Katalog

S A 6 L I K; Erdal Atabek 'Kötü alışkanlıklar keyfe keder olmalı Hiçbir şey, hiçbir alışkanlık insan hayatı kadar değerli değildir. Insan çok güçlü blr varlıktır. "Içmeden duramıyorum", "Sigarayı nasıl bırakmm?" diye düşunmek, kendi gucünü tanımamaktır. Doğrusu, bu durumdan rahatsız oluyordum. Sonraları, hayata daha anlayışlı, daha yumuşak, daha geniş bakmanın daha "fizyolojik" olduğunu anladım. Profesör Winterstein'ı şimdi daha iyi anlıyordum. "Alkol ve Insan" kitabımı bu anlayış açısından yazdım. tnsanlara, insan davranışlarına, hayata kuru bir teknik bilgi yığınından değil, daha "insanca" bakmamız gerekiyordu. tnsanları daha iyi anlamamız gerekiyordu. Tıp biliminin doğrularını hayatın zorlamalarıyla birlikte düşünmeliydik. Böyle davranmak içkiye özendirmek, sigaraya yeşil ışık yakmak değildir. Sadece, biz hekimlerin, insana insan olarak bakmaları, teknikbilim çağının tanrıları olmaktan vazgeçmemiz demektir. lçki içmek zararlı mıdır? tçki içince saldırgan oluyorsanız, zararlıdır. lçki içince yüzunüz, gözünüz kızarıyorsa zararhdır. tçki içince kendinizi tutamıyor, ölçüyü kaçınyorsanız zararhdır. Eğer, karaciğeriniz bozuksa zararhdır. Eğer beyin damarlarınız bozulmuşsa zararhdır. Eğer içmeden duramıyorsanız zararhdır. Sağlığınız yerindeyse, içki içmekten keyif alıyorsanız, durmasını biliyorsanız, ağzınız, dilıniz dolaşmadan içmeyi biliyorsanız, daha rahat oluyorsanız, içki içmek bir keyiftir; ben, "Afiyel olsun" derim. Sigara zararlı mıdır? Elbette zararhdır. Solunum sistemi için zararhdır. Damar sertliği için zararhdır. Sigara artık keyif olmaktan çıkmış, el alışkanlığına dönüşmüş, birini bırakıp ötekini yakıyorsanız zararhdır. Sigara sizi esir almışsa zararhdır. Babam, yetişme çağıma girdiğim zaman beni karşısına almıştı. "Bak oglum" demişti, "Büyüyorsun. Hayatta alışkanlıklann olacak. Ben bunlara karışmam. Ama kendi bildiklerimi sana söyleyecegim. Ötesini kendin bilirsin. En kötü alışkanlık kumardır. Kumar oynamazsan sevinirim. Çunku kumarın sonu yoktur. tçkinin de sonu vardır sigarının da. Bunlar biter; ama kumar bitmez. lçkiyi de sigarayı da tadında içersen iyidir. Söyleyeceklerim bunlar." Kumarı hiç sevmedim ve oynamadım. tçki içtim. Sigara da içtim. Ama hiçbir şeyin beni esir almasına izin vermedim. Insan çok değerli bir varlıktır. Hayat çok değerli bir zenginliktir. Insan hayatı yaratmak için, üretmek içindir. Hiçbir şey, hiçbir alışkanlık insan hayatı kadar değerli değildir. insan çok güçlü bir varbktır. "tçmeden duramıyorum", "Sigarayı nasıl bırakınm?" diye düşunmek, kendi gücünü tanımamaktır. İnsanın dostu kendi gücüdür. Ne içki insanın dostudur, ne de sigara. Bunları bırakmak, "Bırakıyorum" demek kadar kolaydır. Size ne hekimlik yapıyomm, ne öğüt veriyorum, ne de hayatınıza karışıyorum. Kararı siz kendiniz verin. Keyiflerimiz başkalarına ve kendimize zarar vermiyorsa keyiftir. Yok, zarar veriyorsa, keyif de değildir, dost da değildir. Kaldınn atın. Benden bu kadar. D 9 llac olan bitkiler • T ıp öğrenciliğimizin ilk yıllarıydı. Fizyoloji ders'>.in ilk gününde salona yaşlı, zayıf, gözlüklü bir hoca girdi. Prof. Wlnterstein, Nazi zulmünden kaçıp ülkemize gelen bilim adamları grubundandı. tlk dersine, hiç unutmadığım bir fıkrayla başladı. Fıkra şuydu: Adamın biri, doktora gelmiş, "Çok uzun yaşamak için yapmam gerekenler nelerdir?" diye sormuş. Doktor da şu soruları sormuş: lçki içer misiniz? Hayır. Damlasını ağzıma koymam. Ya sigara? Asla. Hiç içmedim. Kadınlarla aranız nasıldır? Hiç ilgim olmadı ve olmayarak. Doktor, başını kaşımış, adama dönmüş: lyi de neden çok yaşamak istiyorsunuz? Doğrusu, klasik bilim adamı tipine çok uygun bir fizyoloji hocasından, yüzü hiç gül meden anlattığı böyle bir fıkra dinlemek çok şaşırtıcı olmuştu. Sonradan Prof. Winterstein'ı daha iyi tanıdım. Hiçbir dersini kaçırmadım. Anlattıkları kadar, anlatmak