Katalog

bir ressam dUşünUldüğünde piposu olmazsa olmuyor. Unlü yazarların fotoğraflanna bakıldığında, çoğunlukla ya elde ya da ağızlarında bir pipoya rastlanıyor. Hatta kimi yazarlar, kahramanlarını da 'aalı' birer pipo tiryakisi yapıyprlar. örncğin, "Komlser Maigret" tipinin yaratıcısı Georges Simenon, "Maigret'nin Piposu" adlı yapıtında, polisiye romanının düğüm noktasını, Maigret'nin kaybolan piposu çevresinde geliştirir... Sherlock Holmes'tan Maigret'ye dedektifler, gemiciler, yazar ve çizerler, rcssamlar... Acaba, pipo ile entelektüeller, entelektüel faaliyet arasında gerçekten bir bağ var mı? Bir başka deyişle, entellektüelliğe giden yol pipodan mı geçiyor? Ali Uvi, "Sanmıyorum böyle olduğunu. Pipoyu herkes içer," diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: "Ama pipoyu flyaka yapmak ve çevreyi etkilemek için içen bir grup varsa, onların arasında 'cıııel' gözükmek için içenler de olabilir. Bu da enayice bir şey gibi geliyor bana. Çiinkii entelektüel olmak, entelektüel gözükmeye çalışmaktan daha az yorucu. Gerçekten entelektüel olmak, keyifli bir şeydir. Ama entelektüel gözükmek çok yorucu. Azınlıga mensup olmak, marjinal olmak için içebilirler. Bunun nedenini de kişinin bir azınlığa katıldıgı zaman daha dikkat çekici olmasında ya da olduğunu sanmasında aramak gerekir sanıyorum. Yani bir mesaj vermek istiyor, "Ben sıradan bir adam değilim, beninı farkıma varın,' dlye." Kimileri pipoyu gUven verici, buluyor. Kimileri de farklı olmak için içiyor. Bir kısmı önce sağlık derken, pipoya başlıyor. Bazılan pipo "erkeksidir" diyor. Pipoyu erkeksi bulanların belki de gözardı ettiklcri küçük bir nokta, azınlıkta da olsalar kadınların yüzyıllardır pipo içtiği. Batı litografi ve karikaturlerinden Doğu minyatürlerine kadar, keyifle pipolarını tüttüren kadınları görmek olası. Sezen Aksu, "Pipo içmem bazı insanlann, örnegin babamın hoıjuna gitmiyor. Başkalanna karışmaktan hassasiyetle kaçınır; ama jestleıinden ve mimiklerinden anlıyorum ki pipoyu kadınla bütiinleşen bir obje gibi görmüyor. Piponun ilk anda böyle bir izlenim bırakması normal, çünkü kadınların sık sık içtiği bir şey degil," diyor. Aksu, arada bir parmaklarının arasında kaybolan zarif piposundan süzülen dunıan havaya yükselirken konuşmasını sürdürüyor: "Benim pipo içişim biraz mecburiyetten oldu. Piponun 'sivriliğini' göze almak durumunda kaldım. Muthiş bir sigara tiryakisiydiııı ve sigarayı bıraklıgıın zaman, meseleyi kafamda çözemedim. "sigara içmeyeceğim' dedim; ama yanımda içildiği zaman dumanı koklar hale geliyordum. El alışkanlıgı her halde nikotin alışkanlığından daha çok yer ediyor. Böyle olduğunu fark ettim pipoya başladıktan sonra. Artık sigaranın yerine pipoyu koydum ve canım o tür bir keyfi çok çektigi zaman içiyorum." Çok farklı nedenlerle pipo içmeye başlamış olsalar da tüm pipo içenler şu noktada birleşiyorlar: pipo keyfe keyif katar! D Viyana kopyası, 50 ve 75 yıllık pipo ve ajızlıklar: Türkiye'de lületaşı işlemeciligi 1970 yılından sonra gelişmtş ve 1970 te. 200 bin civarında olan yıllık pipo üretımi. 1976'da 322 bin adete çikmıştır. Eskişehir'de lületaşı, 100 kllometrekareye yayılmış 300 maden kuyusundan çıkarılır. • Pipocunun 'Beyaz Tanrıça'sı: Lületaşı Meraklı pipocular arasında, lületaşının 'Beyaz Tanrıça' olarak anılması boşunâ değildir! M. Engln Noyan udapesteli kunduracı Karlo Kovacs, 1723 yılında kırılan kil piposunun yerine bir yenisini yapmak için seçkin müşterilerinden Kont Andrassy'nin Türkiye'ye yaptığı bir yolculuktan kcndisine armağan olarak getirdiği sabuna benzcr, hafif maddeyi oymaya koyulduğunda, hiç kuşkusuz pipo içme sanatının görkcmli tariMne benzersiz lületaşı pipolarının mucidi olarak altın harflerle geçeceğini aklına bile gctirmiyordu. kürükten kaynaklansın, her türlü nemi olduğu gibi dışarı aktarır. Bu yüzden de asla boyanamaz. Yüzyıllar boyunca "iffet"i temsil etmiş olan duru beyaz rengini ısrarla korur ta ki kendini kıymetbilir, usta ve tecrübeli bir pipo içerin eline teslim edene dek. Işte o zaman lületaşının seyrine doyum olmayan ve akıllara durgunluk veren mucizesi başlar: Gözenekli yapısı nem yoluyla değil duman yoluyla tütünün nikotinini emer ve pipo boyun kısmından başlamak üzere yavaş yavaş sararır. lçildikçe bu sarılık koyulaşmaya, bal rengine ve giderek tok bir kehrüba kızılına dönüşmeye başlar. lyi bir lületaşı