Katalog

S A Ğ L I Ki Erda! Atabek! "Gene çarpıntım tuttu" İnsanlann yürekleriyle dertleri bitmez. Nedeni gizlenmiş gerginlikler, olaylan yeterince sindirememiş olmanın tedirginliği, süreğen duruma gelmiş kaygılar, buna benzer psişik nedenler yüreğin gaz pedalının normalden daha baskılı çalışmasına yol açar ve bunun belirtisi olarak da "çarpıntı" görülür. tnsan normalde yüreğinin atışını fark etmez. Yürek atışları hızlanır ya da düzen dışı atılımlar olursa bunu fark eder. Ama kimi zaman "bütünüyle normal" olan yürek atışları da "çarpıntı" olarak algılanır. Normalde yüreğin atışı, bir dakikada 50100 arasındadır. Atımlar arası eşit olarak düzenlidir. Bu sayılar kesin sınırlar dcğildir, kişiyc göre değişir. Ancak hızlı yürek atışına "taşikardihızlı yürek" denir, yavaş atış hızı, na "bradikardiyavaş yürek!' Atımlann eşit olmasına "ritmik, eşitsiz olmasına "aritmik" dendiği gibi. lnsanları en çok rahatsız eden durumlar, • yürek atışlarınır normalden hızlı olmasıdır "taşikardi" ve atımlann düzensiz olması "aritmi!1 Yüreğin atışını düzenleyen otonom sinir sistemi istençten (iradeden) bağımsızdır. Otonom sistemin yürekle ilgili gaz pedalı "sempaanlatır. Bir genç kız uzun zamandan beri hasnsanlann yürekleriyle derdi bitmez. tik sinir", fren pedalı "vagus siniri"dir. Bu iki tadır. Hiçbir tabip derdinin devasını bulamaz. Korkarlar: "Yüreğim agzıma geldi." sinirin uyumlu çalışması, otonom sisteminin Zamanın pek ünlü bir hekimini getirirler. HeHcyecanlanırlar: "Yüregim gögsümden düzenidir. kim genç kıza ne sorduysa yanıt alamaz. Bufırlayacaklı." Heyecan, korku, sevinç, bedeni bir eylem nun üzerine, kızın nabzını eline alır, rastgeSıkılırlar: "Yüregim sıkıştı." için hazırlarlar, gaz pedalı na basılır, yüreğin leymiş gibi çeşitli yer ve kişi adlarını sorar. Ferahlarlar: "Yüregime su serpildi." atışı hızlanır. Dokulara daha hızlı kan gitmesi Bir adı söylediği zaman hekimin elinin altınYürek çarpıntısı da nice hallerin habercjsağlanır. daki nabız, yakalanmiş bir kuş gibi çırpınır. sidir. Rahatlama, dinlenme ise tersine bedeni Hekim muayeneyi bitirip çıkar, aileye bu adı "Onu görür görmez yüregim çarpmaya dinlenceye hazırlar, fren pedalına basılır, yüsorar. Adın sahibi, yakınlarda oturan bir genç başlıyor." rek yavaşlar. adamdır. Hekim, genç kızın ailesine bu deli "Müdür çagırmış, gene çarpıntım tutKimi zaman, nedeni gizlenmiş gerginlikler, kanlının, genç kızlarının hastalığının devası tu." olaylan yeterince sindirememi; olmanın teolduğunu söyler. Aile, ünlü tabibi şUkranlarla "Film öyle heyecanlıydı ki, yürek çarpındirginliği, süreğen duruma gelmiş kaygılar, uğurlar. tısından ölecektim." buna benzer "psişik" nedenler yüreğin gaz pe"Yürek çarpıntısı" sözünü sık kullamrız, Her çarpıntı böyle bir gönül hikâyesinin dalının normalden daha baskılı çalışmasına ama bunların çoğu gelip geçici durumların işareti olsaydı durum kolaylaşırdı, ama değilyol açar ve "somatik" belirti olarak "çarpıntı" belirtisidir, genel olarak da rahatsızlık vermez. dir. görülür. . Insanı rahatsız eden, sürekli olarak "çarAma durun bakalım, önce şu "çarpıntı" Eskiden "norosirkulatuar asteni" dediğipıntım var" dedirten durumlar tibbın çok esdediğimiz şey neymiş, onu görelim. miz "psikosomatik taşikardi"nin açıklaması kiden beri biidiği bir belirtidir. Çarpıntı, kişinin yüreğinin atışını fark etbudur. mesidir. Bundan rahatsız olmasıdır. Şeyh Sadi, ünlü "Gülistan"ında bir öykü Çarpıntının en sık görülen biçimi de budur. "Yurek çarpıntısı", objektif (nesnel) olarak da "taşikardiyüreğin normalden hızlı çalışması" çoğunlukla kalp hastalıkları dışındaki nedenlerle görülür. Taşikardinin otonom sinir sistemi düzenRuhsal sorunlarla ilgili olarak bize gelen mektuplar artıyor. sizliği dışındaki önemli nedenlcrinın başında Bu mektuplarda okurlarımız, yazılarımızda ruhsal sorunlara yer vermemizı istiyorlar. "hipertiroiditiroid bezinin aşırı çalışması", Bu ısteğı haklı buluyorum. "akut romatizmal ateş", "anemikansızlık" Bazı okurlarım, ruhsal sorunlarla ilgili kitaplarokuduğunu, ancak bu kıtaplardaki