Katalog

Hatay Lokantası'nın yazılı çizili belleği İstanbul'un Anadolu yakasındaki sakin bir lokantada, 1983 yılından bu yana şiirler, yazılar ve desenlerle zenginleşen "Hatay Defterleri", görkemli bir muhabbet sofrası gibi. Rakılı defterler • 7 r* Lale Filoğlu S anatçılarımmn Istanbul'da, bir araya geldıkleri, bazen dertleştikleri, arada bir, atıştıkları içki evleri vardır. Kiınısi Kumkapı meyhanelerini mesken edinır, kimisi Gazetecıler Cemiyeti'nın pazartcsı toplantılarını tercıh eder. Bir kısını da hem Kumkapı'nın, hem Cemiyet'in, hem de varlıklarıyla "entel"leştirdiklen sövlenen barların müdavimidirler. lçenler için, fstanburun her yanı meyhanedır; ama özellikle Avrupa yakası. Anadolu yakasında ise, sakin bir "Hatay" vardır, ya/ar çizerlerimizın sevdiği... Bir kö>esınde dergilerın, günlük gazetelerin yer aldığı, duvarlarını tablolann süslediği, ama en önemlisi, edcbıyatçılarımızın, ressamlarımızııı ıçkılı gecelerden ızler bıraktıkları defterlcriyle, kendi havasını yaratmıştır "Hatay Lokantası..." Bazısı bir kadeh içti mı, kimısı de şışeyi bitirdi mı keyitlenir. lı>te o anlarda beyinlerin kıvrımlan arasında sıkışıp kalan düşünceler rahatlar, dillenır... Ama o gün, o akşam konuşulaniar bir süre sonra uçup gider. Kım ne demıştı, kıme sata^mıştı, barışanlar olmuş nıuydu, ya dalaşanlaı?.. Yanıtları hatırlanmaz artık böyle bııçok olayın. Hatay Lokantası'nın belleği ise, defterleridır; 1983 yılında ilk kez ressam Cevat Dereli'nın yazıp çizdıgı defterler.. Hatay'a gelen gıdenın defterlere üçbeş cumle yazması, ufak bir desen karalaması ya.da bırkac mısra yazması gelenek halını almıştır 3 cilt olaıı Hatay defterlerinin ılk sayfasına dıışen sözlcr 8f yaşındaki Cevat Dcreli'ye aittır "İsmimiz sarho>a v'ktı, ne mııtlıı bana." Hatay defterleıı ydzarların, belki dehiçgun ışığına çıkmayacak olan özel sozlerıni, dı/elerıni baıındııır. Uu defterleı sanatçıların ıçkievı günluklerıdır bir bakınıa. Işte Arif Damar'ın 8 Nisan 1983'te deftere duştuğu not: "Ben Arif Damar, Cemal Sureya, Tevfik Akdağ, birliktc geldik. Cemal'ie birlikte olmak gıı/el... Oturduk rakı içtik. Ben "Karasevda" >iiriıni ya/mıstım. Bitnıedi. (,'ok dost geldi." /iya Metin de yınc ılk defterde, Hatay'a sık sık gelen Cemal Sürcya'ya atfen, "Bu diınyada ayık durmak dayanılır >ey değij... Ne dersin Sureya? Serefimize!" yazmı^tır. • Kımı zaman<Jelterlerde, sanatçıların silahşöıluklerının canlandığını da göruruz. Cemal Suıeya, İsmel Keınal Karadayı'ya dokunduğu "On Notu"nda, "İsmet Kemal haradayı, kcndisini hak savcı sanıyor (Kotulukleri ce/alandıran <>aveı)" diye ya/aı. Bunun üzerine Karaduyı, "Ben savcılığı bıraktım arkada>, avukai iseın gtl. Cemal'in janlı^ları da doğrudıır. Şcjlıın soyİHyor" der, bırkaç sayfa ılerıde 0 "Hatay Defterleri''nde Iki şair: Cemal Süreya'nın çlzgileriyle Edip Cansever. ~ ! / • 9 A Hatay Lokantası'nın ortaklarından Mehmet All Isık. "Hatay Defterleri" Sema Ündeğer'in *> karlkatür: desenleri de "Hatay Defterleri "nin sayfalan r arasında. " Defterler "den blrlnde yer alan bir çalışma Ressam Nevhlz'in, pilaki salçası, ruj ve sigara külü kullanarak gerçekleştlrdiği desen... 