pipo bu rengi tamamen aldığında gerek görünüş gerekse değer açısmdan ömrünUn doruğuna ulaşmış olur. Ağaç pipolar gibi kendine özgü bir tadı ve kokusu olmadığından da içene, sevdiği ve tiryakisi olduğu tütünün tüm lezzet ve rayihasını olduğu gibi, hiç bozmadan aktarır. Lületaşı pipoların en büytık ve tek düşmanı sudur. "Beyaz Tanrıça", suyla temas ederse cildinin parlaklığı bozulur, üzerinde sevimsiz lekeler oluşur. Bu yüzden kıymetbilir bir gerçek piposever, "Beyaz Tanrıça"sını elinin terinden bile korur, onun nazik vücudunu ipek bir mendil ya da yumuşak güderi bir eldivenle kavrar içerken. "Beyaz Tanrıça" bir de hor kullanılmaya hiç mi hiç gelemez! En küçük bir darbe dahi güzel gövdesini çizer, hele yanlışlıkla yere düşurUlecek olursa bir daha hiç düzelmemek üzere kırılır. tyi kalite lületaşı pipolann içi kadife kaplı jnuhafazalarda bulundurulmalarının ve genellikle evde, her türlü dış tehlikeden uzak içilmelerinin temel nedeni de budur. Tüm hassasiyetine rağmen "Beyaz Tanrıça"yı kaprisli bir hatun sanmak yanlıştır. O, pipo olarak benzersiz içim özelliklerine sahiptir. Bir kere çabuk ve kolay ısınmaz, dolayısıyla da dumanı, özenli içildiği takdirde ağıza serin iletir. Hafiftir, ağızda tutulduğunda çene kemiklerine ve dişlere gereksiz bir tazyik yapmaz. Ağaç pipolar gibi önce kademe kademe doldurulup içilmek gibi bir huyu da yoktur. Onu pipocunuzdan alır almaz, kırk yılUk piponuzmuş gibi rahatlıkla, keyifle ve lezzetle içebilirsiniz! Bütün bu özelliklerinden dolayı iyi bir lületaşı pipoya sahip olmak her gerçek piposeverin en büyük özlemi, en vazgeçilmez tutkusudur. Ancak iyi kalite bir lületaşı pipo alabilmek için bu konuda uzmanlaşmış bir dükkâna gitmek gerekir. Çünkü lületaşının uzmanlar tarafından bile aslından çok güç ayırtedilebilen sahteleri vardır. Bunlar blok lületaşından pipo oyulması esnasında artan yongaların ve tozun bazı yapıştırıcı maddelerle karıştırılıp sıkıştırılmasından elde ediiir. Kalıpla şekil verilen bu tür lületaşı pipolar gerçi blok lületaşı pipolara gftre çok daha ucuzdurlar, ama lületaşını "Beyaz Tanrıça" yapan o Ustün özelliklerden de yoksundurlar. Ulkemizin ve hiç kuşkusuz dünyanın en kaliteli lületaşı pipoları "F.yüp Sabri" imzasını taşıyanlardır. Bu usta sanatçının elinden çıkan ve her biri başlı başına özgün bir sanat eseri olan lületaşı pipoları içmenin ötcsindc, nadide ve değerli bir koleksiyon yapmak veya evinizin seçkin bir köşesini süslemek için kullanabilirsiniz. Çünkü Eyüp Sabri pipoları el işi oymacılık sanatının olduğu kadar düş gUcünün de sınırlannı zorlavan şaheserlerdir: KJh klasik Yunan tnitulujisinden sahneler, kâh erotizmin doruklarında en ince ayrıntılarına kadar işlenmiş bir anlatım, kâh dilşler Ulkesinden bir görüntü... Hepsi de sanatçının imzasını taşıyan özgün sertifıkalı. Doğal balmumu içine yatırılarak dinlendirildikleri için fildişi renginde ve boynuz ağızlıklı olan Eyüp Sabri pipolarını Kapahçarşı, lçbedcsten'de bulabilirsiniz. Şimdiden "Beyaz Tanrıça"nızla birlikte, tadına doyum olmaz anlar dileriz sizlere! D B Oerçekten de kimyagerler için magnezyumhidrosilikat flıydrous magnesium silicate), jeologlar için ise sepiolit'ten (sepiolite) başka anlam taşımayan lületaşı, gerçek bir piposever için eşi bulunmaz bir hazine, tadına doyum olmaz bir zevk doruğunu ifade eder. Uluslararası terminolojide geçerli olan raeerschaum kelimesi "deniz köpüğü" anlamına gelir ki, besbelli güzcllik tannçası Afrodit'in yaratıldığı o harikuladc dalga taçlarının şiirsel havasını çağrıştırmak için bu malzemeye ad olarak yakıştırılmıştır. Oysa biz Türkiye'de meerschaum'a "lületaşı", yani "pipe bowl stone" demekle çok daha gerçekçi bir yaklaşımı dile getirmekteyiz. Bu da hiç kuşkusuz dünya üzerinde pek ender bulunan bu malzemenin anavatanı ve gerek hammadde gerekse işlenmiş Urün olarak dünya piyasasını elinde tutan tek ülke olmamızdan kaynaklanmaktadır. Gerçi son zamanlarda Afrikada Tanganika'nın Amboseli bölgesinde de lületaşı çıkartıhp işlenmcye başlanmıştır; ama gerçek ve konusunun ehli her piposever kalite üstünlüğü açısmdan her zaman Ulkemizin yalnızca Eskişehir yöresinde çıkan lülctaşından yapılnuş pipoları tercih etmektedir. Lületaşının en büyük özelliklerinin başında su tutmaması gelir: tster tütünden istcr tü Geçen ay 85 yaşına gıren polisiye yazarı Georges Sımenon'un ağzından pipo düşmüyor 13