Katalog

B R İ Ç ŞiarYalçın 538 Doğu geçlt vermez! • ¥ • • 4 52 ¥ VIO • R76S • R7632 B G • • • • A ARD6 AD93 AD84 K • V9876 0 »987 • 1042 • 109 S A T R A N Ç KahramanOlgaç 539 Asnn savunması Martell ile Club Mediterranec'nin her yıl birlikte düzenledikleri "En GUzel Eller" yarışmasının 1988 sonuçları belli olmus, "En GUzd Savunma" ödülünü asağıdaki olağanüstü savunmasıyla Danimarkalı briççi Hans Werge kazanmıştır: 4 A104 ¥ R73 • AD 4 AR753 K B G 4R98 D ¥8 • V9432 49864 Budapeşte gambltinde Fa|arowlcz sistem 193O'lu yıllarda çok oynanan Budapeşte gambiti şöyle baş Ttaple (9..Vh4ü) lar: \JAA Af6 2x4 e5 (Eger beyaz, ikram edilen piyadeyi almaz yani gambiti kabul etmezse, durum genellikle siyahın işine yarar. Biraz araştıralım: 3,d5 Fc5 4.Ac3 d6 5.Vc2 c6 Ansiklopediye göre siyahın durumu iyi. Ya da 3x3 exd4 4xxd4 Fb4 5.Fd2 Fxd2 6.Axd2 00 7.Fd3 d5 8.Ae2 Fg4 9.00 Ac6 10.f3 Fh5 siyah daha iyi görUnüyor. VistenekisVajda, Praha 1931) 3.dxe5 (3..Ag4 Budapeşte gambitinde <7o9O oynanan devam yolu. Bu savunma, Alekhine, Reshevsky, Smyslov gibi büyUk virtüözlerce cezalandırılmış ve yavaş yavaş turnuvalarda raslanmaz olmuştu.) 3..Ae4 (lşte Fajarowicz sistemin anahtar hamlesi! Zamanında Kurt Richter tarafından çok oynanırdı. Şu sıralarda, genç ustalar bu varyantı kitapların tozlu sayfalanndan çıkarıp geliştirerek tekrar canlandırdılar. Sistemin devamını heyecanlı bir turnuva oyunuyla hep beraber izleyelim: Stohl (hamlede) RD1043 5432 V8 V3 Batı kör çıkar ve Güney 6 Sa yapar. CEVAP: Güneyin dörl kör, Uç pik, uç trefl ve iki karo olnıak Uzcre on iki cli vardır. Ama pik asını debloke ettikten sonra elindeki pik onörlerine nasıl ıılaşacaktır? llk bakışta bu karoyla mUmkUn gibi görünmektedir. Deklaran ilk eli aldıktan sonra yerden küçUk bir karo oynar ve Doğu küçük verirse elden sekizliyi koyar: Batı ister alsın ister almasın, oyunun artık batarı kalmaz. Ama Doğu yerden oynanan küçük karoya ONLUYU oturur ve karo sekizlisi artık el geçeri olmaz! Buna karşılık GUney ikinci elde yerden karo dokuzlusunu oynarsa, Doğu küçUk verır ve yıne el geçeri kalmaz (Batı dokuzluyu bağışlar). Onun için GUney ilk eli aldıktan sonra pik asını deblokc cder, sadecc BİR kör daha çeker ve TREFL DAMINI OYNAR! A. Batı rııayla alırsa, deklaran hcr dönüşünü elden alıı ve dört kör, en az Uç pik, Uç trefl ve iki karoyla oyunu yapar. B. Batı almazsa Güney trefl asını çeker