Katalog

İspanya yeniden arenalarda Boğa güreşinin ateşi, İspanya'da yeniden alevlendi. El Cordobes'in dönüşü, bunun en güzel örneği. Ama "plastik boynuzlu" boğaların devreye girdiği 'fazla turistik' güreşler de hükmünü sürdürüyor. El Cordobes'in donuşu * * M renaların yaşayan son ilahı "El • • / l Cordobâs" (Kordobalı) boğa güreşine / . dönüyor. Zaferle dolu zengin bir yaşam M süren 52 yaşındaki El Cordobâs, Endülüs'deki sakin hayatınt bir tarafa bırakıp son kılıç darbelerini vurmaya hazırlanıyor. Maddi açıdan hiçbir beklentisi olmadığını söyleyen matador, arenaya indiğinde yüreğinde hissettiği ürpertiyi özlediğini belirtiyor. El Cordobâs'in bu isteği hoş karşılanmalı. Çünkü o, küçüklüğünden beri boğa güreşi tutkusuyla yaşayan, bu yüzden dört kez hapse düşen biri. El Cordobâs (Asıl adı Manuel Benitez) 4 Mayıs 1936'da Palma del Rio adlı köyde doğdu. Yoksul bir ailenin beşinci çocuğuydu. Babası ırgat, annesi de çamaşırcıydı. Beş yaşmdayken annesini, kısa bir süre sonra hapiste verem olan Franco karşıtı babasını kaybetti. Büyük ablası Angelita, kardeşlerine baktı. Manuel bir f'tlmde gördüğü matadordan etkilenıp boğa güreşi yapmayı kafasına koydu. Çok para kazanmayı, ablasma rahat bir hayat yaşatmayı planlıyordu. Kiremit tozuyla boyadığı bezi pelerin olarak kullanıyor, geceleri özel boğa otlaklarına gizlice girerek ay ışığında korkusuzca boğalarla güreşiyordu. Matadorluk yaparken sakatlanan Luis Rodriguez adlı 19 yaşındaki dilenciden güreşin tekniklerini öğrendi. Ünlü bir matador olma hayalleriyle kbyünden ayrılıp Madrid'e gitti. Inşaatlarda çalıştı. Şehir şehir dolaştı. Çok zor M ^H ^^^H nilen matador elbisesi, ne de elin^H ^ ^ ^ | d e kırmızı pelerini vardı... Yir^H ^ ^ ^ H mi beş yaşındaki Endülüslü raa^H ^ ^ H tador "Espartaco" (asıl adı An^H ^ ^ H l o n i o Kuiz) boğa boynuzunun |^| •Hrüzgârını hissetmeden repertuvarındaki hareketleri üniversite anfisinde üç yüz kişiye gösteriyordu. Arenadaki güreşi öve öve bitiremiyor, boğa ile gerçekleştirdikleri dansın geometrik özelliklerini gösteriyor; Tann'dan bahsediyordu... "Espartaco" matadorlann gizli kalmış dünyalarını açıyor, "Güreş sabahı, uyanır uyanmaz içimde korkunç bir iirperti duyanm. Hele Mozo de Espadas giireş elbisemle odaya girince, yatagın kenarlarına sıkı sıkı tutunurum. Ama arenaya çıkınca Tann'nın yardımıyla icimdeki panigi yenerim. Avııcuma lüküruriıın. O anda ağzımda tüküriiğün hulunınası kurkmadıgımın belirtisidir. Televizyon kameraları bu harekeli yakalar" diyordu. MATADORLAR ÖNİVERSİTEDE Iowa Üniversitesi öğrencilerinin Granadada sürdürdükleri "Toromaşi" (Boğa Güreşi Sanatı) kursu programında yer alan bu konferansta, ünlü matadorların ilginç açıklamaları, kamuoyunun dikkatini bir kez daha boğa güreşlerine çekti. Yıllarca, nıartekim tarihleri arasında Madrid'den güneyin en küçük köylerine kadar birçok yeri gezip boğa güreşinin geçmişi, tekniği, kuralları ve ilahlarıyla ilgili yeni bilgiler toplayan Amerikalı araştırmacı Diana Buck'un önderiiğinde düzenlenen konferansa misafirolan arenaların yeni yıldızları, korkularını, narsist duygularını, dindarlıklarını ve