Katalog

EL SANATLARINDA YAPRAK DÖKÜMÜ/3: Sıvas'.n tarakçıları Elli yıllık tarakçı Mustafa Kurtluca, bazen özel siparişler de aldığını, rerkli boynuzdan taraklar yaptığını anlatıyor... Presten duzeltilmiş çıkan boynuz sonra tornaya girer." Mustafa usta, tarakçıhğa çırak olarak girdiği yıllarda, tüm işleri bilek gücüyle yaptıklarını, şimdi ise torna tezgâhında tarağı daha rahat çıkardıklarını söylüyor. Fakat "Yine bilek gücüyle yapsaydık da, müşterilerimiz sıraya girselerdi," demekten kcndini alamıyor. "Tornada iş kolay; makine dis avıyor, zımparalıyor, cilalıyor. Ama yüzümün, gözümün hali meydanda... Üstelik yuttuğum tozları da katarsak, işimizin temizligi ortaya çıkar!" Sırma saçlara boynuz tarak AtLast! İngilizceyi İngiltere'de öğrenmek için 7 TUR'u seçtiniz. Sonunda doğru kararı verdiniz. Bir günde 6 tarak Mustafa Kurtluca, Sıvas'takı atölyesınde ökuz, manda ve keçı boynuzundan taraklara can verıyor. Presten cıkmış kahp halindeki boynuzlar, tornada birer birer zımparalanıp, dişler acılıp, sonra da cilalanıyorlar. "Taraklar çeşil çeşit; kadın taraklan da birkaç çeşit. Tırnakları farklı, elle tutulacak yeri olanları var. İşçilik ne kadar artarsa taragın fiyatı da o kadar artıyor. Bazen de özel siparişler geliyor: 'Bana renkli boynuzdan, saplı tarak yap' diyor muşterimiz. Istege gore de tarak yapıyoruz." Mustafa usta, "lyi bir usta akşama kadar sıkı bir çalışmayla altı tarak yapabilir," diyor. Ama iimdılerde bu kadar tarak yapılsa bile, alıcı bulmadığını belirtiyor. Ikı dişli bir tarağı 2000 liradan 7orla satabildiğini söylüyor... 7TUR TRAVtLSHoP Erdal Yazıcı Plastik, kepeği almaz... S anayi Sitesi'nin orta yerinde bir atelye... Bakırcıların, demircilerin ortasına sıkışmış... Yoğun bir iş günü; bakırcıların, demircilerin çekic seslcri, marangoz atelyelerınin uğultuları ortalığı kaplaınış. Bunca gürültü patırtı arasında, sinck vızıltısı gibi bir sesi, bu atelveye yanaştığımızda ancak duyabiliyoruz. On tarafta çuvallar dolusu boynıızlar var. Demir, bakır ve tahtaların ortasında boynuzların işi ne ola ki? Içeride, ağır bir koku ortalığı sarmıs. Kenarda bir ocak, yanı basında mütevazı bir torna tezgâhı... Evet, sesin kaynağı burada; tezgâhın başında bir usta, yüzü göztı tozdan tanınmaz halde...Kim mı bu usta? Mustafa Kurtluca... Sıvas'ın tarakçısı. Saçlar t J tel taransın, guzel görünsün diye tarak yapıyor... "Evet bu dayanılmaz koku içinde saclara tarak yapıyorum. Dışarıdan gelene, bu koku ağır gelir. Çogu, 'ya ustam, bu kokuya nasıl dayanıyorsun?' der. Ama biz alıştık artık bu kokuya. Bu iş bana dedemden, babamdan kalma. Illi yıldır tarakcılık yapıyorum. Yaptığım taraklar boynuzdan; öküz, manda, kcci... Boynuzları bize köyliiler getirir. Çiftini 10001500 liradan satın alınz. Bir boynuzdan (manda boynuzundan) iki tarak çıkar. Boynuzu ilk önce ikiye ayırırız. Sonra ortadan yarıp ocakta biraz bekletip prese sokarız. "Eskiden develerle Musul'dan tarak gelirdi. Biz de yapardık; yine yetiştiremezdik. tlk çıraklık yıllarımda mandanın tırnaklarından yaşlılar sakallarını tarasın diye tarak yaptığımızı hatırlıyorum. Şimdilerde elimizdeki yaptıgımız taraklan bile zor satıyoruz. Nasıl satalım ki; bir plastik tarak yüz lira; hem de renk renk..." Kendi yaptığı tarakların daha sağlıklı olduğunu, plastik tarakların, sacta elektriklenme yaptığını; "kepekleri almadığım" ıddia ediyor Mustafa usta... "Teknoloji gelişti. Biz bile tarağın dislerini testere yerine tornada açıyoruz. Plastik çıktı, kap, kacak, tarak... Her şey yapılabiliyor; ama her turlu derl de yogaldı. Bu tur maddelerin sağlığa aykırı olduğunu ben söylemiyorum, doktorlar söylüyor. Oniversiteden öğretim uycleri geldi, benden tarak aldılar. Plastik tarak kesinlikle kullanmadıklannı söylediler. Sıvas Valisi bile tarağını benden aldı..." Mustafa usta artık yorulmuş, "Günde beş bin liraya artık bu ağır kokuya, pisliğe dayanamayacağım," diyor. Çocuklarının katkılarıyla geçimini ancak sağlayabildiğini belirtiyor: "Yapabilcccgim temiz bir iş olsa, şimdi kepenkleri indiririm" diyor. Kimin umrunda: Mustafa usta kepenkleri indirecekmiş, indirirse indirsin, 'Ortalık, sudan ucuz naylon tarak dolu'... n Ayrıntılı bilgi için dil okulları broşürümüzü isteyiniz. İnönü Cad. 37/2 Gümüşsuyu 152 59 21 (4 Hat) 19