vc yerin küçük körüyle Doğuyu yatırır! I. Doğu pik döncrse, Güney ekonomik olarak alır, Uç sağ pikini çckip yerden bir karo, bir trefl ve KÖR DAM1NI ycr. Sonra &u dıırumda sağ kör beşlisini çeker: Stohlltapl (Namestovo 1987) ¥ • AD9 4 8 ... ¥ K B G • 4 • (5) • V8 D •V ¥ ~ KUZEY GÜNEY 2 SA 3 Pik 4 Pik 5 Trefl 5 SA 6 Pik "5 Trefl" kontrol sorusuydu; "5 SA" trefl kontrolünü ve 3 as gösteriyordu. Batı kör damuıı çıktı. GUney elden asla aldı ve asa doğru kUçük bir pik oynadı. Doğu nasıl bir savunma yaparak kontratı batırmayı başardı? CEVAP: Güneyin damdan en az beş piki, karo ruası ve muhteınelen trefl damı olmalıyüı. Yoksa AR'sı eksik bir ko/la 4 pik cevabı Uzerinc şlem denenifsı yapmazdı. (Kuzeyüç küçük pikledc4 Pik demışolabiliıdi). Pik valesi de deklaranda ıse oyunun zaten batarı yoktu. Ama pik valesi Batıda bile olsa, normal bir savunma kurşısmda deklaran ikinci turda Dogııdan rua düşmezse elden damı oynayacak ve böylccc yalnı/ bir koz vererek oyunu yaracaktı. Onun için tek çarc deklaranı aldatmaya çalışmaktı. Işte Hans Werge bu düşünceyle pik ası üzerine RUAYI AITI! Siz deklaranın yerinde olsanız ne yapardınız'' Kvct, yüksek seviyede brıçte hıleyi daima göz önunde bulundurmak gcrckir. Ama nc de olsa pik ruasının "sahici" bir kâğıt olma olasılığı daha lazladır ve bu takdirde Batıda V98 kaldı demektir (tlk pike Balı Uçlüyiı vermişti). Nitekim GUney tuzağa düşmekten kurtulamadı ve kozdan iki el vermcmek için (!) trefl valesiylc cle dönerek onluya doğru kUçük bir pik oynadı. Batı tabii hemcn valeyle alıp kör döndü ve Doğu çakarak batarı olmayan oyunu batırdı... Dört elin dağılımı ^öyleydi: 4 A104 ¥ R73 • AD 4 AR753 ¥ 4.Vc2 Fb4! (4..d5 5xxd6 Ff5 6.Ac3 Axd6 7x4 Axe4 8.Fd3 Axf2 9.Fxf5 Axhı 10.Af3 Fd6 ll.Fgî!? Ansiklopediye göre beyaz ustun. 11..f6 12.Fe3 ya da 10..Fc5 ll.Ae4 Ve7 12.Fg5 f6 13.000 KottnauerMartin, Zürich 1946 beyaz hücumda. 4..Ac5 5.Af3 Ac6 6.a3 a5 7.Ff4 Ae6 8.Fg3 Fc5 9.e3 WeinsteinSher, USA 1957 avantaj beyazda.) 5.Ad2 d5 Kesişmek işe yaramaz. 5..Fxd2? 6.Fxd2 Axd2 7.Vxd2 Ac6 ve 8.Af3 ya da 8.f4 ile fazla piyadenin üstüne yatar.) 6.Af3 Ac6 7*3 Fg4?! (7..Ff5?! 8.Fd3 Axd2 9.Fxd2 Fxd3 10.Vxd3 dxc4 ll.Vxc4 Fxd2 12. Axd2 Axe5 13.Vb5 siyah sıkıntıya girer. 7..Fe6! 8.cxd5 Vxd5! ya da 8.Ad4 Axe5 veya 8.Fd3 Axd2 9Fxd2 Fxd2 ve piyadeyi geri alır.) 8xxd5 (8.Fe2 Axd2 9.Fxd2 Fxd2 10.Axd2 Fxe2 ll.