batıl inançlarını anlallılar. "Espartaco"dan sonra kürsüye gelen çingene matador Rafael de Paula da onlara boynuzun hışmından koruyan "Duente" adlı bir melekten söz etti. Konferans yazılı ve sözlü basında da geniş yankı uyandırdı. Son yıllarda boğa güreşine duyulan aşırı ilgi, büyük Ispanyol gazetclcrini güreş haberlerine ve kritiklerine daha fazla yer ayırmaya zorladı. Sevilla'da yayımlanan "Toros 92" adlı haftalık boğa güreşi dergisinin üçüncü sayısında 45.000'lik bir tiraja ulaşması (yıl sonunda dergi yüz binlik bir tiraj hedefliyor) ilginin bir başka göstergesi oldu. özellikle Amerikan basın organlarının güreşe olumlu yaklaşımları sonucu, arenalar turistik bir görUnüm kazandı. Boğa ile matadorun çevresinde geniş bir endüstri doğdu. 1988 sezonu, büyük seyirci ve hasılatla başladı. Boğa güreşi efsanelerinin gölgesinde, yeni ilahlar grubu doğdu. Günümüzde "Espartaco", Manzaneres, Paco Ojeda ve on sekizlik Joşelilo, arenaları dolduranların yeni gözdeleri. Matador boğaya "doflru çeklyor". Oyun kuralları ve kendi geleneklenyle boğa güreşi kultürune, artık Ispar Diana Buck, boğa güreşinin tekrar moda olması konusunda şunları söylüyor: "Ispanya'ya Uk geldigimde, flamenco unııtulmuş gibiydi. Bugiin diinyamn her yerinde flamenco dinleyebilirsiniz. Boga güreşi de uluslararası düzeyde ilgi göriince büyük patlama yapacak. Binlerce insan güreşin kökenini araştıracak." Ancak boğa güreşinin 'turistik' bir hava kazanması, özgünlüğünün yitirilmesi tehlikesini arttınyor. Güreşin ardında, "megaşov" yaşanmaya başlandı. '*'*„ Kısa bir süre önce antrenmanlara başlayan El Cardobes, "hasret" gkJeriyor giinler yaşadıktan sonra 24 yaşında (matadorlar için çok geç bir yaş) parlamaya başladı. Aynı yıl ilk kez imza atmayı, altı yıl sonra da bir papazm yardımıyla okumayazmayı, diinyamn güneşin çevresinde döndüğünü öğrendi. Çılgın tekniğiyle boğa güreşinde devrim yaptı. Klasik boğa güreşi tekniklerini yıkarak boğantn üzerine gitti. İlk kez matador ile boğa arasında "hırs dengesi" yarattı. "Boğaya en yakın güreşen matador" unvanını aldı. Her güreş mevsiminden önce, El Cordobes'in yaşamı üzerine iddiaya girilirdi. Boğa güreşinden milyarlar kazanan Cordobâs, "Yoksullarm Matadoru" olarak tanıtıldı. 1960'ların Ispanyasında, "kadere boyun eğmek" istemeyen yoksul tspanyollarm sinıgesi oldu. • İŞE HİLE KARIŞINCA Ernest Hemingway'in "TheToronto Star VVeekly" adına söyleşiler yaptığı günlerde, "Toromaşi" kutsaldı. "Ögleden Sonra ölüm" (Hemingway'in ünlü romanı) devrin 12 de de "hile" vardı, ama hiçbir z kü noktalara ulaşmamıştı. Buj lerinde, boğanın çok hassas ol rının ucu, iki santim kesilerek I safe kavramını yitirmesi sağlanı ğanın boynuzları kesilerek yerl lastik kanşımı bir madde "sahteleri" konuyor. Boğalara lere uyuşturucu katılarak hayva leştiriliyor." İki gün önceden a> rakılarak halsiz düşürülüyor. I tiştirici Vicloronzo Martin, bugi kan boğaların eskilere oranla di ağır olduklarını belirtiyor. Irkla masıyla matadorla güreşen boj şahane ama motorsuz" biı benziyor. Boğa güreşi dünyasındaki d nunla da bitmiyor. Geçmişte bi başarısı için yetenek, gurur ve