'Yemeğintuzu,rakının anasonu' ve Hatay'ın Mehmet Ali Bey'i tercıh etmışlerdir. Feyyaz Kayacan, "Bizden başka herkcs / Fahri şişedir burda" diye ya zarken, bu yıl TUYAP'ın "Onur Ozanı" seçılen Fa/ıl Husnu Dağlarca, "Sarhoş şişenin dibinden a^ağıdadır" demekle yetinır. Hatay1 ın gediklilerındcn Behzal Aj da, "Her gunumuz boyle olsa / Bir de riliım olmasa" notunu duşer defterın bir kenarına. Şaır Refik Durbaş, Hatay'a arada bir gelenlerdendır. Bir seferınde Durbaş, Hatay'da tek başınadır ve yalnızlığı dizeleriyle dile getirir: "Hatay'a geldim yalnız ve ıssız / Kalbim meçhul aşklara muttali / Bir anda dagıttı kederimi / Guzel insan Mehmet Ali." 1986 yılında Kadıköy'dekı Hatay kapanır, hemen arkasından Bostaneı Hatay açılır. Cemal Sureya, Kadıköy'dekı Hatay'ın kapanması üzerine "Mıllıvet Sanat" dergisindekı günlüğunc, "Hatay Öldü" diye başlar. Cemal Süreya ıle şımdi Hatay'ı konuşuyorıız... Sureya, "Hatay bir içkicvi. Ama bİ7 sanatçılann ozellikle de Kadıkoylulcrin havatında içkievi nileliklerini aşan bir agırlığı da olmuş. Kvimiz olmu^ bizim. Duvarlanna ya/urların fotoğrafları, dergi sayfalan a>ılajı bir yer Hatay. Defteri olan tek meyhanc belki de. Ceval Dereli, Burhan Uygur, Edip Cansever gelir, o deftere resim >apar, şiir ya/arlar. Yuzlerce şairin dizeleri, birbirleri için yazdıkları salırlar... Bir kahvedir a>nı zamanda: Ça> içmek için de gidebilirsin. Ben birçok yazımı orada yazdım. Posta kutusu: Mekluplar oraya gelir. Emanetçi: Bavulunu on gün bırak. Bir taşra lokantası gibidir, ycme içme de jart değil" diye anlatıyor Hatay'ı. Cevat Dereli'nın deftere ılk yazıyı yazmasının uzerinden uç yıl geçmiştir. Cevat Hoca, Hatay'a geldiği akşamlardan birinde yatım ^i>e rakı bir de şarap içer ve alır kalcmı elıne, yazmaya başlar "Hiçbir şeye inanılmıyor diınyada / Kendime bile inanamıvorum / C. Dercli / deli diin>a / HİÇ / Sarhoşum gonul / kendimi tanıyamadım / dunya dibi • olmayan bir kuyu." ' Defterde kimi çizerlerımizin, ressamlarımızın desenlerine de rastlamak mümkun. Sema Ündeger'ın karıkatürdesenlen, Cemal Süreya'nın çızdtği bir Edip Cansever portresi, ya da Nevhİ7'in bir resmi, deftere, gecelerden göruntuler dc yansıtıyor Ressam Nevhız, defterın bir sayfasına, belki de şimdiyc kadar hiç dencmediği bir teknikle bir kadın resmi yapar, Hatay'da oturduğu gecenın anısına. Hatay'ın sanatçılar tarafından sevilmesının nedenlerinde'i bıri de, muştenlerine bız^aı servıs yapaıı, onları rahat ettırıneye çalışan Hatay'ın ortaklarından Mehmet Alı'dı Krdogan Mine Subar'ın defteıe ya/dıkları da bir ölçude bunu gosterıyor: "Hata>'dayız... Hala> Restoran'da... / Bir seyler oksik... Vcmcgin tuzu, nıkının anasonu... / Mevhanenin dosl kokusunda... / Birden vamoru/ farkına / Mehmet Ali Be> yok yanımı/da..." Bir gun Kandemir Konduk, Perran Kutman'Ia birlikte gelir Hatay'a. Mehmet Ali, Kandemir Konduk'u grtrunce hemen deltcrleri çıkarır. Mızah yazarı Konduk, bunun uzerıne "Sevgili Mehmel Ali / \a/ dejince insan bir Ş/e> yazamıyor / En i>isi beıı >a/ın gelip >aza)im..." der \e altına "Kı^ ve de kar" notunu dü;.er Hatay'ın son deftenne Orhan Veli'nin aıkadaşlaıından Ilulim Şefik de bir doıtlugünu bırakır: "Dunyaya bu gelisimi sa>ma\ın / Bu bir prova / Beni bir de oteki gelisimde görıin / Ajakla alkışUyacaksmı/.' Içkievı'nın dcfterınde içkiden soz edıldığınde şaşırmamak gerek. Cem Gokçe de geçen mayıs ayında rakıyla ilgıli >oyle bir dörtluk yazmış: "Rakı... Sen ne mahcup içkisin... / Biraz su katınca... / Rengin bembejaz oluyor... / Korkuyor musun \oksa dosluın." L J "Defterimiz ciddidir abiler" Hatay'ııı, bıreok sanatçının paylaştığı "ortak anı" det'terının biraz ^aralandığım bıra? da argolandığını göıeıı Zıya Mettn, "deftere bir >cy ya/urke,n edebinizi koruyun / Tarihe gevccck bu defler / defterimiz ciddidir abiler" sflzlerını yazmadan edeırnv. Defteri karıştıımaya devaın ederken, Hatay'ın 12 yıllık ealısanı Mehmet Ali'nin de sanatçılar için yazdığı dörtlüklere rastlıyoruz. Mehmet Ali, Cevat Dereli için şöyle yazmı^: "Buyuk üslad Ceval Dereli / Yaşı sckscn başı bereli / Boyle beyefendi gormedim / Şu Hatay'a geldim geleli." Kimı sanatçılar, deftere az ve öz yazmayı 8