Katalog

HAFTANIN KONUĞU Prof. Mehmet Çubuk ile Adalar'ın bugünü ve yarını üzerine: 'Adalar, bıçakla ikiye ayrıldı' Yaklaşık üç yıldır, "Marmara Takımadaları SİT Koruma Planı Sentez Raporu"nu hazırlayan Prof. Mehmet Çubuk, Büyükada ve Heybeliada'nın 'Turizm Bölgesi' ilan edilmesinin, kendi planlama çalışmaları üzerinde bir "şok" yarattığını anlatıyor. Prof. Mehmet Çubuk, 1935 Bartın doğumlu. Orta öğrenimini Zonguldak'ta tamamlayan Çubuk, eski DGSA Yüksek Mimarlık Bölümu ve Serbonne Universitesi Şehircılik Bölümu mezunu. Halen Mimar Sinan Universitesi'nde öğretim üyelığı yapan Prof. Mehmet Çubuk, Şehır ve Bölge Planlama Bölümü'nü yönetiyor. Birkaç ay önce, "Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu" üyeliğinden ayrılan Prof. Mehmet Çubuk, özellikle istanbul'un kentsel sorunları ve gelişmesiyle ilgileniyor. "Konut ve Turizm Alanlan" planlarında da uzmanlaşan Çubuk, Dünya Şehircilik Günü Türkiye Daimi Komıtesi Genel Sekreteri. Bırçok Uluslararası ve Ulusal düzeydeki proje yarışmalarında odül ve birincılikler alan Prof. Mehmet Çubuk, evli ve bir çocuk babası. "Beyoğlu'nun Restorasyonu" adıyla anılan "test çalışması" da Prof. Mehmet Çubuk'a ait. dalarda, özellikle Büyükada, Heybeliada ve Kınalıada'da son yıllarda gikderek artan bir ınşaat faaliyeti göruV lüyor. Bu inşaatların çoğu tamir ruhsaiıyla, kaçak olarak yapılıyor; ada sahilleri in^aat molozlarıyla dolduruluyor, halka açık sahiller kulupler tarafından kapatılıyor, ormanlık bölge ıçine, tur yolu üzerine 3,5, 4 katlı evler, >apılıyor ve buna benzer birçok olumsuz geli^me söz konusu Adalar'da. Şinıdi 4 yıldır Iaşınma/ Kültür ve I ahial Varlıkları Yüksek Kurulu üyesi Prof. Mehmet Çubuk ile karşı karşıya oturuyoruz Evet, "Adalar" konusunu Mehmet Çubuk ile konuşmak istiyoruz. Çünkü, yaklaşık 3 yıldır, Yüksek Kurul'un 234 sayılı kararıyla SİT alanı haline getirdiği Adalar'da, "Marmara Takımadaları SİT Koruma Planı Senlez RaporıT'nu hazırlıyor Mehmet Çubuk Kcndısınc soruyoru/: Cezml Ersöz A • Adalar'daki son dönem gelişmeleri nasıl yorumluyorsunuz?" m Ben yalnız Adalar'la değil, Boğaz'da, Haliç'te, Yarımada'da 20 yıldır kentsel SİT alanlarıyla uğrasıyorum. Adalar'da bahseıtiğıni/ olumsuz gelişmeleri oğrencilerımle yaptığım çalısmalarda gördük ve ben bütün bunları asrnak ıçın Yüksek Kurul'a raporıımu7İa ılgıli bir önerge verdim, kabul edildi. 3 arkadaşımla (Prof. Feridun Akozan, Prof. Gonul Tankut ve eski Planlama Genel Mudürü Cemalettin Banşkan) birlikte oluştur duğumuz raporda "Geçiş Dönemi" şartlarını oluşturduk. • Adalar'da en yoğun inşaat faaliyeti, bahsettiğiniz "Geçiş Dönemi "nde oldu samyorum. • Uygulamada bazı sorunlar, aksamalar oldu. Biz bunları Yüksek Kurul'a sunuyorduk. Tescil alma, tescil kaldırma ve prensip konuları Yüksek Kurul'da oluyor, uygulamayı işe Bölge Kurulu gerçekleştiriyor, yani pra tik sorunları Bölge Kurulu'nun çözmesı gerekiyordu. Şimdiye kadar Adalar'ın bir topografik haritası, tespit durumu yoktu. Belediye başkanı, harita işini İTÜ'ye ihale etti; haritanın hazırlanması 2 sene sürdü; harita olmadan da plan yapılmaz. • Harıtalann