Katalog

Susun, gürültü geliyor! Her delikten sızan "gürültü kirliliği", insan bedeni üzerindeki hiç azımsanmayacak etkileriyle uzmanlan bir "hava" ya da "deniz" kadar düşündürüyor... ; iliöi ehirlerin ağır havasmdan ve gürUltüsünden bıkan in^ sanlar, yaz mevsimine merhaba dediğimiz bugünlerde, olanak bulur bulmaz doğaya, yeşile, sessizliğe, denize koşmayı planlıyorlar. Bütün bir yılın "Yorgun Savafjıları", kısa da olsa gürültünün pençesinden kurfulup 'huzur içinde' yaşamak istiyorlar. Şehirlerde kalanlar ise çaresiz, sabah akşam yoğunlaşan trafik, mcgafonla satış yapan scyyar satıcılar, yaz aylarına kaydırılan yol çalışmaları arasında geçecek sıcak bir mevsime hazırlanıyorlar. Şehir yaşamını eziyet haline dönüştüren "gürültü" konusunda araştırmalarını sürdüren bilim adamları da ta'ili unutup sorunu çözme yollarını bulmaya çalışıyorlar. Bir gürültü karşılaştırması: Mutfak ve savaş Bedeviler ve gürültü Son olarak ltalyan bilim adamlarının Ürdün çöllerinde yaşayan Bedevi gruplar üzerinde yaptıkları çalışmalardan elde edilen verılere göre "gürültü", insan sağhğını tehlikeli boyutlara varan bir ölçüde ctkilıyor. Dünyada gürültüyü en az tanıyan topluluklardan biri olan Bedevi yaşlılarının hiçbir ı&ıtme sorunuyla karşılaşmamaları, yaşlılık ile işıtme güçlllğü arasında bağlantı kuranların tezlerini zayıflatıyor. Endüstri tarafından üretılen akustık kirliliğin işitmemizi olumsuz yönde etkilediğini söyleyenlerse bir adım öne geçiyor Gürültünün insan organizmasına ne şekilde zarar verdiği konusunda yapılan araştırmalurın geçmişi çok eskiye dayanmıyor. Patlamah motorun keşfinden sonra dünyanın her yerine yayılan akustik gürültünün biyolojik etkilerini insanların pek önemsemedikleri gözleniyor. Oysa ister keskin ve kısa, ister yumuşak ve uzun olsıın, gUrültü nabız atışlarındakı düzensblikun yüksek tansıyona, nefes almadaki ritm bozukluğundaiı aşırı terlcmeye, mıde salgılarından dimağ yorgunluğuna kadar, birçok sorun doğuruyor. Gecelerı kentlerdeki en buyük gurultu kaynaklarından bırı, dıskotekler Sözümüz ev kadınlarına... Eğer mutfağınızda bol mıktarda elektrikli alet kullanıyorsanız, ABD'de yapılan bir araştırmaya kulak vermenızde yarar var. Amerıkalı uzmanlar, evln dört duvarı arasında yaşayan "yorgun anne"nin bir günde karşı karşıya kaldığı gürültünün, savaşan askerle aynı oranda olduğunu saptamışlar. Yıne aynı araştırmaya göre çamaşır makınesi, mikser ve elekirık süpurgesini aynı anda kullanmazsanız tam 100 desıbellık gürultüden uzak kalıyorsunuz. D •t* 4 kullamlan özel kuldklıklar tum gurultulen yok GOrultulu ışlerde ederken insan sesini suzebılıyor Sinsi güfültüler tnsan bedeni, kaçarak veya savunmasını arltırarak gürültüye karşı geli>or. Bu tepki, insan organizınasının gürültüyü zararlı bir etmen olarak değerlendirdiğini ortaya çıkanyor. An • cak vücudun durdurak bilmeden gürültüye karşı tepki göstermesi stres ve ülser gibi öncmli hastalık.lara neden oluyor. Uzmanlar 80 deslbeli aşan ses dalgalarının özelükle kulakta yarattığı zararların çok zor gidcrilebileceğini belirtiyorlar. TVafik, altyapı çalışmaları, elektrikli ev aletleri, havalandırma