Şxe2 d4 12.Af3 dxe3 13.fxe3 Ve7 14Vc3 000 15.Kadı Kde8 16.Kd5 g5 17.Kfı Khg8 18.a3 beyaz üstün. MedunaNepustil, Praha 1985) 8..Fxf3 9.dxc6? (Gösterişli bir hamle ama hatalı. Beyaz, hafif üstünluğünü şöyle sürdürebilirdi. 9.gxf3 Axd2 10.Fxd2 Vxd5 ll.Fxb4 Axb4 12.Va4 Ac6 13.Fg2 ve 14.00 arkasından 15.f4) 9..Vh4ü (Gökten düşen yıldırım! 10.gxf3 Vxf2 ll.Şdı Axd2 ve siyah kazanca gider.) 10.g3 Axg3 Il.fxg3 (Il.cxb7 Axhı 12.bxa8V Fxa8 beyaz, f2 zafiyetini kolay kolay önleyemez. Belki Il.hxg3 Vxhı 12.cxb7 Fxd2 13.Fxd2 daha iyiydi.) 11..VH6 12.Fb5 (12.Şf2 Fxhı 13.cxb7 Vxh2 14.Şeı Fxd2 beyazın durumu yürekler acısı.) 12..Vxe3 13Şfı 00 14.Axf3 Vxf3 lS.Şgı Fa5! 16.H3 Vxg3 17.Vg2 (Beyaz, büyüİc bir gayretle savunmaya çalışıyor.) 17..Veı 18.Vfı Vg3 19.Vg2 Vxe5 20.Ve2 Fb6 21.Şg2 Vd5 22.ŞH2 Kae8 23.Vc4 VeS 24.Şg2 Ke6 25.Kdı Kg6 26.Şhı Vh5 27.Vd3 (Kayıp durumda yapılan perişan bir hamle. 27.Vb3 de kurtarmaz. 27..Vh4 ve arkadan Kg3 işi bitirir.) 27..KÖ6 Beyaz terk eder. İyi, kötü bir sistemi incelerken başka örnek oyunlara da bakmak çok faydalı olacağı için, eski defterleri karıştııarak sizlere sunmak Uzere birkaç oyun buldum. GilferRichter (1936 Münich) I.d4 Af6 2x4 e5 3.dxe5 Ae4 4.Vc2 d5 5*xd6 Ff5 6.Vb3 Fxd6 7.Ad2 (7Vxb7? 00 8.Vxa8?? Fb4 9.Fd2 Fxd2 lO.Şdı Axf2 mat) 7..00 8.Vxb7? (8.Agf3 Ac5 9.Vc3 Ac6 10.a3 a5 Il.e3 Ke8 12.Fe2 Fe7! ve Ff6 ya da 9.Vdı Ac6 10.a3 a5 Il.e3 Ad3 siyahın oyunu daha aktif.) 8..Fc5! 9*3 (9.Axe4 Fxe4 10.Vxe4?? Fb4 ve mat. Ya da 9Vxa8 Fxf2 lO.Şdı Fe3 ll.Agf3 Af2 12.Şeı Fe4 her zaman rastlanmayan bir vezir tuzağı.) 9.. Ve7! 10.Adf3 (10.Vxa8 Axd2 11.f3 Vxe3 ya da 10.Agf3 Axf2! M.Şxf2 Vxe3 12.Şg3 Fd6 13.Şh4 Vh6 mat.) 10..Fb4 ll.Fd2 Axd2 12.Axd2 Fe4 13.Vb5 Kd8 14.000 Vd6 lS.Agf3 Fxf3 16.gxf3 Fxd2 17.Şbı Ac6 18x5 Vg6 19*4 Kab8 2O.Vc4 Vf6 21.b3 Aa5 Beyaz terkeder. Çünkü 22.Vc2 Vxf3 23.Kgı Axb3 var. • R76 R • 1042 • MltlteluSeimanu (Yazışmalı 1955) 4R98 D ¥8 • V9432 49864 I.d4 Af6 2x4 e5 3.dxeS Ae4 4.Vc2 dS 5.Af3? Ff5 6.Va4 Ac6 7.Fe3 Fb4 8.Abd2 d4! (9.Axd4? Fxd2) 9.Ff4 gS 10.a3 (10.Fg3 g4 at kazanır.) 10..a«! ll.Vdı gxf4 12.axb4 Axb4 13.Kcı d3! Beyaz terk eder. • GUney kör beşlisi üzerine yerden trefl sekizlisini atar (Batı trefl ruasını yese bilc!) ve Doğu sıkışır: Pik yerse GUncyin pik dörtlüsü, karo yerse yerin karo dokuzlusu sağlanır! (Batı trefl ruasını yersc, GUney tabii yerden karo dokuzlusunu utarak da oyunu yapar, ama aslındu Batıya karşı skuiz yoktur: Skuiz tek taraflı vc sadece Doğuya karsıdır!) 