Katalog

Anılar coğrafyası kıtalara yayılan semt Balatlılar, artık İstanbul'un her tarafında, hatta Avrupa'da, Amerika'da, tabii Yafa'da, Telaviv'de yaşıyorlar. Balat kadar, geniş bır coğrafyada, anılarda yaşayan semt bulunmaz. İlber Ortaylı astorya, Lonca, tştıpol, Dubek, Balat denen Istanbul'un renklı semıının mahallelerı Balat bugun yarısı yıkık, tümc yakını da eskı sakınlerının terkettığı bır semt. Balatlılar artık tstanbul'un her taraf ında, hatta Avrupa'da, Amerika'da, tabıı Yata'da, Telaviv'de yaşıyorlar. Balat kadar genış bır coğrafyada, anılarda yaşayan semt bulunma/ Ama bır çıkan daha hıv dftnmemış 15 yu/yıldan berı İstanbul'un Musevı cemaatı Balat'ta ve Halıı/ın karşı yakasında Hasköy'dc oturuyor Musevıler öncelerı Bah(,ekapı ve bugünku Emınönu cıvarında da otururlarnıış 1660 yangınından sonra bu semtlerın tamama yakını yanmış ve Musevı nüfus da lıınanın genışlemesı ve Yenı Camının Valide Terhaıı Sultaıı tarafından yaptırılması uzerıne, bu senıtı terk ıle Balat ve Hasköy'e yerleşmışler Bulal'ıa, Musevılerın yanında Ermcnılcr ve Müslümanlar da otur muştu Son yapılan sözlu tarıh ve tolklor ardştırmaları da gösterıvoı kı Balat kadar renklı, kulturlerın kaynaştığı bır İstanbul semtı yokmuş Artık anılarda yaşıyor ve bır sure sonra o da kaybolacak İstanbul'un tethınden once Istanbul'da bu Musevı cemaatı vardı ve tabıı Yunanca konu şurlardı Romanyot dıye de bılınen bu grup, 15 yuzyılın sonunda başlayan göç dalgasıyla Sl'arad (Ibranıce Ispanya) Musevılerın ıçınde erıdıler Yanı Runua, ani.dk deyımlerle, tspanyolcanın ıçınde, Istanbul'da yaşamaya devam ettı İstanbul bu yü/den kaybolan Kas tılyan lehçenın de tek konuşulduğu şehırdı ya kın /amanlara kadar, tabıı akla gelecek ve büyuk şehırde bulunan her lısandan aldığı kelımelerle. 15 yüzyılda Ispanya'dan Musevılerle bırlıktc Müslümanlar da atılmıştı Onlar da karşı kıyıya, bugunku Perşembe Pazarı cıvanna yerleştırıldıler Hdliv'ın ıkı kıyısına, uidk Ispanya'dan ayrı dınlı orıak külturlu ınsanlar yenı esıntıler getırdıler Musevıler, Osmanlı Imparatorluğu'nun her tarafında yaşı yordu Rumeh eyaletlerıne de 15 yuzyıldan berı yerleşmışlerdı Göç bu kadarla kalmadı Rumeh kıtası lmparaıorluğun clınden çıktıkça, Müslüman nüfusla bırlıkte Musevıler de yerlerınden kopup başkente yığıldılar Selanık Sınagogu, Yanbolu Sınagogu, Ohrıda Sınagogu gıbı sınagogldr Rumelı'den göç edenlcrın Urıhı anılarıdır Yanbolu Sinagogu, "I.apçacılar sokak"ta Şırın bır sokak bu Avlu kapısının üstünde 5655, yanı mıladı 1895 tarıhı okunuyor. 1293 Muharebesı'nden, yanı 1877 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra yenı kurulan Bulgarıstan'ı Müslüman nufusa terk eden ve başkente gelen Musevılerın kurdugu bır sınagog olduğu anlaşılıyor Balat'takı 78 sınagogun en çok göz alanlardan bırı Ahşap ışçılığı 19 yüzyıl sıvıl mımarısinın kaybolan örneklerındenbiri Mıhrapta, tanrıya yakarış, "Adalel kapısını bana aç" sınagogtakı Torah (Tevrat) ru loları, bır kalıgrafik harıka Ohrida Sinagogu bıraz ötede, "Kurkçuçeşmc sokak"ta Inşa tarihı; 5686, yanı 1926. Genış ve zengın yapılı bır sınagog. Sınagogun ortasında, üstünde Tevrat'ın okunduğu bima K "OrAhayim' ya da Balat Musevı Hastanesı, 19 yüzyıl mımarlsının hoş çızgilerıyle, Balat'ta, tek başına da olsa, hâlâ ayakta ve hâlâ cemaatıne hızmet verıyor II