sistemleri gibi kaynaklar "sinsi gürültü" üreterek kronik akustik travma tehlikesini arttırıyor. "tnsan zamanla gürültüye alışır|' gibi yanlış bir düşünce sonucu önlem alınmayınca, yıllar sonra işitme güçlükleriyle karşılaşılıyor. Araştırmalara göre bütün dünyada işitme güçlüğü çekenlerin sayısı hızla artıyor. Şehirde 'üretilen' gürültü, insanlar arasındaki iletişimi de sürekli engelliyoı. İnsanlar ses ve kelimelerle iletişim sağladıklan için sorurilar çıkıyor. örneğin normal bir sesle otobüs içinde konuşan iki insan ancak yüzde 5060 oranmda birbirlerini anlayabiliyor. TrafiOı yoğun yollara, uzmanlar "sinsi gurultü kaynağı" adım verıyor GÜRÜITÜ KAYNAKLARI (Desibel olarak) "Akustik kirlenme"ye karşı önlemler Pekiyi, gürültüye karşı ne gibi ünlemler alınıyor? Uzmanlar bu konuda etkın bir kampanya yürütülebilmesi için öncelikle araştırma tekniğini yükseltmek gerektığini söy lüyorlar. Çok sağlıklı veriler topladıktan sonra aktif önlemler (gürültü kaynağının kurutulması) ve pasif önlemler (olanaklı ölçudc güıültünün yayılmasını önlemek) adı altında iki koldan akustik kirlilikle savasılabileceğini belirtiyorlar. Kısa dönemda alınabilecek önlemleri de şöyle sıralıyorlar: Akustik kirlenmenin en belirgin nedeni olan jehiriçi trafiğinin yeraltına alınması (metro); daha az gürültü çıkaran ağır taşıtlaıın uretilmesi; gürültü kaynaklarından u/ak yerleşim pıojelerinin yapılması; fabrikalar gibi gürültü kaynaklarının izole edilmesi; evlerde çift cam kullanımı (Sürekli titreşmeyi önlemek için aralarındakı nıesafe 1,5 santımi aşmamalıdır); karayollarında sesi emen asfalt ve korkuluklar kullanılması (Bitkisel korkuluklann 100 metresi 56 desibel ses dalgası emebiliyor.) Modern çaflın sımgesi üllgi işlem merkezlerı de önemlı gürültü kaynakları arasında Elektronik bilimi de gürültüyle savaşmak amacıyla birçok ilerlemeler kaydediyor. Gürültünün kaynağının ve yönünün çok belirgin olduğu durumlarda ses dalgalannı ters ses dalgalarıyla tahrip edebilmek amacıyla gUrültülii korkuluklar oluşturuluyor. Sorun, gürültüye karşı aynı dozda ve zaınan sürecinde ses dalgası üretebılmede yatıyor. Sesin yayılma hızının saniyede 340 metre olduğu gözönüne alındığında, bu konuda elektroni&in son derece hassas teknikler üretmesi gerekiyor. Elektronik, ses hı?ını yakalamak için milisaniyelerle çalışıyor. Gürültüyü silme sistemi dizel motorları, klima tesisatları ve havalandırmalarda başarıyla uygulanıyor. Gürültülü yerlerde çalışanlar için üretılen insan sesinden başka bütün seslcri silebilen kulakhklar da akustik kirlenmeyie savaş yolunda çok önemli bir adım kabul ediliyor. D 180 160170 J«t UfOğl (Havada) 140150 Asksri toplarjat u(ağı (Yerde) 130 Yol matkabııilltryarif otolorı 120 Diskottksirenltr 110120 Metromotosikletklabon sesi 110 Motorlu tejt«r«rend« makinesimetal umparalor 100110 100 Dökümhanalertraflği yoğun yolla'rtranlar Büyük motorlar ffraktör, vb ) 90 Füıt Mitralyöz öğütm* makineleritrafiği orta yoğunlukta yollar Çalar saat Teltfonyüktek M S I * dlnkntn rodyo ve televiıyon Inson sesi (Yuksek tonda) Sokin yollar Konuşma Ormondo yapraklonn hifirlı» 90 80 70 5060 50 3040 1020 14