Katalog

Puşkin'in kenti Pskov'da, Pslkova Nehrı ve Trinıte Katedralı. Günduz yenı yapıların guzü aldığı kentin akşam saatlerlnde, eskı yapıların saltanatı başlar. Bır Puşkin portresr Orest Kıprensky, 1827. Neden Puşkin, en büyük ulusal şair? ı üyük adam öldü..." Puşkin'ln öldürüldüğünü duyduğu zaman, yakın dostu Gogof boyle Itad» j etmlf acısını. Ötekl çağdaflan da Gogof glbl, "buyuk" niiellğini esirgemlyorlar Puşkin'den. 'Ostrovskl, Çemlatvtkl, Ltrmentov ve Dostoyevtki... Blrlestlklerl kanı, Puşkin'in ulusal Rus şiirinln kurucusu oldugudur. Bu kanıyı paylaşanlar onun, folklor öğelerinden yararlanarak halk diline özgü zenglnllkleri özümsediğlni, Yunan Latln klasiklerlnden Itibaren Batı edebiyat değerlerinln tadına vardığını bıllyorlardı. Araştırmacılar daha llk gençliğlnde Andri Chinier'yl, Bymn'u tanıdığını, yirmill yaşlarında Goethe'yl, ScMMer'l, özelllkla Incil'i okuduğunu yazıyorlar. Batı şllrl lle kültürünu algılama gucu gelişlikçe kendl tarlhlne bakmacını oğrenlp yorumlama yeteneği kazanmış Puşkin. Dostoymki bu özelllğlnl şöyle vurguluyor: "Şüphtalz Avrupa edeblyatlannda Shakespeare, Cervanteı, Schtller glbl büyük sanatçılar yetlşmlştlr. Ama bunlann hiçbirinde Puşkin kadar bütün dunyadan yararlanma yetlsl görülmez. Puşkin, bu kabıllyetinl mllletiyle paylaştığı için, yüzde yüz milll olmuştur. Oyaa M diğer milletlerin mllll şairleri kendilerini yabancı teslrlerden kurtararak mllll olurlar. Schllltr Alman tiyatroaunu Franaız tealrlnden kurtardığı için büyüktür. Puşkin ise bütün kültürlerl Rusya'ya mal etmeğe çalıştığı, onlaria kaynaştığı için Rusların en büyük mllll şalrl olmuş,ur." (Erol GüneyOğuz Peltek, Tercüme Dergisl, Mart 1946) "Bi Şiir dlllne, düzyazıya kazandırdığı olanakların yanı sıra özgürlüğe, Insanların ana haklarını zinclre vurmak isteyen alyasal anlayışlara başkaldırma cesaretinl dizelere yansıtma başarısı lle de öncü sayıldı Puşkin. ÇUnkü özgüriük taleplerine karşı amantız baskılar uygulandığı dönemde demokratikleşme savaşımının içlndeydl. Aynca çağının soruntanna tarihçl ve sosyolog titlzliği lle bakabillyordu. Bu yetiler, Schkov'un, Gerçekçiliğin Tarihi adlı yapıtında belirttlği glbl, liberalizmin özünde glzlenen plsllklerl de görmeslne yardımcı oldu. Okuyacağınız satırlar onundur: "İngillz fabrıka ışçilerini dinleyin bir, aaçlarınız diken diken olacaktır. Ne dehşet Işkenceler, ne ahlaksız eziyetler... Ne aoğukkanlı bir barbarlık. Öte yandan ne korkunç yoksulluk. Sanırsınız firavunların plramltlerl yapılıyor, Mısırlıların kırbaçları altında Yahudller çalışıyor... Değll tabil. Sadece Bay Smlth'ln iplikleri ile Bay Jackson'ın Iğneleri yapılıyor. Aynca şu da var: Bir kötü davranma, bir suç değll bu; her şey yasaların kesin sınırları içinde yapılıyor. Dersinlz ki, ingillz işçllerinden daha talıhsizi yoktur herhalde. Ama bakıyorsunuz, yenl bir makine lcat olmuş; hadl bu sefer ağır işte çalışan beş altı bln insan bir anda kovuluyor. (Garçekçiliğin Tarihi, s. 107. Çev: Azlz Çalışlar) Puşkln'l, çağının blrincll «orunlanm algılayabildlğl için, ölümündtn bunca yıl sonra çağdaş Uyanlar yanılmıyorlar. D Ulusal MUze'de ise Nazi ordularına karşı verilen savaşın belgeleriyle karşılaşıyoruz. Biliyorsunuz Sovyet halkı en az 20 milyon evladını yitirdi bu savaşta. Müzede okul yaşındaki kız erkek partizanlarla öteki savaş erlerinin fotoğrafları karşısında hüzün duyuyoruz. Konukçum, yöredeki ormanlarda 55 bin partizanın Almanlara karşı direnç hareketlerinj sürdürdüğünü anlatıyor. Bu nedenle Lenin nişanı verilmiş Pskov'a. Savaştan sonra konutları, parkları, okulları, fabrikaları, tiyatrosu, büyük