Katalog

D ÖRT TEKERLEKTEN Bedri Zenginkuzucu İstanbul trafiğinin girdabında şoförlük mesleği, sürekli iniş çizgisinde. Belki de bu mesleğin eksikliğini duyduğu şey, serbest rekabet ortamının sağlayacağı gelişmeler. un boyunca hepimizin yararlandığı taksiler... Bir yamanlar taksi Şoförluğü, çalışma ortamı ve dolaşım serbestliği yüzünden herkesın cocukluktan beri yapmayı ozlediği bir meslek sayılırdı... Tıpkı ıtfaiyecilik veya uçak pilotluğu gibi. Fakai uzun zamandır istanbul trafiğinin girdabın da bu onurlu eski meslek yozlaşmaya yuz tut muş sürekli iniş çizgisinde. Zaman zaman ka muoyunun dikkatinı çekecek kadar dışa yansıyan bu onurlu mesleğin iç problemleri kötüye doğru gidişin devam ettiğini hissettiriyor. Taksi şoförlerınin son boykotu bu mesleği hem dıştan ve hem ıçten kemiren açık yaralar olduğunu gösterdi. Mesleğin ezeli sorunu olan tamir ve yedek parça masrafının artışına İstanbul trafiğındeki çalışma ortamının gitgıde guçleşmesi de eklenince dış sorunlar daha da çoğaldı. Yakıt fiyatlarının artışı ile taksimetrelerın yeniden ayarlanması yarışı kısır bir döngu haline donustü denilebi.Ur. Gidilecek yerin ulaşım kolayhğı yjonünden bir seçime tabi tutulması sık sık sorun yaratıyor. Elektronik taksimetreler takıldığında herkes yazılanı ödeyeceğinden memnun kalmıştı, ancak belki de bugunkü ortamda belki de eskiden kullamlan pazarlıkla önceden fiyatı tayin etme yöntemini kullanmak daha iyi olurdu diye duşünenler de var. Belki de mesleğin eksikliğini duyduğu şey serbest rekabet ortamının sağlayacağı bazı olumlu gelişmelerdir. Ancak bu saydıklarımı/dan daha çok taksi şoförlüğunün bir meslek olarak çökmesi üzüntü yaratmıştır. Oysa bir zamanlar taksi şoförleri çevremizde guvendiğimi/, saydığımız, sevdiğimiz kişiler olarak tanınırlardı. Hatırımızda canlandırdığımız fakat bugun Istanbul'un uymayan şoför tipi babacan, sevecen, insanların hayati me 'Babacan şoför' filmlerde kaldı G Sureyya Duru'nun yonettığı "Şoför Nebahat" adlı fılmde Fatma Gırık, ölen babasının yerıne dıreksıyona geçıp aılesını geçındırmeye çalışıyordu Özellıkle Istanbul'da bır donemın şoför ıma|i', gunumuzdekınden epey farklıydı selelerde namusunu teslim edecek kadar güvendıği kimseler olarak kalmıştır. Bu tipleri toplum olarak benimsediğimiz, eskiden yapılan ve kitleler tarafından beğenilen filmlerde de gösterilmiştir. Nedense bu filmler son yıllarda hiç çekilmedi; nedeni herhalde, konunun artık ilgi görmediğidir. 1950'li ve 196O'lı yıllarda şoförlük mesleğini konu eden çok film çevrildi. Bu moda Zeki Usta anlatıyor MOTORLU ARAÇLARMİNİ REHBERİ MERCEDESBENZ (otomobll, mlnlbüs, otobüs, kamyon): Alman prestıj markasının Turkıye'ye yerleşmesı uzun yıllar öncesıne dayanır Gerek bınek otomobıllerde ve gerekse tıcarı araçlarda oldukça seçkın bir pazar payına sahıptır Daıma kalıte ve prestıj otomobılını sımgeleyen MercedesBenzler şırketlerde makam otomobılı olarak yaygın bir bıçımde kullanılır Halen MercedesBenz