bilgilegelir. rın onların aklını daha da karıştırdığını söylüyor. Diğcr nedenler arasında sinsi enfeksiyonTemel bilgiler olmadan bazı konuların an'aşılması güç olduğu gibi, kişinin kendi durumunu kıtaplarla çözmesi de güç, belkl olanaksızdır. lar, solunum sistemi hastalıkları (kronik bronYüzyılımızın ruhbilim otorltelerı olan Freud, Jung, Adler, artık yalnız tıp dünyasının deşit, amfizem), midebağırsak sistemi hastalıkğil, kültür dünyasının da tanıdığı billm adamları olmuştur. ları (karında gaza yol açan durumlar, safra Gene bir ruhbılımci olan Relch, dilimize de çevrılen birçok yapıtıyla okurlarımızın tanıdıkesesi hastalıkları gibi) vardır. ğı bir imzadır. Kalp damar sisteminin "çarpıntı"ya yol Karen Horney de ikı önemli yapıtıyla okurlarımızın tanıdığı bir ruhbilim uzmanıdır: "Çaaçan hastalıkları, romatizmal kalp hastalıkğımıztn Tedirgln insanı" ve "Kadın Ruhbiliml." ları, doğumsal kalp hastalıkları, çeşitli enfekÇağımızın hızlanmış hayatı, ekonomik bunalımlar, yeni savaşlar, nükleer tehlike, meslek siyonlara bağlı endokarditler, myokarditlcr edmme güçlüğü, işsizlik gibi önemli etkenler ruh sağlığı üzerinde değişik etkıler yapmakta(romati/.mal, difteri, grip gibi hastalıklara dır. bağlı), koroner damar hastalıkları, yüksek Ülkemizin içinden geçtıği süreçler, özellikle gençlerimiz üzerındekı yoğun baskılar, toptansiyon gibi hastalıklardır. lumsal değişmenin hızlı gelişimi, hayat pahalılığının hızlı artışı, artan işsizlik çeşitli etkıleriyle ruhsal bunalımları arttırmaktadır. Kalp kapaklarının bozulması sonucu kalp "Ruhsal sorunlar" konusuna sistemli olarak yer vermenin gereğine ipanıyorum. kaslarının yorgunluğuna bağlı ritın bozuklukBu konunun yalnız bir sağlık konusu olmadığını, aynı zamanda bir kültür sorunu olduğuları da bu bölümde önemli bir yer tutar. na da dikkat çekmek isterim. "Çarpıntı" tıp biliminde iyi incelenmiş bir Dergimizin, ancak bir sayfasını "sağlık" konusuna ayırdığımız göz önünde tutulursa, ankonudur. Elektrokardiyografinin (EKG) tıbcak bazı sorunlara yer vermemiz haklı bulunabilir. ba girişinden sonra birçok atım düzensizliği Okurlarımız da merak ettikleri konuları bize iletirlerse, yazılarımızın programına katkıda çok daha iyi anlaşılmıştır. bulunmuş olacaklardır. LJ • Sİ7, ikide bir yüreğinizi dinlemeyin, hekiminizi dinleyin. Doğrusu budur. D llaç olan bitkiler Kansere karşı iki bitkisel ilaç Karayip Adalan'nda yetişen "Vinca Rosea adlı bitki, ada yerlileri tarafından şeker hastalığının tedavisinde kullanılırken Amerikalılarca keşfedilip kansere karşı ilaç yapılmaya başlanmıştı. kVinkristin ve Vinblastin. Bitkisel 'kaynaklı iki kanser ilacı. "Vinca Rosea" adlı bitkiden elde edilirler. Her iki ilaca da "Vinca alkaloitleri" denir. Yapılan incelemelerde ortaya çıkmıştır ki: "Vinkristin"; akut lenfositik lösemilerde, lenfomalarda, meme kanserlerinde, sarkomlarda, değişik birçok çocukluk çağı kanserlerinde kullanılır. Kullanım biçimi birkaç ilacın birlikte kullanıldığı kombinasyonlardır. "Vinblastin"; lenfomalarda, koriokarsinomlarda, testis kanserlerinde, meme kanserlerinde benzer etkilere sahiptir. "Vinblastin", belirgin bir kemik iliği durdurucu etklsi nedeniyle ilaç birleşimlerinde yaygın kullanılmaz. Her ikı ilaç da hücre çoğalmasını durdurarak etki yapar. Yararlı etkileri yanında her iki ilaç da kemik iliğinin çalışmasına olumsuz İ Ruhsal sorunlar artıyor Vinca Rosea bitkisi, "Vinca alkaloitleri" elde edılmesınde kullanılıyor. etki yaparlar, saçların dökülmesine yol açarlar. Her iki ilacın da sinirkas sistemi üzerinde toksik etkisi vardır. Bu etki "vinkristin"de daha belirgindir. Bu etkileri nedeniyle kaslarda zayıflıklar, uyuşma, karıncalanma duyguları, kabızlık, refleks kayıpları gibi belirtiler görülebilir. Bir bitkinin kanser ilacı olup olmadığına karar verilmesi için bütün bu özelliklerin bilinmesi, ortaya çıkarılması, hangi durumlarda etkili plduğunun araştırılması gereklidir. işte, "vinca rosea"c*a bütün bunlar yapılmış ve "vinca alkaloitleri" kanserin ilaçta sağaltımında yerlerini almışlardır. n 15