kitabevi, otelleri ile yenıden kurulan kentte 270 bin kişi yaşıyor şimdi. şında. Savaşı ve devrımı görmüş. bevımlı, sevecen ve sokulgan. Nâzım Hikmet ile Nasrettin Hoca'yı Çinceye çevirdiğini söylüyor. Pskov'daki ilk toplantılar için üçe böldüler bizi. Kimilerini demiryolları fabrikasına, kimilerini öğretmenler Evi'ne göturmüşler. Yugoslavya ve Macaristan'dan gelenlerle iki Moskovalı şair ve ben, büyük kitabevinin konferans salonunda toplandık. tlgilı bir ızleyici toplııluğıı karşısında ayrı ayrı yirmişer dakika konuşma hakkımızı kullanırken Ulkemizin tarihi, coğrafyası, düşün ve edebiyat yaşamı üzerindedurduk; konukçularımız bilim seçtiğimiz, şiirlerin çevirilerini okudular. Gece, kent tiyatrosunda tüm çağrılıların katıldığı toplantıyı belki altı yüzü aşkın kışi izledi. Yazarlar Birliği adına törcnı açış konuşması yapan şair Viladimir Kostov, eski kUltür değerlerine sahip çıkma bilincinin yeni yaratılara yol açacağını belirterek Puşkin'in öncıı kişiliği üzerinde durdu. Sonra SBKP Pskov Birinci Sekreteri Yuri Bogoliov, "Puşkin biderle de çagdgştır", diye başladı sözc: "Bugiin, gerçeği arama dönemlmizde, onun gerçekçiliğinin öziinii daha derinden kavnyoruz," diyerek bitirdi konuşmasını. Ardından Sovyet şairleri, Puşkin üstüne yazdıkları şiirleri okudular. Bir ara Çinli profesör Ko Paochuan'a da söz verildi. Rusça, "Çin halkının dustluk selamlannı getirdlm," demesi ile birlikte, buyük bir alkış patladı salonda, uzun da sürdü. Puşkin'in yaşadığı yerler Ertesi gün Pskov'a 130 kilometre uzaktaki Mihailovski kasabasına götürdüler bizi. Puşkin'in başı sıkıldıkça kapandığı ev bu yörede. Şimdi müze olarak korunuyor. Her şeyi yerli yerinde bir ev bu. Piyanosu, avizeleri, şamdanları, kitaplığı, masaları, semaverleri, tabloları, halıları tarihi olan bir konuta girdiğimizi anımsatıyor bize. Bu tarihin içinde tutkularının rüzgânna kendini bırakarak sözcüklcrle savaşımını sürdüren Puşkin var kuşkusuz. Yöre halkı istekle katılıyor törenlere. Bizimle birlikte şairin evini geziyor. Gömütlüğe gcliyor. Puşkin'e saygı duruşundan sonra buradaki kiliseye girerek mumunu yakıyor. Ruslarca Hıristiyanhğın kabul edilmesinin 1000. yıldönümünün kutlandığı günler, bugünler. Dünyanın çeşitli ülkelerinden çağrılı olarak gelen binlerce papaz, din adamı tarihsel olayın tadını çıkarıyorlar. Bakıyorum kilisedekilere. Bir çoğunun yaşı Ekim Devrimi'nden çok çok genç. " H u ş u " içinde dindarlara özgü hareketler yapıyorlar. Puşkin'in yaşadığı yerler göz alabildiğine yeşil. EvTnin yakınında göl ve orman var. Çarlık dönemi için de büyük sayılabilecek bir arazi bu. Göle akan ırmağın üzerindeki köprüden geçip 7080 metre kadar yürudünüz mıl büyUk bir alana çıkıyorsunuz. Bu alan çocukluğumun Çırpıcı Çayın'nı anımsatıyor bana. Yolun kenarındaki satış yerlerinden yöre halkı yiyecek, içecek, kitap, giyim ve mutfak eşyası alıyor. Son gün şenliğin büyük şiir şölenini burada yapıyoruz. Ozel olarak hazırlanmış "tribün"e buyur ediyorlar bizi. En az üç bin kişi karşımızdaki çayıra oturmuş Vietnam'dan, Polonya'dan, Ozbekistan'dan, Küba'dan, TUrkiye'den getirdiğimiz şiirleri dinlemcyeı hazırlanıyor. j Sevgiyle. Dizelerin yaratacağı gUzel bir dunyada yaşama umuduyla. D Eski küttür değerlerine sahip çıkmak Puşkin Şenliği'ne Sovyetler Birliği dışından Bulgaristan, Çekoslovakya, Çin, Doğu Almanya, Japonya, Küba, Macaristan, Polonya, Türkiye, Vietnam ve Yugoslavya'dan şairlerle Puşkin çevirmenleri çağrılmış bu yıl. Elli kişiden fazla görünüyoruz. En yaşlımız Çinli Profesör Ko Paochuan. Yetmiş beş ya 11