istediği "yaşama felsefesini" de anlamaya çalıştım. Kuşkusuz, bizim hoca, yaşamanın anlamını içki içmek, sigara içmek, kadın düşkünlüğü olarak tanımlamıyordu. Söylediği, hayata çok katı bakmamak gerektiği, daha esnek, daha yumuşak, daha keyifli bir hayatın daha doğru, daha "fizyolojik" olduğuydu. Yaşamak, biraz da keyiflerimiz değil midir? Sonra, klinik derslerimiz başladı. Hastaya sorulacak sorular bölümünde "Kolü Alışkanlıklar" başlıklı bir grup vardı. Burada "tçki", "Sigara", "Dlger" sütunları vardı ve hastalara bu soruları sormayı öğrendik. "Kötü alışkanlıklar": lçki, sigara, diğerleri. lyi de biz bir yandan bu soruları soruyor, diğer yandan da içki içiyor, sigara tüttürüyorduk. Bu çelişki neydi? Bitkilerin pek çoğunda hastalıklarla Ilgili şifalı etkiler bulunduğu düşüncesi yaygındır. Kimyasal kökenli ilaçların yan etkileri konusunda çağımız insanlarının artan korkuları, insanları giderek "şifalı bitkiler" kültürüne yöneltmektedir. Böylece oluşan duygusal ortamın dogrular kadar yanlışlara da açık olduğunu göruyoruz. Bugün, tıp alanında kullandığımız ilaçlann bazıları bitkisel kökenlidlr. Bu İlaçların bazıları çok önemll hastalıklarda kullanılmakta, uzun yıllar boyunca da yerierini korumaktadıriar. Kuşkusuz, bitkisel kökenli yeni ilaçlar da bulunacaktır. Her yıl, dünyanın bu konuyla ilgili merkezlerinde bitkiler yeniden yeniden araştırılmakta, etkili maddeleri denenmekte, ilaç olma niteliği taşıyan maddeler üzerinde çalışmalar derinleştirilmektedir. Bir bitkinin ilaç olarak kullanılır durumu kesinlik kazanmadan ona Şifalı bitkilerin dünyasında... Alkol ve sigara üzerine yazılanlar... lkol, eigara, uyusturucular... Bu konuda dlllmizdekl kltaplar sasırtıo denecek kadar az. Clnsel konulardaki yayın çokluğuna bakarsak, bu durumun nedenlerl Ozerinde ayrıca durmak gereklr. Sigara üzerinde duran bir kitap görmedlm. Bu konularda yazılmış !ki kitap da önaminf korumaktadır. Prof. Dr. özcan Köknel: ALKOLDEN EROİNE KİŞİLİKTEN KAÇIŞ. Prof. Köknel'in bu krtabı. kapsamlı bir ele alişla, Insanın bağımlılık yaratan maddelerle lllakiaini Incellyor. On bölümde incelenon konular, tarlhlndon gOnOmuze kadar uzanan çizglde afyondan LSD'ye, klşlnln ruhsal durumundan sosyal önlemlere kadar geniş bir açıyla ele alınmış. Sadece blr tıp kltabı olarak değil, blr genel kürtür kltabı olarak da değer taşryor. Basından sonuna kadar okunması zor bulunabilir. Ama bolum bolüm okunduğu zaman da çok önemll bilgiler vermesi bakımından önemll bir yapıt. Dr. Erdal Atabek: ALKOL VE İNSAN. Bu kitapta alkolün insanla llişkileri Incelenlyor. "lçki neden Içillyor?", "lçki Inaanı naaıl etkiliyor?", "içklli iken davranışlar nedir?", "lçki içen inaanın çevresi nedir?" gibl aoruların yanıtı aranıyor. Bu yaprtta insanın alkolle illşklsine bakısta, insanın yasama felsefesine deglnmeler var. Gunlük hayatta karsılasılan aorunlar, çeşitli açılardan ele alınmak istenmiş. "Alkol ve Insan" konusu, kuşkusuz, sadece "lçki İçmek ya da içmemek" sorunu değll. Konu, insanın kendlnl tanıması derinllginde. Bu konuların daha geliştirllmesl, daha çok yapıttarın kitaplığımızda butunmast dlleglmlzdir. A "şifa" niteliği vermek yanlıştır. Bu yanlış, sadece bitkiyte ilgili yanlış değerlendirme olmakla kalmamakta, bilinen hastalık sağaltımının yapılmaması, böylece hastalığın ilerlemesi sonucuna yol açmaktadır. Bir bltkiye "ilaç" diyebilmek için; 1. Içlndeki etkili maddenin bilinmesi, 2. Bu etkili maddenin etki mekanizmasının bilinmesi, 3. Bu mekanizmayla hangi hastalıklara iyi geldiğinin bilinmesi, 4. Hastalıkta ne zaman kullanılacağının, ne zaman kesileceginin bilinmesi, 5. Ne miktarda verileceğinin bilinmesi, 6. Zararlı etkilerinin ne olduğunun bilinmesi, zorunludur. Bunlar bilinmeden bir bitklye "ilaç" denemez ve ilaç olarak kullanılamaz. Zakkum olayının da bu kurallar kpinde aydınlanması gereklidir. 19