hazırlanması neden bu kadar uzun sürdü. Bir kasıt mı var yoksa? M Evet, bu sürc oldukça uzun, bugünün teknolojisiyle hava fotoğraflarıyla haritalar hemen hazırlanabilirdi. Ama olmadı, siz bu soruyu İTÜ'deki yetkililere sorun; ben bir şey diyemem. Ama şu var; 1984'ten itıbaren sö/ konusu edilen "Geçiş Dönemi Şartlan", Adalar'da pek uygulanmadı. Eski Imar Planları daha çok gecerli kılındı; ama ben buriun oranını bilemem tabii. • Peki siz hiç, Adalar Belediye Başkanı Recep Koç'un, "Geçiş Dönemi Şartlan"na uyması için girişimlerde bulundunuz mu? • Haritalar hazırlanırken SİT Koruma Planı'na uyması için rektör de ben de kendisine söyledik, SİT planının ne olduğunu kendisine açıkladık. Kendisi bu planın üniversitemız (Mimar Sinan Universitesi) tarafından yapılıp yapılamayacağını sordu. Döner sermaye çerçevesi içinde böyle bir planın yapılacağını kendisine söyledik; haritalann onayından sonra, protokol, rektörlükle belediye başkanlığı arasında imzalandı. Bir dc şu var, artık Yüksek Kurııl eskisi gibi değil, bürokratların oluşturduğu, yılda 1 veya 2 kcv. toplanan bir kuruluş haline geldi. • Koruma Sentez Raporu'nun hangi aşamasmdasınız? şu an • Eski eserlerin yeniden kimliklerini hazırladık. Tabii, bütün bunları 1980 tarihli 1/50.(XX) ölçekli planı temel olarak yaptık. Amacımız 1/1000 ve 1/500 ölçekli planlarını hazırlamak; bu planlardan sonra rastgele bir şcyın olması mümkün değil, sokak ölçeğinde, dahası ayrıntıda binanın durumuna kadar inecek plan çalışmalarımu. Raporumuz, Adalar Belediyesi'nden onay göreeek, oradan Anakcnt Belediyesi'ne gidilecek, sonra da Yüksek Kurul'a gidecek. • Bakanlar Kurulu 'nun Heybeli ve Büyükada'yı turizm bölgesi ilan etmesini nasıl karşüadınız? • Resmi Gazete'nin 19426 sayılı ilanı uyarınca 9.4.1987 tarihinde, Büyükada ve Hey beliada "turizı.ı bölgesi" ilan edildi. Evet, bu karar planlama anlayışımızda bir çalkantı yarattı. Adeta şok geçirdik. Bu kararda, söz konusu adalar, adeta bıçakla kesilmiş gibi ikiye ayrılmıştır. Adalar, bir bütündür; böyle bir kararı plan esaslarına getırmek gerekiyordu. Bİ7 bu sınırı bftyle çizmezdik. Ama siz ne derseniz deyin, doğal SİT alanı içerisinde bir bölge birden bire "turizm bölgesi" olarak ilan ediliyor, karşını/a yeni bir veri çıkıyor. Ortada bir oldu bitti var. Turizm Bakanlığı'na söyledik, Koruma Plam'nı hazırladığımızı, cğcr siz hazırlarsanı/ bunun bir dengesizlik olacağını söyledik kendılerıne. Şımdi hazırladığımız planın, Turizm Bakanlığı'nın planıyla çakışmasını amaçlıyoruz. Adalar butününde, ' bizim önerdiğimiz yatak kapasitesi 1500 civarındadır. Bu iş, Turizm Bakanlığı'na kalsaydı, adanın her bir köşesini değerlendirirlerdi. Biz Turizm Bakanlığı'nın girişimlerini dondurduk, en aza indırmeye çalıştık. • "Koruma Sentezi Raporu"ndan sonra, kaçak inşaat yapanlara karşı ne gibi önlemler alınacak? • Ne yazık ki, 3290 sayılı kanunla, Boğazlar ve Adalar, ceşitli baskılar sonucunda, imar affı kapsamına alındı; cskiden böyle dcğildi. Böyle olunca da, imkân bulan kişi, SİT alanlan içinde inşaat yapıyor. • Ada halkı ile ilgili yaptırdığınız anketler, adada yazlıkçıların