bir karar vermemiz yalnızca iyi değil aynı zamanda zorunlu da. Çünkü tatilimiz kısa olduğundan bu süreden elden geldiğince yararlanmamız gerekir. Bunu da ancak çok iyi hazırlanıp tüm hazırlıkları kararlaştırırsak başarabiliriz. Yalnız, kötü bir izlenim uyandırsa da, önceki söylediklerimle bağdaşmasa da itiraf etmem gereken bir şey var: Sadık bir mektup arkadaşı değilim. Yazı makinesi olmasa durumum daha da beter olurdu çünkü mektup yazma keyfim yokken hiç değilse parmak uçlarım bu işi yapıyor. Ama buna karşılık ben düzenli olarak mektup yazılmasını da beklemem. Her gün yenilenen bir sabırsızlıkla beklesem bile bir mektup gecikince hiç üzülmem ve sonunda elime geçtiğinde korkuya kapılıveririm. Kağıt değiştirirken kendimi belki olduğundan da daha karmaşık gösterdiğimi fark ettim. Bir yanlış yaptıysam suç benim çünkü neden bürodaki altıncı saatimde, üStelik alışkın , olmadığım bir makineyle mektup yazmaya koyuldum? Beni yol arkadaşı, arkadaş, kılavuz, yük, tiran ve daha olabileceğim birçok şey yüzünden seçmemek için gerekçeleriniz varsa bile yazı makinesinin tek sakıncası size böyle bir ipucunu kaçırtmasıdır sanırım mektup arkadaşı olarak şimdilik de söz konusu olan yalnızca bu arkadaşlık ilk bakışta bana karşı kullanılacak kesin bir gerekçe olmamalı ve beni bir denemeden geçirmelisiniz • Içten hayranınız Dr. Franz Kafka Franz Kafka (18831924), 1912 sonbaharında Felice Bauer'le karşılaşmca evlilik ikilemini yeniden yaşamaya başlar. 1887 yılında Silezya'da doğan ve sigortaa Carl Bauer'in beş çocuğundan biri olan Felice'le evlenme yürekliliğini gösterebilecek midir? Yoksa düşkünlükle eşanlamlı gördüğü bekârlığı mı sürdürecektir? Her şeye karşm evlenme korkusu egemendir yazara. Liseyi bitirdikten sonra stenodaktilo olarak çalışmaya başlayan ve o dönemde kadınlar için çok güç olan çalışma koşullarmı alt ede'rek çabucak yükselen Felice Bauer'le nişanlanması bile evlilikle sonuçlanmaz. Dengeli, pratik zekâlı, çevresindekileh etkileyen bir kadmdır Felice. Kafka'nın kendisinde olmadığı için yakındığı, eziklik duyduğu niteliklerdir bunlar. tlk kez ağustos aymda gördüğü Felice'e birinci mektubunu 20 Eylül 1912'de yazar Kafka. Amacı karşısındaki kişiyi kendisine inandırmak ona güven vermektir. Daha sonraları Kafka, bu mektubu yazmak için haftalarca düşündüğünü, her sözcüğü tartarak kullandığını itiraf eder Felice'e. Tüm bu duraksamaların ardından bir kahramanlık yaparak yazdıklarını postaya verir. Yirmi dokuz yaştndaki Kafka için inanılmaz öncmde eylemlerdir bunlar. Güncesine, Felice'e gönderme cesaretini bulduğu mektuptan sonra çılgınca bir hırsla Das Urteil (Yargı, 1913) adlı yapıtımn ilk biçimini ortaya çıkarmak için saatlerce çalıştığını yazar. Başlangıçta Felice'in Kafka'ya donuk davranması romancının yaratımım kamçılar, ancak 1913 sonlarına doğru, birbirini izleyen mektupların büyüsüne kapılan genç kadın da yazara âşık olduğunu anlar. Nişanlanan çiftin birlikteliği Kafka'nın evliliğin yazarlığını olumsuz etkileyeceği korkusuyla 1917 yılına dek sürer ancak. Yalnızca yazarak mutlu olan Kafka, yaşamına giren kadınlara en rahat mektuplar aracılığıyla yaklaşır: Kızkardeşi Ottla'ya, Felice'e ve Milena'ya mektuplar onun bu tutumun en bilinen kamtlarıdır.