otobus ve kamyonları yerlı ımal edılmektedır Bir ara mınıbus ve mıdıbusten ımal edıldı Arazı bınek veya arazı hızmet aracı olan Unlmog'lar ıse yerlı monte edılen araç tıplerı arasında ılgınç bir çeşıt oluşturur MERCURY (otomobll, kamyonet): Amerıkan Ford grubunun luks sınıfı otomobılı kırk yıldan fazla bir süreden berı sınırlı sayılarda ıthal edılmıştır Daıma Ford'larla aynı tıplere sahıp olan Mercury, daha sağlam ve daha kalıtelı olmakla un salmıştır Ford'un spor tıplerı getınlırken Mercury'nın spor Cougar nıodelı de getırılmış ve beğemlmıştı Kanada kokenlı kamyonetlerı ıse Ford'unkılerden sadece bir ambMercedes lem değışıklığı ıle fark edılırlerdı MG (otomobll): Bu ünlu Ingılız spor otomobılı markasının 1950'lerle 1960'ların başına doğru yurdumuza getırılmış tıplerı görulmuştur yollarımızda Bınek tıplerıne ıse pek rastlanmaz. Bugun klasık otomobıl değerinde olan TD, TF, MGA ve MQB modellerl sayılabılır. MITSUBISHI (Otomobll, mlnlbüs, kamyon, kamyonet, otobüs): Otomobll ıthalatının açılmasından sonra tüm çeşıtlerıyle bırden pazarımıza gıren bir Japon markası da Mıtsubtshı'dır Önce otomobıllerı ıthal edılıp sonra L300 mınıbusler, Canter kamyon ve Rosa mıdıbüslerı getırıldı Bugun ıse yerlı monte edılen Maraton otobuslerıyle şehırlerarası yolcu taşımacılığına gıren son otobus markası olmuştur Halen Canter kamyonlarının yerlı uretım hazırlıkları yapılıyor MORRIS (otomobll, mlnlbüs, kamyon): Eskı ingılız kuruluşu BMC'nın temel otomobıl markalarından bırıdır Austin markası ıle ortak bir çeşıt oluşturmuşlardı Turkıye'de montajı yapılan kamyon ve mınıbuslerı de benzer yapıdaydı Kuçuk bınek tıplerının yaratıcısı ıse izmır doğumlu ingılız asıllı Sır Issıgonnıs'dır halkımızın bu mesleğe karşı duyduğu yakınlıktan ileri geliyordu. Hatıralarda kalan en iyi şoför tiplerini bu filmlerde Ayhan lşık canlandırmıştı. Bu tip her zaman yardıma hazır, yolcusu için kendini tehlikeye atan şoför tipiydi. Çevrede sayılır, sevilır, düşenin elinden tutardı. Filmler halk tarafından tutulmuştu ki Ayhan lşık Belgin Doruk ikilisinin çevirdikleri şoför filmleri bır hayli tutuldu. Bunlar arasında, Şoforler Kralı (1964), Şoförün Kızı (1965), Kuçük Hanımın Şoforü (1962) sayılabilir. Şoförlerin gönul maceraları ise Tophaneli Murat (1971), Kader Böyle Istedi (1968), Sosyete Şakir (1970) Dikiz Aynası (1974) gibi filmlerde bütun açıklığıyla dile getirildi. Bu filmlerde sevdiğimiz şoför tipleri Kadir İnanır, tzzet Giinay, Tanju Gttrsu ve Sadri Alışık tarafından eanlandırılmıştı. Gerçek hayata uymasa da filmlerde kadın taksi şoförlerin yaşamı oldukça renkli bir biçimde yansıtıldı. Sezer Sezin vc Fatma Girik'in oynadıkları "Şoför Nebahat" rolleri en az dört filnıe konu olmuştur. Şoför filmleri de şoförlük mesleği gibi unutulanlara karışıp gittı. Bugunku Istanbul'un yollarında dolaşan kımi süslu, kinıı dökuntu taksilerin içinde rastladığımu tiplerden çok farklı kişilerdi o eski istanbul şoförleri. [ I 26