2. Doğu karo dönerse, GUney büyUtür: •) Batı ruayı oturursa, GUney yerden asla alır, karo valesi (veya sekizlisi) ilc ele döner ve sağ piklerine yerden iki trefl atarak kalan elleri alır (karo dokuzlusıı sağlanır). b) Batı ruayı oturmazsa, GUney elde kalır, pik onörlerini çekip yerden bir trefl ve kör damını ycr ve metr kör beşlisini oynayarak şu durumda Batıyı sıkıştırır: 4 V3 DV10942 • 1086 4 102 K B G 4 D7652 ¥ A65 • R75 4 DV RössnerKipke (Berlın 1933) I.d4 Af6 2x4 eS 3.dxe5 Ae4 4.Vc2 d5 5*xd6 Ff5 6.dxc7? Vxc7 7.Vb3 Ac6 8.Af3 000 9*3 Ac5 10.Va3 (10.Vc3 Ab4 ll.Aa3 Ae4 12.Vb3 Va5 13.Şe2 Ac5 14.Vc3 Fd3) 10..Ab4! (10..Ad3? ll.Fxd3 Fxa3 12.Fxf5 ll.Vxa7 (ll.Vxb4?? Ad3 12.Fxd3 Fxb4) ll..Ac2 12.Şe2 Fd3 13.Şdı Axaı Beyaz terkeder. Dünya Satranç Birinciligl'nin son oyununda bir pat durumu ortaya çıktı. Yapılan analizlerde Karpov'un bu durumu görmediği için oyunu erken bıraktığı söylentileri var. Bu işi iyi bilirler, Kasparov'un patı görerek, analizcilerin hatasını tekrarlamayacağı ve Şahını h2 karesine getirdikten sonra g6 piyadesini yiyeceğini ve Karpov'un Vh4 fedasını kabul etmeyerek Şg2! ile pattan kurtulup oyunu net bir şekilde kazanacağını ifade ediyorlar. Z Komblnezon: 47 JansaMt.Breutigam Malmö 1986/87 Problem: 47 Şerif Şen Bursa 1988 tlk baskı EtOd: 47 Jürgcn Heinz Plauen 1980 GörUleceği gibi, Werge gerçekten "asrın savunmasını" yapnııştır. Dileriz bir gün ınasada size de böyle bir savunma yapmak nasip olur... 540 Empas son çaredir 4 1052 ¥ ADV10742 • R103 4 ARDV963 ¥ 965 • D 4 A4 Kuzey 1 Kör 5 Karo Dogu 2 SA Pas GUney 4SA 6 Pik... Batı 4 ¥ • AD9 • 8 4 " y • R76 • R K B G 4 104 ¥ (S) • V 4 Bu varyantla da skuiz sadece Batıya karsıdır: Batı trefl ruasını yerse yerin trefl sekizlisi, Batı karo yerse yerin karoları sağlanırl 4V9 0 ¥ • 102 4 n t m m9 1 1 1 Pas m mı m m m m mn t • * î*t n 7 M. Doğunun " 2 SA"su Mlchacb veya alışılmamı; sanzatu olup en az besli iki minör gösterir. Guneyin doğ rudan Blackwood yapması yerindedir: Ortağımn rengi dışında bUtUn kontrollere sahiptir ve çok sağlam bir rengi ve iki ası vardır. Kuzcy Blackwood'a cevap olarak 6 TREFL, de diyebilirdi. Bu, yaygın bir konvansiyona görc, trefl jlkahı ve bir ta gösterir. Batı trefl beşlisini çıkar. Nasıl oynarsınız? D Siyah kazanır. •JBUI j8 g Dört hamlede mat •JBUİ Beyaz kazanır. US'9 SS Z.PS ıZ £8 :uıozQÖ